Көрдөрүүлэр тупсан иһэллэр. Маай бырааһынньыктарын көрсө эрчиллии-дьарык тэтимэ намыраабата. Өссө тууһугуран туран хамсаныылар буоллулар. Хонтуруоллуур тардыныылар ыытыллар кэмнэригэр 1-3 күннэргэ буоллулар.
Уолаттар сүрдээхтэр!
Тардынар уолаттары көрөн, бэйэтин кэмигэр өрөспүүбүлүкэ бастыҥ хайыһардьыта Василий Барашков: “дьоннор туох ааттаах кыаналлар!”,- диэн сөҕөн-махтайан саҥа аллайда. Чахчыта да, оннук. Баары этэр. Муус устар ый түмүгүнэн, үгүс уолаттарбыт (киһи уолаттартан атыннык ааттаабат) 20-н тахсалыыта тардыннылар. 40-50 саастарын ааспыт дьон диэтэххэ, олус үчүгэй көрдөрүүлэр. Үйэ аҥаарыттн ордук Орто Дойдуга олорбут “уолаттар” Олимпий Иванов, Николай Барашков 26-та, 54 саастаах “уолаттар” Николай Гуляев 23, Афанасий Ноговицын 25, Гаврил Федоров 25, 61 саастаах Ньургун Боотур Уола 24, 72 саастаах Иннокентий Кочкин 30 тардыннылар. 33 саастаах Виталий Никифоров уонна 55 саастаах ыал эһээтэ Николай Федоров 43-тэ тардынан бастыҥ көрдөрүүлэрдэннилэр! Эдуардыч биир илиитэ үлэлээбэт да буоллар, аҥаар илиитинэн биирдэ тардынара олус үчүгэй көрдөрүү! Василий Туприн балтараа чааска 21 хамсаныылары 777 хатылаан дьарыктанарын киһи эрэ барыта кыайан оҥорбот элбэх кээмэйдээх үлэтин салгыы оҥорор.
Өрөспүүбүлүкэ волейболга Федерациятын президенэ, хирург-быраас, Ил Түмэн депутата Владимир Чичигинаров вассаабынан ыытыллар видеолары көрө-көрө улаханнык астынарын, “бары олус кыахтаах уолаттаргыт, үксүгүтүгэр улахан эбиллии баар, эрдэтээҥи көрдөрүүлэргит эбиллибэккэ турар да буоллахтарына, ол стабильность диэн, төттөрү түспүт буоллаҕына биричиинэлээх (травма, ыарыы), ол эрээри, син биир тардынаҕыт. Күүстээх мотивация оҥороҕут Бары кыахтаах, күүстээх санаалаах, кыанар уолаттаргыт!”,- диэн санаатын биллэрбитэ оруннаах. Егор Яковлев түөрт кыһыҥҥы ыйдарга тардыммакка гынан баран, эчэйиитин аһарынан, 16 тардынан бастыҥ көрдөрүүтүгэр чугаһаата. 87-99 киилэни үктүүр Николай Калачев, Леонид Александров, Дьулустаан Егоров, 15-23 тардыннылар, 58 саастаах Владимир Чичигинаров 15, 101 кг үктүүр “тяж” Дмитрий Захаров 16-та тардыннылар!
Чөл, сиэрдээх олох көстүүлэрэ.
Хамаанда ватсаабынан да олордор, кэккэ сэргэх дьаһаллары ыытар. Биир-тэҥ фирменнэй футболкаламмыппыт, тэрээһин, түмсүү бэлиэтинэн буолар. Кэмиттэн-кэмигэр онлайн-конференциялар ыытыллаллар. Ааспыт муус устар ыйыгар буолан ааспыт онлай-конференцияҕа тардыныыга күрэхтэһии тэрийэр туһунан кэпсэтии ыытыллан, хамаанда тэриллибит күнүгэр – от ыйын 1-3 күннэригэр тардыныыга күрэхтэһии ыытарга болдьонно.
Элбэхтик тардынарга уонна тардыныы техникатыгар, эти-сиини сайыннарарга, күүһү-уоҕу, түргэни-тарҕаны үөскэтэргэ хамаанда уолаттарын этиилэрэ болҕомтону тардаллар. Холобур, “Саас диэн сыыппара эрэ. Сүрэҕэлдьиирбитин кырыйдыбыт диибит. Дьиҥинэн, тохтоло суох сүүрэ-хаама уонна ыйааһыҥҥын тута сылдьар буоллахха, киһи улаханнык уларыйбат”, - диэн 55 саастаах Николай Федоров сөрү-сөпкө этэр. “Мин саныахпар, расскачкаланыы туспа техника, итиннэ взрывной күүс үлэлиир. Ким элбэх взрывной күүстээх элбэхтик тардынар. Миэхэ бытаан күүһүм суох буолан, барыта взрывнойунан эрэ сатанар. Взрывной былчыҥнаах дьон түргэнник сүүрэллэр, боксаҕа нокаутер буолаллар. Мин саныахпар расскачканан тардыныы наадалаах”. Итинник принциптээх да буолан, хачайданан, олус чэпчэкитик, көрөн сылайыаххар диэри тардынар. “Элбэхтик тардынарга былчыҥнаргар кислород киирэрин курдук, элбэхтик сүүрүөххэ наада, Мин сүүрбэт кэммэр уһуннук кыайан тардыммаппын”,- диэн кистэлэҥин кытта үллэстэр Николай Федоров. Онтон, отуччата тардынар Tymen Kyrerba этэринэн: “Сүүрүү, тардыныы, ыарыктаах приседание уонна анньыныы киһи форматын саамай төрдө”.
Кыайыыга кынаттыыр мотивациялар
Инникигэ кынаттыыр видеороликтар туһалара элбэх.
Академик Амосов ыарыыны утары охсуһууга мындыр сүбэлэрэ бааллар. Чэгиэн-чэбдик буолуоххун баҕарар буоллаххына, бастатан туран, бэйэҥ күүстээх кыһамньыҥ наада. Ону тугунан да солбуйбаккын. Бэйэҥ иннигэр сыал-сорук туруорун уонна ону булгуччу толорорго кыһалын. Тулуурдаах буол. Хомолтото диэн, эдэр дьон ыадьыахтарын сөбүн туһунан хойутаан, сааһыран эрэ баран доруобуйа суолтатын, доруобуйа хайдах курдук күндүтүн өйдүүллэр. Чэгиэн буоларга маннык ирдэбиллэри тутус: эт-хаан күүстээх үлэтэ, сөпкө аһааһын, закаалкаланыы, бириэмэ уонна таба сынньаныы. Күҥҥэ чаас аҥаара тиритэ-хорута хамсан. Төһөнөн хаанын тэбиитэ үрдүүр да, оччонон үчүгэй. Аһылыккын аччат. Холкутуй, тыҥаама, күүрүмэ. Дьэ, оччоҕо, дьоллоох олохтонуон! Ол эбэтэр, физкультура уонна спорт эн олоххор мэлдьитин баар буолуохтаахтар.
“Кыайыы формулата” видеороликка киһи төһө үлэни оҥороруттан, дьиссипилиинэни тутуһарыттан уонна утумнаахтык дьарыктанарыттан тутулуктааҕын туһунан этиллэр. Толоруохтаах үлэҕин күн аайы 1% үрдэтэн, эбэн оҥордоххо, тугу да гыммакка таах олорбут киһини кытта тэҥнээтэххэ, биир сыл буолан баран көрдөххө, үлэлээбит, дьарыктаммыт киһи улаханнык сайдыбытын билиэххэ сөп. Ол 1% үлэни эбии кылгас кэмҥэ биллибэт, уһун бириэмэҕэ арыхайдык көстөр. Ол кистэлэҥэ үлэ, дьарык систиэмэлээхтик толоруллуутугар баар. Туруоруллубут сыалы-соругу толорууга дьүккүөрдээх сыһыаҥҥа. Биир да дьарыгы көтүппэт буолууга. Хайа баҕарар дьыалаҕа итинник. Онтон, туора дьон итини билбэттэр, кинилэргэ чуҥкук.
Кыайыы-хотуу кэлэрэ - эн төһө былчыҥнааххыттан буолбакка, эн куттаҕаһа суоххуттан, хорсун, эр санаалааххыттан быһаччы тутулуктаах.
Спорт үтүө сонуннара эмиэ мотивация биэрэллэр. Ол сиэринэн, группабытыгар сотору-сотору киһини кынаттыыр үтүө сонуннар вассаап нөҥүө кэлэ тураллар. Сахабыт сирин бастыҥ спортсменнарын кыайыыларыттан сүргэ көтөҕүллэр. Хамаандабыт чилиэнэ Евгений Самсонов стритлифтиҥҥэ Россия чөмпүйүөнүнэн буолбутунан эҕэрдэлиибит!
Тардыныы техникатын баһылаа!
Тардыныы – киһи күүһүн эбиигэ, көҕүс, тараһа, илии былчыҥнарын сайыннарар бастыҥ хамсаныылартан биирдэстэрэ. Сөптөөхтүк тардыныы техникатын, ньыматын табатык оҥорууттан тутулуктаах. Онуоха, салайааччыбыт Дмитрий Петрович Захаров ыытар видеороликтарыттан тардыныы быраабылаларын кытта билсиэххэ сөн. Биирдэ да тардыммат, саҥа саҕалаан эрэр дьоҥҥо бэртээхэй сүбэ. Бастатан туран, көҕүс лаппаакыларын үлэлэтэҕин, санныларгын босхо ыытаҕын, перекладинаттан киэҥ соҕустук тутуһан, илиилэргин ууннараҥҥын аллара түһэҕин, онтон, тоҥолохторгун токуруппакка эрэ үөһээ диэки санныларгынан тардыныы хамсаныытын оҥороҕун. Итинник хамсаныы көҕүс былчыҥын үлэлэтэр уонна перекладинаттан күүскэ ыга тутуһууну үөскэтэр. Тардыныы техникатын тобуктаан туран, эбэтэр олорон эрэ уонна сытан эрэ, “австралийскай” тардыныынан эмиэ оҥороҕун. Перекладинаны ис өттүттэн тутуһан тардыныы (внутренний хват) илии уонна көҕүс былчыҥнарын сайыннараллар. Эрэһиинэ эспандеры перекладинаҕа баайан баран, тилэхтэргэр иилэн көмөлөһүннэрэн тардыннахха, улахан чэпчэтиини үөскэтэрин таһынан, тардынар буоларгар хотоойу санаа кэлэр. Аны туран, үөһэ тардынан бараҥҥын, илиилэрин, санныларын, көхсүн былчыҥнарынан өсөһөҥҥүн, күүрдэҥҥин, аллара диэки мүнүүтэ аҥара кэриҥэ бытааннык, сыыйа түһэҕин. Итинник хамсаныылары уоннуута нэдиэлэҕэ иккитэ оҥороҕун. Утумнаахтык дьарыктаннаххытына, чэпчэкитик уонтан тахсата, онтон да элбэхтик тардынар буолбуккутун билбэккэ да хаалыаххыт. Тускутугар туһаныҥ!
“Мы стареем не от старости” – мотивационнай күүстээх хоһоон санааны күүһүрдэр: Мы стареем не от старости, не от прожитых годов, мы стареем от усталости, от обид и от грехов. От тоски и обреченности, от несбывшейся любви, от житейской безысходности, повседневной суеты. От забот, что только множатся, от проблем, что не решаются. Мы стареем раньше возраста, ибо души иссушаются.
Күүстээх санаалаах буоларга, өйдөһөргө, түмсүүгэ ыҥырар бэртээхэй хоһоон.
Күүстээх санаалаах буол!
Тугу да гыммакка, биир сиргэ хам хатанан олоруу алдьатыыта улахан.
Олох хайа баҕарар эйгэтигэр, ол иһигэр, спорт сулуһун эмиэ, улахан, күүстээх дьарык инники күөҥҥэ таһаарар, аатырдар-сураҕырдар. Дьарык диэн үлэ. Онтон, спортсмен “хара” үлэтин туора дьон сэҥээрбэттэр, билбэттэр. Күн аайы батыһа сылдьан көрбөттөр, көрөр кыахтара да суох. Дьоннор спортсмен ситиһиитин, үрдүк көрдөрүүтүн билэ, көрө охсуохтарын эрэ баҕараллар. Хоттордоҕуна мөҕөллөр. Үрдүк көрдөрүү төһөлөөх сыранан, үгүс көлөһүн тоҕуунан, эчэйиини үтүөрдүүнэн кэлэрин билбэттэр, билэ да сатаабаттар. Онтон, үтүө түмүк улахан үлэнэн, сыранан кэлэр. Ол сиэринэн, “SakhaLifting” хамаандаҕа спорка чугас, спорду өйдүүр дьон бааллар. Сүрэхтээх, олус үлэһит, дьарыктаналларын сөбүлүүр, эрчиллэллэриттэн улахан дуоһуйууну ылар, көрдөрүүлэрин эбэргэ, тупсарарга кыһаллаллар. Режими, бэрээдэги эҥкилэ суох тутуһаллар.
Тардыныы – бэйэҕин, ыйааһыҥҥын кытта охсуһуу!
Кыаххытын көрдөрүҥ!
Матырыйаал суруллан бүтэн эрдэҕинэ, мас тардыһыыга Россия, Европа уонна аан дойду чөмпүйүөнэ, норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара Сергей Фролкин хамаандаҕа киирдэ. “SakhaLifting” күүһүрэн иһэр!
Баһылай Посельскай
