Улуу Аҕа дойду сэриитин фронтовик-буойуна, педагогическай үлэ уонна спорт ветерана Наум Трифонович Слепцов бирииһигэр үтүө үгэскэ кубулуйбут турнир бэрт сэргэхтик ыытылынна. 2010 с. буолбут маҥнайгы турнир Улуу Кыайыы 65 сылыгар анаммыта.
Турнир хаамыытын дуобат-саахымат киинин дириэктэрэ Алексей Бурнашев салайда. Үбүлүөйдээх X турнир кыттыылаахтарын Саха Өрөспүүбүлүкэтин физическэй культураҕа уонна маассабай спорка Управление начальнига Альберт Мохов күрэхтэһии кыттыылаахтарын эҕэрдэлииригэр Наум Слепцов бирииһигэр анаммыт турнир эһиилгиттэн өрөспүүбүлүкэ календарнай былааныгар киллэриллэрин туһунан иһитиннэриитэ сэҥээриини ылла. М.К. Аммосов аатынан ХИФУ интеллектуальнай киинин дириэктэрэ Юрий Никифоров, турнир сүрүн спонсора Михаил Альтман эҕэрдэлээтилэр. Бүтүн Россиятааҕы категориялаах сүрүн судьуйа Гаврил Винокуров турнир быраабылаларын билиһиннэрдэ.
Барыта 19-туу оонньооччулардаах 60-н үөһэ саастаах дуобатчыттар уонна саахыматчыттар оскуола үөрэнээччилэриттэн 25-гэр диэри саастаах оҕолор-ыччаттар хамаандаларын кытта түөртүү туур кииристилэр. Дуобакка аан дойдуга, Европаҕа тиийэ үрдүк ситиһиилэрдээх оҕолор уонна ыччаттар хамаандалара, күүтүллүбүтүн курдук, чаҕылхай оонньуулары көрдөрдүлэр. Хамаанда салайааччыта Николай Гермогенов олус күүстээх састаабы сүүмэрдээн туруорбут. Биир гроссмейстер уонна 11 спорт маастардара аҕам саастаах дуобаччыттары тулуталаабатылар. 47,5:28,5 хоттулар.
Ветеран-дуобатчыттар хапытаана, Саха сирин 13 төгүллээх чөмпүйүөнэ, ССРС спордун маастара, 81 саастаах Николай Саввинов санаатын кытта үллэһиннэ:
-“Биһи хамаандабытыгар биэс ССРС спордун маастардара Геннадий Гурьев, Василий Кононов, Валерий Хорин, Илья Васильев буоламмыт уонна маастарга кандидаттар хомулламмыт оонньоотубут. Олус күүрээннээх күрэхтэһии буолла. Ордук табыллан, Гурьевтаах Кононов оонньооннор үстүү кыайыы очколарын, Алексей Герасимов 2,5 очкону аҕалтаатылар. Мин, Петр Копырин, Мария Бырдыннырова тэҥнэстибит. Санаабытын түһэрбэппит. Эдэр дуобатчыттар формаларыгар сылдьаллар. Туттунуулара-хамсаныылара түргэн, сытыы хаамыылары оҥортууллар. Урут биһи саҕана 3-6 чаас оонньуур этибит, билигин толкуйдуурга 15 эрэ мүнүүтэни биэрэллэр. Бастакы туурга мөлтөх этибит, кэнники туурдарга арыычча тардынныбыт. Сааһырбыт, бытаарбыт дьону хотоллор буоллаҕа. Тус бэйэм былыргыттан теорияны үөрэппит киһибин. Теория иннин диэн барар, сайдар, ким да мин теориябар түбэспэтэ. Сытыы оонньуулаах киһи кыайар. Биһи ветераннар 2012, 2014, 2015 сс. кыайан турабыт. Онтон ыла оҕолорбут баһыйаллар. Наум Трифонович Слепцов наһаа үчүгэй күрэхтэһиини көҕүлээн ыытар, туруорсан, минспорт календарнай былааныгар киллэртэрдэ. Иллэрээ сыл, 95 сааһыгар дуобакка маастарга кандидаты толорбута. Саахыматчыт, эдэр эрдэҕиттэн саахыматтыыр Билигин да күрэхтэһиилэргэ кыттар. Илиитэ тимир курдук, күүс-сэниэ баар”.
Саахымакка ветераннар хамаандалара үксэ оскуола оҕолоруттан турар эдэрдэр хамаандаларын 44:32 баһыйдылар. Кыайыы очколарын Дмитрий Максимов, Николай Николаев, Василий Матвеев, Петр Яковлев аҕалтаатылар. Евгений Шарин, Иннокентий Сивцев, Ариан Александров эдэр-оҕо утарсааччыларын барыларын хотуталаатылар.
Хамаанда хапытаана, түөртэн икки очкону ылбыт маастарга кандидат Дмитрий Мосорин:
-“Үтүө үгэскэ кубулуйбут көлүөнэлэр көрсүһүүлэригэр хас да сыл буолан баран, кыайыыны ситистибит. Оҕолор бэркэ оонньотулар, тэҥнэстилэр, кыайыыны да ситистилэр. Кыра да саастаах оҕолор күүскэ оонньуур буолбуттарыттан үөрэбит. Оҕолор тактическай оонньууга сабырыйаллар, ааҕан-суоттаан оонньуур варианнарга. Онтон уопуттаах саахымаччыттар позицияны ордук сыаналыылларынан уонна оонньуу бүтэһигэр сабырыйаллар диэн сүнньүнэн этиэххэ сөп. Стратегия өттүнэн, саастаах саахыматчыттар уопуттара баһыйан арыый ордуктук көһүннүлэр. Тактикаҕа эдэрдэр кыайтарбаттар диэн этиэххэ сөп. Бу турнир Саха сиригэр саахымакка-дуобакка биир саамай бастыҥ бырайыак диэн сыаналыыбын. Кэнники кэмҥэ наһаа үчүгэйдик тэриллэн ыытыллар. Хамаандалар олус тэриллэн, хомуллан, күүстээх састаабынан киирсэргэ турунан кэлэн киирсэллэр. Спортивнай накал да баар, общественнай интэриэс да баар. Ол иһин бу турниры сүрдээҕин кэтэһэллэр, биһирииллэр”.
Дуобат уонна саахымат күрэхтэһиилэрин түмүктэринэн, 79,5 кыайыы очколаммыт саахымакка спорт маастара Руслан Пахомов салайааччылаах ыччаттар хамаандалара Кубогынан, кыайыылаахтар харчынан бириистэринэн уонна турнир бары кыттыылаахтара харчынан бириэмийэлэринэн, сертификаттарынан наҕараадаланнылар. Аҕа дойду сэриитин ветерана, 97 саастаах Наум Трифонович Слепцов Фронтовик-буойун пандемиянан бу турнирга кэлбэтэҕинэн, кыргыттара Эльвира Андросова уонна Тамара Томская турнирдары үрдүк таһымҥа ыытыспыт дуобатчыттарга Николай Саввиновка, Мария Бырдынныроваҕа, Геннадий Гурьевка, саахыматчыттарга Семен Афанасьевич Протодьяконовка уонна Дмитрий Николаевич Мосориҥҥа Наум Трифонович илиитинэн суруллубут Махтал Суруктары үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттардылар.
Дьокуускайга социальнай тутуу тэрилтэтин салайааччыта, турнир сүрүн спонсора Михаил Альтман Аҕа дойду сэриитин ветераннарыгар улахан суолтаны биэрэр:
-“Я счастлив, что я спонсирую это мероприятие. Потому что те, кто ковал эту Победу, в первую очередь думали о том, чтобы мы жили как мы живем сегодня, чтобы мы могли учиться, развиваться, жить и радоваться, соревноваться и побеждать. У нас есть много праздников и, безусловно, главный из них Победа. С Днем Победы связывает многое. Все мои родственники старшего поколения прошли через войну. Я сын фронтовика. Мой отец вернулся с фронта только в 1946 году. После войны служил в Чехии. Мы, наши дети, наши внуки, должны равняться на наших отцов и дедов, и чем дольше они будут с нами, тем счастливее будет наша жизнь. Самое главное, в нашей стране, это образование и воспитание. Если мы будем уделять такое же внимание, как уделяется этому турниру, я спокоен и за нас и за наше последующее поколение. Буду очень рад, если турнир и дальше будет развиваться. Я желаю быть достойными наших отцов и побеждать всегда! Везде, во всем, и самое главное, победы над собой!”
Кырдьаҕас сэрии ветерана 97 саастаах Наум Трифонович Слепцов көҕүлээн-тэрийэн ыытар турнира көлүөнэлэр быстыспат ситимнэрин олохтооһуҥҥа, уопуту сүһүүгэ, дуобаты сайыннарыыга суолтата улахан.
Баһылай Посельскай
