Саҥа Дьыл иннинэ сахалыы атах оонньуутун Федерацията түмсэ сылдьыбыта. Бу аҕыйах хонуктааҕыта хабылык-хаамыска оонньууларын Федерацията төгүрүк остуол тула түмсэн киэҥ кэпсэтиини ыытта. Сүрүн сыал-сорук: сахалыы остуол оонньууларын Россия уонна аан дойду таһымыгар таһаарыы.Төгүрүк остуолу “Сахаада-спорт” президенэ Александр Николаевич Ким-Кимэн уонна Баһылай Манчаары аатынан спорт национальнай көрүҥнэрин Киин дириэктэрэ, Ил Түмэн депутата Геннадий Анатольевич Васильев салайан ыыттылар. Сахалыы остуол оонньууларын федерациятын президенэ Ольга Григорьевна Григорьева, тренердэр, инструктордар, спортсменнар кыттыыны ыллылар.
Александр Николаевич киирии тылыгар сахалыы илии-атах оонньуулара, ол иһигэр, хабылык-хаамыска былыр-былыргыттан балаҕаҥҥа, алааска оонньонон кэлэн, бүгүҥҥү сайдыылаах аныгы үйэҕэ саҥа тыыннанан, спорка кубулутуллан, таһымнара улааппыттарын, кэҥээбиттэрин, Россия чемпионаттара, норуоттар икки ардыларынааҕы күрэхтэһиилэр ыытыллар буолбуттарын, суолталара үрдээн иһэллэрин бэлиэтээтэ.
Геннадий Анатольевич сахалыы остуол оонньуулара Сахабыт сиригэр биир саамай маассабай көрүҥүнэн буолалларын, оҕо уһуйааныттан саҕалаан аҕам саастаах ветераннарга тиийэ 7000 киһи дьарыктанарын, маастар нуормалаах күрэхтэһиилэр, кыттааччылар ахсааннара элбээн иһэллэрин, сайдыы балысханнык барарын туһунан эттэ. Ол курдук, Россияҕа спорт национальнай көрүҥнэрин сайыннарыыга үлэ бара турар. РФ Госдуматыгар тэриллибит үлэлиир бөлөххө Саха Өрөспүүбүлүкэтин бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников киллэриллэн үлэлэһэ сылдьар. Регионнар, ол иһигэр, биһиги сахалар төрүт көрүҥнэрбитин сайыннарар сыаллаахпыт-соруктаахпыт. Россия спорт көрүҥнэрин реестригэр мас тардыһыыта, хапсаҕай уонна атах оонньуута киллэриллибиттэр.
Хабылыкка-хаамыскаҕа бастакы спорт маастара, билигин “Модуҥҥа” тренердиир Надежда Троева, тутуу инженерэ, хабылыгы-хаамысканы оҥорор уус Егор Петров, доруобуйаларыгар хааччахтаах адаптивнай физкультура уонна спорт Киинин тренердэрэ Элеонора Николаева, Мария Иванова, социальнай реабилитация техникумун учуутала Капитолина Алексеева, университет студенката, спорт маастара Ая Давыдова, спорт ветерана, спорт маастара Алексей Устинов, Чурапчы улууһун сахалыы остуол оонньууларыгар федерация бэрэссэдээтэлэ Андрей Деллохов, хабылык-хаамыска федерациятын толорооччу дириэктэрэ Анжела Андросова, “Модун” тренерэ Надежда Белолюбская санааларын кытта үллэһиннилэр. Быһаарыллыахтаах боппуруостар, кыһалҕалар тула кэпсэтиилэр, туруорсуулар болҕомто киинигэр турдулар. Капитолина Михайловна Алексеева оҥоһуктарын быыстапка турда.
Көхтөөх тэрээһиннэр, күүстээх дьарыктар түмүктэринэн хамсааһын, сайдыы бара турара харахха быраҕыллар. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн хабылыкка-хаамыскаҕа 45 Саха Өрөспүүбүлүкэтин спордун маастардара баар буолуулара ситиһиллибит.
Өрөспүүбүлүкэ сахалыы остуол оонньууларыгар Федерациятын президенэ Ольга Григорьева: “Төгүрүк остуол үтүө түмүктэрдээх буолуоҕар саарбахтаабаппын. Биһиги көрүҥмүтүн тарҕатааччылар, көҕүлээччилэр, тренердэр көхтөөхтүк кытыннылар. Үлэбит креативнай экономиканы кытта тэҥҥэ хардыылыыр, сайдар. Күрэхтэһиилэрбит элбээн иһэллэр. Хабылык-хаамыска Манчаары оонньууларыгар киирэннэр, спорт көрүҥүн быһыытынан күүскэ сайдарыгар улахан олук уурулунна, сэргэхсийии таҕыста. Онон быйыл эппиэтинэстээх сылбыт. Болҕомтону остуол оонньуулара көстүүлээх, кыраһыабай буолууларыгар уурабыт. Маассабаска, сырдатыыга, тарҕатыыга күүскэ үлэлиибит. Андрей Иванович Донской, Дм Яковлевич Федотов 32 сыллааҕыта саҕалааннар, маҥнайгы хорсун хардыылары оҥороннор, сүҥкэн оруоллаахтар. Кинилэр тэлбит суолларын батыһаммыт сайдыыга кэллибит. Ити былаһын тухары федерациябыт президеннэрэ да уларыйталаатылар.
Утумнаахтык дьарыктананнар доруобуйаларын тупсарбыттар, махтанар дьон бааллара үөрдэр. Саастаах дьон реабилитацияланаллар. Наукаҕа, сокуоннарга тирэҕирэбит. Күрэхтэһиилэри ыытар уонна дьарыктанар дьиэбит-уоппут кэҥэтиллэрэ уолдьаста. Быраабыла уларыйыытыгар сытыы кэпсэтиилэр буолаллар. Үүнүү-сайдыы суолугар үктэнэммит, спортсменнарбыт маастарыстыбаларын, таһымнарын үрдэтиниэхтэрин баҕалара күүстээх. Саастарынан араарыы көрүллүөхтээх. Онуоха табыгастаах усулуобуйа тэриллэрэ быһаарар оруолланыаҕа. Түүр омуктардаах, кочевой норуоттардаах тас дойдуларга, Казахстан, Татарстан регионнарыгар сылдьыталаатыбыт, биһиги оонньууларбытын сүрдээҕин билиннилэр. Оннооҕор Испанияттан кэлэн биһирээтилэр. Итини күүскэ уонна көхтөөхтүк туһаныахтаахпыт. Аан дойдуга таһаарар соруктаахпыт. Хабылык уонна хаамыска киһи өйүн сайыннарар интеллектуальнай, уникальнай көрүҥ. Тыа сиригэр оскуолаларга тренердэри туруорсабыт, баар энтузиастарбытын тыһаныахтаахпыт. Хамнастаах тренердэр баар буоллахтарына сайдыы күүскэ барыаҕа. Өбүгэлэрбитигэр махтанабыт, үлэ барар”.
“Боотурдар көлүөнэлэрэ” хамсааһын көҕүлээччитэ-тэрийээччитэ “Сахаада-спорт” президенэ Александр Ким-Кимэн төгүрүк остуолга кэпсэтии түмүгүн, инники сыалы-соругу билиһиннэрдэ: “Норуот депутата Геннадий Анатольевич Васильевы кытта сүбэбитин холбооммут саха төрүт оонньууларын сайыннарыыга саҥа бырайыагы олоххо киллэрэ сылдьабыт. Саха төрүт оонньууларын федерациялары кытта кэпсэтиилэри ыытыахпыт. Сүрүн сыал-сорук: урукку өттүгэр Баһылай Манчаары спартакиадаларыгар кыайбыт-хоппут, чөмпүйүөннээбит, аатырбыт маастардары норуоппутугар төннөрүөхпүтүн наада, умнуллуо суохтаахтар. Кэпсэтиилэр чэрчилэринэн спорт көрүҥнэрэ хайдах сайдыахтаахтарын, инникитин тугу былаанныырбыт, туох ыарахаттар баалларын аһаҕастык кэпсэтэбит. Баһылай Манчаары оонньуутугар араас федерациялары кытта барыларын кытта кэпсэтиибит уопсай түмүккэ биһигини саха төрүт оонньуулара сайдыыларыгар инники өттүгэр туох стратегическай былаан торумнаныахтааҕа быһаарыллыаҕа.
Холобур, “Сахаада-спорт” тэриллибитэ 33 сыл буолла, ити кэми кытта тэҥнээтэххэ биһи билигин ханнык чыпчаалага тиийбиппитин ырытан, иҥэн-тоҥон көрөр буоллахха элбэх уларытыылар киллэрилиннилэр. Сахабыт Өрөспүүбүлүкэтигэр атын субъектарга суох спорт национальнай көрүҥнэрин туһунан Сокуоннаахпыт. Федеральнай Сокуоҥҥа национальнай спорт көрүҥнэрэ хайдах сайдыахтаахтарыгар туруулаһаммыт, араас регионнарга баар спорт национальнай көрүҥнэрэ Россиятааҕы реестрга киирдэхтэринэ кинилэр Россия территориятыгар сайдар кыахтаахтарын ону бигэтик тутустубут уонна олоххо киллэрдибит.
Уонна этиэм этэ, биһиги спорт национальнай көрүҥнэрин сайыннарар Кииммит 2006 сылтан үлэлиир, эһиил тэриллибитэ 20 сыла буолар. Ол курдук бу спорт национальнай Киинигэр 117 хамнастаах үлэһиттэр бааллар. Урут биһиги аҥардастыы общественнай төрүккэ олоҕуран харчыта суох үлэлээн кэлбит буоллахпытына, билигин Киин нөҥүө дьон хамнастанан, айымньылаах үлэлэринэн саха спордун аатырдаллар, чыпчаалларга таһаараллар. Онон түгэнинэн туһанан, улуустарга баар федерацияларга, спорду тэрийээччилэргэ, спортсменнарга “Сахаада-спорт” Ассоциация аатыттан махтанабын!
Инникитин, биһиги мас тардыһааччылары, хапсаҕайдьыттары кытта олунньуга көрсүөхпүт, онтон гиревиктэри, саха многоборьетын, хотугу многобоье, ат сүүрдүүтүн, саха оҕунан ытыы федерацияларын барыларын кытта кэпсэтиэхпит. Ыам ыйыгар түмүктүөхпүт. Онно олоҕураммыт кинигэ, эбэтэр, альбом таһаарыахпыт”.
Сахалыы остуол оонньуулара спорт көрүҥүнэн буолалларын ситиспит Андрей Иванович Донской аата үйэтитиллиэҕэ. “Сахаада-спорт” Ассоциация көҕүлээн ыытар “Боотурдар көлүөнэрэ” бырайыак саха төрүт көрүҥнэрин, саха спордун историяҕа тиһии дьоһун үлэ, үтүө хамсааһын арылхай көстүүтэ.
Баһылай Посельскай