Быар куустан олорорун көрдөрө илик. Түбүгэ-садьыга элбэх. Ол баҕар, алта саастааҕар, биир дойдулаахтарын Ленскэй Захаровкатын ыччаттарын, эр дьонун сэриигэ ыҥырар бэбиэскэни түҥэппит олус эппиэттэх эбээһинэһи толоруоҕуттан саҕаламмыта буолуо. Бар-дьон туһугар сүүрэр-көтөр общественнай үлэни күн бүгүнүгэр диэри толорор. Софья Алексеевналыын биһи уонча сыллааҕыта кэпсэтэн турабыт. Чэгиэн буолуу кистэлэҥнэрин, хамсаныы-имсэнии туһатын туһунан. Ол кэнниттэн эмиэ көрүстүбүт. Сыл-хонук уларыппатах, сэргэх сэбэрэтэ эдэрси көрүҥү биэрэр, өйө-санаата сытыы. Хаһан да буоларыныы, үтүөнү тарҕата, кэпсии-ипсии сылдьар. Наҕыл-холку майгылаах, нарын-намчы, саха килбик, сэмэй кэрэ дьахтара киһи ааҕан да сиппэт үгүс үлэни ыытарыттан сөҕөҕүн эрэ.
Дьылҕаны анаарбыт хайыһар барахсан!
Үчүгэйдик өйдүүр, биэстээх-алталаах саастарыгар ыал устун сылдьар, мас кэрдэн эҥин аһыыр дьоннор бааллара. Сэрии саҕана аһылык татым, суоҕун да кэриэтэ буолан, үлүгэрдээх киһи суолга өлбүттэрин булаттыылларын туһунан улахан дьон кэпсэтэллэрэ. Софья алта саастааҕар ийэтэ биир оннук ускул-тэскил сылдьар киһиэхэ хайыһар оҥорторбута. Наһаа үөрбүтэ. Ол хайыһарынан биир уулуссалаах дэриэбинэтин устун күн аайы төттөрү-таары хаамара. Кэлин, букатын хойут өйдөөбүтэ, хамсанарын ийэтэ аан-бастаан көҕүлээбит эбитин. Икки-үс-түөрт биэрэстэлээх учаастактарга үлэлии баралларыгар хаамыы-сүүрүү былаастаан кэлэллэрэ-бараллара. Оҕо сылдьан хайыһары, сүүрүүнү-хаамыыны кытта ыкса доҕордоһон, спорт тылынан эттэххэ, бэйэтэ да билбэтинэн, онно “дух” – санаа күүһүн иҥэриммит эбит.
Оскуолаҕа киирэригэр, маҥнайгы кылааска, Мухтуйаҕа быраастар кэлэннэр оҕолору бүтүннүүлэрин көрбүттэр уонна Софьяны “физкультура уруогар сылдьыма” диэн суруйбуттар. Сүрэҕинэн. Ол сүрэҕэ хайдах ыалдьарын билбэт буолан, биир да физкультура уруогун көтүппэтэх. Биир көстөөх сиргэ сатыы сылдьан үөрэммит.
Оччолорго, оҕолор бука бары хайыһардыыллара. Оннук сөбүлүүллэрэ. “Кавказтар хаама иликтэринэ позаҕа турар буоллахтарына, биһиги ленскэйдэр хайыһарга турабыт!” ,- диэн кынаттаах тылларынан салайтараллара. Адьас хойуккааҥҥа диэри Ленскэйдэр хайыһаррга мэлдьи күүстээхтэринэн биллэллэрэ. Өрөспүүбүлүкэҕэ бастыыллара.
Орто оскуола кэннитэн, эдэркээн Софья Неустроева Дьокуускайга пединститукка нуучча тылын литературатын отделениетыгар студенныыр сылларыгар хайыһардыырын тохтоппотоҕо. Күрэхтэһиилэргэ кыттара. Сүүрүүгэ уонна хайыһарга күүскэ ылларбыта, таптаабыта да диэххэ сөп.
Учууталлыыр үлэтин 1958 с. Бэтинчэ орто оскуолатыгар саҕалыырыгар общественнай үлэ үөһүгэр киирбитинэн барбыта. Волейболга, остуол тенниһигэр, бильярдка, саахымакка, дуобакка тэрилтэлэр икки ардыларыгар күрэхтэһиилэри тэрийэн тыа дьонун спорка көҕүлээбитэ. Уус-уран самодеятельность кэнсиэрдэрин көрүүлэр буолуталыыллара.
Онтон, кэлин, үлэлии сырыттаҕына сүрэҕэ “баарын” биллэрэн барбыта.
1973 сылтан букатын даҕаны балыыһаттан арахпат киһи буолбута. Бэтинчэҕэ учууталлаабыта. Ленскэй балыыһатыгар сытара чаастатыйбыта. Маҥнай утаа турарын букатын көҥүллээбэт этилэр. Лип сыппыта. Онно, кини дьолугар, Слепцова Елена Ивановна диэн Өлүөхүмэттэн төрүттээх, үчүгэй баҕайы майгылаах, кыраһыабай баҕайы биир саха бырааһа: “Тур, хаамыаххын син!”,- диэбитигэр, наһаа үөрбүтэ. Наташа диэн нуучча кыыһынаан киэһэ аайы тахса-тахса, былыргы мас уһун балыыһаларын хаста да эргийэ хаамар буолбуттара.
Үлэтигэр кыһамньылаах эдэр учууталы оройуоннааҕы салаата өйөөн, соҕуруу Кисловодскай санаторийыгар сүрэҕин эмтэнэригэр путевка биэрэллэрэ. Онно дьарыктыыр хамсаныыларын барытын сурунан, дьиэтигэр кэлэн, салгыы дьарыктаммытынан барара. Араас эрчиллиилэри оҥороро. Стадиоҥҥа тиийэн эргиччи хаамара. Сайынын ойуур ыраас, чэбдик салгынынан тыынан кэлэрэ. Бэс ойуур үчүгэй үктэллээх, көнө сир буолан киһи эрэ хаамыах курдуга. Күһүнүн отонноон, дьиэ-кэргэнин үөрдэрэ. “Два в одном” диэбит курдук. Оннук, ис туругун тупсарар туһугар туох кыаллары оҥоро, туһана сатыыра.
Ол хааман-хааман, иккис сылыгар, атахтара бэйэлэрэ сүүрэн барбыттара.
Сүрэҕин туһунан олох умнан кэбиспитэ!
Ити курдук, Софья Алексеевна, санаатын күүһүнэн улахан ыарыыны кыайбыта.
Аан дойду сүүрүүтүн боруонса мэтээлэ!
Онтон ыла тохтоло суох отуттан тахса сыл сүүрдэ. Бэдьэйэн. Түргэнник сүүрбэт. Дьоуускайга 1981 с. кэлбитэ. Кэлээт, “Дьулуур” сүүрүүнү таптааччылар кулууптарыгар киирбитэ. Пааркаҕа хаамара, сүүрэрэ. Оннук дьарыктана сылдьан, Аммосов Николай Михайлович диэн Киев учуонай бырааһа “Сүүрүү туһунан” кинигэлэрин булан аахпыта, үгүс сүбэлэрин туһаммыта, олорунан сирдэтэн дьарыктанара. Москватааҕы Олимпийскай оонньуулар чиэстэригэр 1983 сыллаахха 10 000 м уонна 42 км 195 м дистанцияларга “Московский Международный Марафон Мира” (ММММ) аан бастаан тэриллибитигэр хаһыа да буолан тиийэн кыттыбыттара.
Улахан спортивнай бырааһынньык буолбута. Омуктар “Мы за мир!”, “Мы против голода!” диэн суруктаах былаахтары тута сылдьаллара. Саха сириттэн сылдьааччылар эрдэттэн бэлэмнээхтэр этэ. Кыһыл өҥнөөх, түөстэригэр хайаны үрдүнэн сүүрэн иһэр таба уруһуйдаах футболкалаахтар. Хамаандаҕа баар худуоһунньук-сүүрүктэр оҥорбуттар. Көхсүлэригэр “г. Якутск” диэн суруктаах. Ону тыһыынчанан көрөөччүлэр: “Привет Якутии! Слава Якутии!” диэн үөгүлүүллэрэ истэргэ үчүгэйэ сүрдээх этэ.
Хас биирдии кыттааччыга эмблемалаах, суруктаах-бичиктээх бэртээхэй футболкалары биэртэлээбиттэрэ. 10 000 кыттааччы аатырар “Набережная Москвы” устун сүүрбүттэрэ. Сүүрүүлэрин түмүктээбиттэригэр сибидиэтэлистибэ уонна боруонса мэтээл туттарбыттара. Софья Алексеевна сааһын тухары сүүрэн ылаттаабыт элбэх мэтээллэриттэн, саамай күндүлэрэ ити Москваттан аҕалбыт мэтээлин ааҕар.
Бэйэтин кыаҕар эрэлэ күүһүрбүтэ.
Софья Алексеевна тэрийээччи, көҕүлээччи быһыытынан түбүгүрэрэ үгүс.
“Октябрьскай Революция 70 сылыгар” диэн илиҥҥи оройуоннарынан барыларын хабан сүүрүү оҥорбуттара. “Дьокуускай – Төҥүлү – Чурапчы – Ытык-Күөл – Амма – Майа – Дьокуускай” маршрутунан эргийэн кэлбиттэрэ. Биир нэдиэлэ устата сылдьыбыттара. Эстэпиэтэ бэрээдэгинэн, уочаратынан сүүрэллэрэ. Дьахталлар 2-3 км, эр дьон 5-тии км бараллара.
Эдэр, чэгиэн сылдьан, сүүрэр-күрэхтэһэр уонна учууталлыыр кэмигэр, үтүө санааланыы үлэтигэр күүскэ ылсыбыта. Быраҕыллыбыт оҕолорго, имбэлииттэргэ уонна дьонноро ылбакка бырахпыт оҕолорго материальнай көмө оҥорор сыал-соругу туруоруммута. Каландарашвили уулуссатыгар турар Дьиэҕэ тиийэн, Гаврильева Лидия Ивановна диэн кылаабынай бырааһы кытта кэпсэппитэ. Итиэннэ, сүүрүктэри тэрийэн, көрүүтэ-истиитэ суох уонна ыарыһах оҕолорго харчы хомуйаннар, “мягкая комната” диэни атыылаһан биэрбиттэрэ. Петр Алексеев уулуссаҕа турар Дьиэҕэ суорҕаҥҥа-тэллэххэ букатын сытар, нэһиилэ хаамар оҕолорго, үстүү көлүөһэлээх билисэпиэттэри атыылаһан биэрэннэр, үтүө санааланыы дьыалаларын оҥорон тураллар.
Онтон 1986 с. “Спортивная жизнь Якутии” сурунаалга “Дьулуур” сүүрүү кулуубун салайааччыта, инженер идэлээх Михаил Сергеевич Яковлев “Московская правда” хаһыакка Софья Алексеевна Неустроева туһунан суруйбут ыстатыйата тахсыбыта. Ыстатыйаҕа педагог Софья Неустроева кыһын хайыһардыырын, сайын сүүрэрин, бөлөх тэринэн общественнай тренер быһыытынан билиниллэрин бэлиэтээбитэ.
Дьон туһа диэн, чэгиэн буолалларын туһугар
1994 сыллаахха сэрии, үлэ, Сэбилэниилээх Күүстэр Фондаларын салалтатыттан сүүрүү туһатын туһунан кэлэн кэпсээ диэн көрдөспүттэригэр, тиийэн кэпсээбитэ. Балачча элбэх киһи баара. Ол гынан баран, “киһи кэпсээнин истэҥҥит доруобай буолбаккыт, хайаан даҕаны дьарыктаныаххатын наада, көҥүллүүр буоллаххытына мин эһиэхэ сүүрүү бөлөҕүн тэрийиэхпин сөп”,- диэбитин үөрүүнэн ылыммыттар. Онон, баҕалаахтары түмэн дьарыктаан киирэн барбыта.
“Хочешь быть здоровым?” уонна “Чэгиэн турук, ыраас санаа, чөл олох” икки бэртээхэй кинигэни суруйан таһаартарбыта.
Күн-дьыл ааһара түргэн. Сааһыран, сүүрүүттэн хаамыыга көспүтэ. “Саха” НКИХ телевидениетигэр скандинавскай хаамыыны көрдөрбүттэригэр бэйэтигэр чугас ылыммыта. Матвей Лыткин, Олимпийскай оонньуулар чөмпүйүөннэрэ кэргэннии Павел, Мария Пигиннэр скандинавскай хаамыы туһатын кэпсээбиттэр, өссө стадиоҥҥа ыҥырбыттар. Онтон ыла көтүппэккэ хаамар-сиимэр.
Ол сылдьан, кэлин оһуохайга тэрийбит “Чэбдигирии” бөлөҕөр түбүгүрэ сырыттаҕына, биирдэ, 50-с сылларга атах оонньуутун биллиилээх маастара, өрөспүүбүлүкэ рекордсмена Андрей Иванович Донской кэлэн хабылыгы уонна хаамысканы көрдөрүөҕүттэн, куруутун дьарыгырар дуобат, саахымат, муннук былдьаһыы, уксаан оонньууларын быыһыгар хаамысканы уонна хабылыгы киллэрэн биэрбиттэр. Сыл аайы өрөспүүбүлүкэ таһымнаах элбэх күрэхтэһиилэри күн бүгүнүгэр диэри ыыталлар.
Олоххо көхтөөх Софья Алексеевна итинэн уоскуйбакка, аны, баальнай үҥкүү ансамблын тэрийбитэ. Хореограф Михаил Захарович Сивцев көҕүлээн ыытар куонкурустарыгар стиһиилээхтик кытталлар. Билигин онно үөрэнэннэр оройуоннар эмиэ баальнай үҥкүүлэри ыытар буолан эрэллэрэ кэрэхсэбиллээх. Дьоннор үҥкүүгэ тардыһаннар, өрөспүүбүлүкэ бүтүннүүтэ үҥкүүлүүр буолан эрэр. Үҥкүү туһата сүрдээх элбэх. Холобур, киһи бэйэтин этин-сиинин эрчийэр, санаата, сүргэтэ көтөҕүллэр, үөрэ-көтө сылдьар буолар. Араас идэлээх, үлэлээх, пенсияҕа олорор дьон түмсэн, кэпсэтэн-ипсэтэн, улаханнык сэргэхсийэллэр. Олорор да олохпут барыта эриэ-дэхси буолбатах буоллаҕа, онуоха сөп түбэһэрдии, үчүгэй эрэ өттүнэн дьайар.
Аны, бэйэлэрэ эрэ үҥкүүлүү сылдьыбаккалар, профилакторийдарга, санаторийдарга сылдьаннар кэнсиэрдииллэр. Саха норуотун фольклорун тарҕаталлар. Оһуохайы да тэрийэллэр. Лекция ааҕан кэпсииллэр-ипсииллэр, маастар-кылаастары ыыталлар.
Чөл туругу пропагандалаан гастролларга сылдьаллар. Саамай ыраах сылдьыбыттара диэн, 2014 с. Ленскэйгэ, Мииринэйгэ, Сунтаарга сылдьан тураллар. Худрук Васильева Маргарита Фоминична көмөлөһөн, маннааҕы куорат культуратын салаата автобус булан, төлөөннөр, үчүгэй баҕайытык кэнсиэрдээн кэлбиттэрэ. Музейдары көрбүттэрэ. Чугас улуустарга Тааттаҕа, Чурапчыга, Уус-Алдаҥҥа, Аммаҕа, Мэҥэ-Хаҥаласка, Хаҥаласка, Намҥа, Горнайга, куорат аттынааҕы Хатаска, Табаҕаҕа, итиэннэ, “Чэбдик”, “Абырал”, “Алаас” профилакторийдарга, санаторийдарга сылдьыталаабыттара. Биир сайын Капитоновкаҕа каталканан эрэ анньыллан сылдьар дьоҥҥо тиийэн, өрөспүүбүлүкэ улахан биллиилээх артыыстарын кытта кэнсиэрдээннэр, махтал бөҕөнү ылбыттара.
Софья Алексеевна бэйэтэ санаторийга сытан сынньанар кэмигэр, эмиэ хайаан даҕаны дьарыктанар, хамсаныылары көрдөрөр, быһаарар. Бэйэтин тула хайаан да сэҥээрэр дьоннордоох, бөлөхтөрдөөх буолар. Баҕалаахтары үҥкүүгэ, араас эрчиллиилэргэ үөрэтэр. Ону дьон ылынар, сөбүлүүр.
Үҥкүүлэрин бөлөҕүн аата “Көмүс күһүн”. Биирдэ “Сэргэлээх уоттара” студеннар Кииннэригэр үбүлүөйүнэй кэнсиэртэригэр сааланы толору көрөөччү бөҕө сылдьан, аҕам саастаах дьон чэпчэкитик дугунан эргичийэллэрин сөҕө-махтайа көрөммүт, ытыспыт ыалдьыар диэри таһыммыппыт. Онно, эмиэ үҥкүүлэспит, Аҕа дойду Улуу сэриитин фронтовик-буойунуттан, 90 сааһын ааспыт Роман Романович Охлопковтан уонна Софья Алексеевна Неустроеваттан интервью ылан Саха араадьыйатыгар иһитиннэрбиппит.
Тэрийтэлээн саҕалаабыт бөлөхтөрүгэр солбуйааччыларын туруортаан, олор бэрт үчүгэйдик салгыыллар, салайаллар. Холобур, баальнай үҥкүүтүн Елена Москвитина билигин салайар. Оһуохайын бөлөҕүн Пантелеймон Федорович Федоров, Веревкин Рудольф Иванович, Яроскунова Саргылаана Георгиевна үһүө буоланнар салгыыллар.
Былчыҥы, сүһүөҕү сайыннарыыга ылсан
Билигин Софья Неустроева атын дьарыктаах. Былчыҥ уонна сүһүөх улахан бырааһа Сергей Бубновскай үөрэҕин тутуста. Кинезис диэн. Каландрашвили 25-гэр турар физкультура уонна спорт Киинэ. Былчыҥнары сайыннардаххына эрэ киһи буолаҕын диэн өйдөбүлүнэн хайысхалаах. Бубновскайы “медицина эйгэтигэр өрөбөлүүссүйэни оҥорбут” быраас диэн сыаналыыр. Бу Кииҥҥэ 2017 сыл кулун тутар 15 күнүттэн дьарыктанар.
Манна кэлбитэ төрүөттээх.
2017 с. кыһын биирдэ сарсыарда уһуктан туруох буолта, төбөтө турбат буолбут. Бэйэтэ тураары гынар үһү да, төбөтө төттөрү түһэн хаалар эбит. Уонча хонугу быһа сыппыт. Балыыһаламмыт да улаханнык туһамматах. Онтон Бэтинчэҕэ үөрэппит кыыһа, билигин быраас кыыс, “Головные боли и зачем человеку плечи?” диэн кинигэни ыыппытын ааҕат да, бу Бубновскай физкультураҕа уонна спорка Киинигэр кэлбит. Туругун бэрэбиэркэлээн баран ылбыттар. Төһө да усунуоһа ыараханын иһин, бу Киинтэн барар санаата суох.
Онно үчүгэйэ диэн, элбэх баҕайы тренажердар бааллар. Хас биирдии тренажерга быраастар сыһыарыллан тренер быһыытынан үлэлииллэр. Киин кылаабынай бырааһа Литвинов Андрей Иванович диэн. Саха сиригэр төрөөбүт Өймөкөөн киһитэ. Саха сирин саҕа үчүгэй сир ханна да суох диир эбит. Бубновскайга үөрэнэн кэлэн баран аспыттар.
Кииҥҥэ сылдьааччылар нэдиэлэҕэ үстэ биирдии чаас дьарыктаналлар.
Софья Алексеевна бальнай үҥкүүтүгэр эмиэ сылдьа турар буолан, кинезискэ икки күн сылдьар. Күнэ тиийбэт үлүгэрэ. Икки күн кинезискэ сылдьар, үс-түөрт күн үҥкүүтүн репетициятыгар сылдьыан наада. Аны хаамарыгар биир-икки эрэ күн хаалар. “Салгыҥҥа хайаан да сылдьыахтаахпын”,- диэбитигэр кинезистэрэ сөбүлэспиттэр.
Бубновскай кинигэлэриттэн аҕыс кинигэни аахпыт. Күн аайы тугу оҥорбутун дневнигэр сурунан иһэр. Инньэ гынан, олоҕун усталаах-туоратыгар хаһан-ханна-тугу гыммыта, туох уларыйыы-тэлэрийии буолбута барыта бэлиэтэнэн, бааллар. Олоххо сыаллаах-соруктаах буоларга сүрдээх көмөлөөх диир.
Түмүккэ, сүрүн сыал-сорук туһунан
Туох-ханнык сыаллааҕын-соруктааҕын Софья Алексеевна маннык сэһэргиир:
- “Мин бастаан бэйэм дьарыктанар этим буоллаҕа дии, сүүрүүнэн, хаамыынан. Бэттэх кэлээрибин. Киһи буолаарыбын. Ол кэннитэн, бэйэм сатыыр, оҥорор буолан бараммын, син киһиэхэ тугу эмэ үөрэтэр кыахтанным диэммин, доруобуйаларыгар кыһалҕалаахтарга көмөлөһөр санаа киирбитэ. Онуоха, врачебнай-физкультурнай диспансерга үлэлээбтитим миэхэ наһаа элбэҕи биэрбитэ. Быраас Гаврильева Татьяна Нестеровна тэрилтэлэргэ барарыгар миигин илдьэ сылдьар этэ. Бииргэ сылдьыһан массаажка үөрэммитим. Биирдэ табаарыстарым систэринэн эрэйдэммиттэрин көрөммүн, илбийэн, массаажтаан биэрбиппэр, “Сиспит ыарыыта ааста, чэпчээн хааллыбыт, суһал көмө буоллун дии!”,- диэн үөрбүттэрэ. Дьиҥинэн, мин ол массааһынан наһаа дьарыктаммаппын. Бэйэм дьоммун, ким эмэ тугу эмит ыарыйдаҕына эрэ. Уонна бэйэм бөлөхтөрүм, ансамблларым дьонугар сүбэ-ама биэрэбин, көрдөрөбүн даҕаны, маннык гыныллар диэн. Маннык ыарыыга маннык дьарыктаныҥ диэн. Эрчиллиилэри көрдөрөбүн.
90-с сылларга, бары билэбит дии, хайдах дьыллар буолбуттарын, аһылык да суох, хамнас да суох, эмп диэн ыарахана эҥинэ, ол иһин дьэ, дьарыктаныҥ диэммин, бөлөхтөрү тэрийтэлээбитим. Кэпсиирдээҕэр үөрэтиэм диэммин тэрийбитим. Көмөлөһүөм диэммин. Баҕар, биир эмэ киһи бэйэтин үчүгэй турукка киллэрдэҕинэ, ол үчүгэй буоллаҕа дии. Билигин көрсөбүн ээ, ол дьоннорбун. Наһаа үөрэ көрсөллөр. Махтаналларыттан букатын бэйэм кыбыстыах курдукпун.
“Хочешь быть здоровым?” уонна “Чэгиэн турук, ыраас санаа, чөл олох” икки кинигэлэрбин 1000-лыыны бастаан бэчээттэппитим, иэскэ киирэ-киирэбин. Бэйэм төлүүбүн. Биир үөрэппит кыыһым редактор эбит этэ, салайааччытын кытта кэпсэтэн, сыанатын арыый түһэттэрэн, син бэчээттэппитим. Онтум барыта баран хаалбыта. Биир дьахтар кэлэн кинигэлэрбин хайҕаабыта уонна көрдөөбүтэ. Ол иһин, дьон сөбүлээбиттэр эбит диэн санааттан, Ил Түмэҥҥэ тиийэммин, көрдөһөммүн, икки кинигэбин 300-түү экземплярга эмиэ бэчээттээн биэрбиттэрэ, 2012 сыллаахха. Барыта 600 экземпляры. Ону билэр дьонум аахтыбыт, сорохтор сыттыкпыт анныгар укта сытабыт дииллэр, сорохтор остуолбутугар уура сылдьабыт дииллэр. Букатын билбэт дьонум эҥин автобуска, уулуссаҕа дорооболоһооччулар. “Биһиэхэ кинигэҕит баар”,- дииллэр. Дьонноро тыаттан кэлэннэр кинигэлэрин ильэ баран хаалаллар үһү. Билигин аҕыйах кинигэм баар. Кэнсиэртии бардахпытына наадыйар дьоҥҥо биэрэбин. Эбэтэр тыл эппит эҥин дьоҥҥо бэлэхтиибин. Санаторийдарга бэлэхтиибин.
Мин баҕа санаам диэн, ити уулуссаҕа кыайан сылдьыбат, кыайан хаампат, нэһиилэ хаамар эҥин дьону көрдөхпүнэ, оо, ханна эрэ баран дьарыктаналлара буоллар диэн саныыбын. Билигин дьон бары 50 % дьарыктаныахтаахтар диэн сорук баар дии. Оннук дьарыктаннынар диэн баҕа санаалаахпын”.
Быйыл 85 сааһын томточчу туолаары сылдьар Софья Алексеевна Неустроева уҕараабат айар-тутар олоҕуттан сөҕөбүт! Ыра санаалара туолалларыгар, уостары билиммэт эрчимнээх олоҕу, чэгиэн буолууну, ситиһиилэри баҕарабыт!
Баһылай Посельскай, Sportyakutia.ru
