Ааспыт өрөбүллэргэ “Кыайыы 50 сыла” спорт Дыбарыаһыгар аҕам саастаах волейболистар түмсэннэр хамаанданан күрэхтэһэн силлиргэтистилэр. Улуустар, оройуоннар, куорат спорт кулууптарын 62 хамаандаларыттан 550 оонньооччу үс балассааккаларынан утарыта көрүстүлэр. Эр дьон 40, 60, 70, дьахталлар 40, 50, 60, 65 саастаахтар бөлөхтөрүгэр арахсан ким-ханнык хамаанда күүстээҕин, үчүгэй бэлэмнээҕин быһаарыстылар. Өрөспүүбүлүкэ ветеран волейболистарын күрэхтэһиитэ Россия үрдүнэн биллэриллибит Аҕа дойдуну көмүскээччилэр Сылыгар ананна.
Эдэр-эмэн саастарыгар волейболга олохторун анаабыт, баай уопуттаах волейболистар оонньуур кыраһыабай хамсаныыларын, сылбырҕа хамсаныыларын ыһыкта иликтэрин, санаалара күүстээҕин көрдөрдүлэр, туйгун туруктарыгар сылдьалларын итэҕэттилэр. Көрөргө үчүгэй буолла, сэргэхситиини үөскэттилэр.
Сүрүн судьуйанан оҕо саастарыттан волейболу өрө тута сылдьар, 2016 сыллаах “Азия оҕолорун” спортивнай оонньууларыгар бэһис миэстэлэммит, төрдүс сылын судьуйалыыр Ариан Туприн үлэлээтэ.
Икки күн устата эрийсиилээх, кытаанах киирсиилэргэ 40 үөһээ саастаах дьахталларга Аммалар, “Фаворит-Строй” спорткулууп, Бүлүү бастакы-иккис-үһүс миэстэлэри ылаттаатылар. “Бастыҥ оонньооччу” аатын Анна Адамова (Амма) ылла. 50-н үөһэ “Манчаары”, “Виктория” кулууптар, Уус-Алдан, “Бастыҥ оонньоочу” Оксана Куприянова (“Манчаары” волейбол кулууп ); 60 үөһэ “Виктория”, “Стерх”, “Ситим” волейбол кулууптара, “Бастыҥ оонньооччу” Ирина Боярова (“Виктория” ВК); 65 үөһэ Дьокуускай, Мэҥэ-Хаҥалас, Уус-Алдан, “Бастыҥ оонньооччу” Светлана Климова (Дьокуускай) буоллулар.
Сытыы, кытаанах оонньуулары эр дьон көрдөртөөтүлэр. 40 саастаахтар бөлөхтөрүгэр “Фаворит-Строй», «Сэргэлээх» волейбол кулууптара, Хаҥалас улууһ, туһааннааҕынан, бастакы уонна иккис-үһүс миэстэлэргэ тигистилэр. “Бастыҥ оонньооччунан” күүстээх быһыылардаах Василий Решетников «Фаворит-Строй» ВК) ааттанна. +50-га «Сэргэлээх» ВК, Амма улууһа, «Олимп» ВК, “Бастыҥ оонньооччу” Дьолуо Хоторсун (“Сэргэлээх” ВК); +60-га Дьокуускай, «Туймаада» ВК, Бүлүү улууһа, “Бастыҥ оонньооччу Николай Николаев (Дьокуускай), +70-га Уус-Алдан, Бүлүү, Мэҥэ-Хаҥалас, “Бастыҥ оонньооччу” Иван Неустроев (Уус-Алдан).
Кыайыылаахтар уонна бириистээх миэстэлэргэ тиксибиттэр, бастыҥ оонньооччулар өйдөбүнньүк мэтээллэринэн, кубоктарынан, дипломнарынан, харчынан бириистэринэн наҕараадаланнылар. Эҕэрдэлэр, “Уруй-айхал” тыллара дуораһыйдылар!
Спорду олохторун аргыһа оҥостубут аҕам саастаахтар холобурунан туһаналлар. Үөлээннээхтэр үгүһү ахталлар-саныыллар.
Аҕыйах хонуктааҕыта 75 сааһын томточчу туолбут Николай Данилович Кронников: “Сааһырдым диэн олорбоккун, оонньуоххун баҕараҕын. Атастары, доҕоттору көрсөөрү уонна урут тэрийбит хамаандаларым хайдах оонньуулларын көрөр сыаллаахпын-соруктаахпын. Бу күрэхтэһиибит Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт бэлиэ түгэнигэр анаан-минээн, урут бииргэ оонньообут дойдум Чурапчы хамаандатын уолаттарын хомуйан оонньоотубут. Бахсыттан Вячеслав Попов, Мындаҕаайыттан Николай Неустроев, оройуон кииниттэн Афанасий Романов уо.д.а. бааллар. “Урожайга” кыайбыт, миэстэлэспит уолаттар. Ойбоҥҥо сөтүөлүүр Егор Пермяков, сүүрүк-быһый Ксенофонт Оконешников, чөл олоҕу тутуһар Владимир Алексеев бааллар. Волейболбун тохтотор санаа суох, хамсыырбыт тухары оонньуохпут. “СахаВА-ҕа” өрөспүүбүлүкэ ветераннарын түмэн, тэрийэн күрэхтэһиилэр хото ыытыллан салҕаналлар. Билэр дьонум элбэхтэр. Василий Румянцев, Петр Афанасьев, Роман Яковлев, Иосип Колесов бэйэлэрин хамаандаларыгар оонньуу сылдьаллар. Тус бэйэм “Аргыс” хамаандатыгар оонньуубун. Александр Саввинов, Иван Решетников лидердэрбит. Чурапчылар саҥа хомуллан кэлэммит, дьарыкпыт суох буолан, бииргэ оонньооботохпут ырааппыт буолан миэстэлэспэтибит. Ол да буоллар, тэрээһинигэр сүүрэн-көтөн, кэпсэтэн-ипсэтэн, күрэхтэһии күүрээнин билэн, улахан дуоһуйууну ыллыбыт, астынныбыт. Ол да сөп. Бырахпакка дьарыктана сылдьыахха наада”.
Эрчимнээх саастарыгар “Урожай” чөмпүйүөнэ, оройуон, өрөспүбүлүкэ таһымнарыгар салайар эйгэҕэ үлэлээбит Вячеслав Егорович Попов: “Ветераннарга күрэхтэһии тэриллэрин истэммит, куоракка баар чурапчылар түмүстүбүт, хомойуох иһин сорохторбут кыайан кэлбэтилэр. Дойдубутуттан Егор Пермяков тиийэн кэлэн үөртэ. Николай Кронниковы түмээччи, тэрийээччи быһыытынан сыаналыыбыт. Үбүлүөйдээх 75 сааһынан эҕэрдэлиибит! Мугудай оскуолатыгар бииргэ үөрэммиппит, дьарыктаммыппыт. Спортивнай кылаас этибит. Оройуон үөрэнээччилэрин спартакиадатыгар бастаабыппыт. Оройуоммут сүүмэрдэммит хамаандатыгар киллэриллэммит ситиһиилээхтик күрэхтэспиппит. Уопсай дьыала туһугар бэриниилээх, билигин да түмэ, салайа сылдьар. Сааһырбыт дьоҥҥо маннык күрэхтэһиини тэрийбиттэрэ олус үчүгэй. Урут бииргэ оонньообут уолаттарбыт улуустартан кэлэннэр көрсөммүт, уруккуну-хойуккуну санаһан, оонньоон санаабыт көтөҕүлүннэ. Эдэр сааспытыгар эргилиннибит. Олох иһин туруулаһыы диэххэ сөп. Маннык көрсүһүүлэргэ киһи олоххо интэриэһэ улаатар. Тэрийээччилэргэ махталбытын тиэрдэбит!”.
Тымныы уунан куттар, чэбдик, чөл олохтоох, эдэрдии эрчимнээх, 70-нун ааспыт диэтэххэ эдэр көрүҥнээх Святослав Павлович Григорьев Бүлүү хамаандатыгар оонньоото: “Волейбол диэн баран муннукка ытаабыт дьон күрэхтэһэ сылдьабыт. Үксүбүт хонуу, тэлгэһэ оонньооччуларабыт, профессионаллар буолбатахпыт. Куоракка “Сайсары” хамаандатыгар оонньооччубун, “Самородок”, “50 лет Победы” саалаларыгар эрчиллээччибит. “Спорт – это жизнь!” девизтээхпит. Волейбол сайдыытыгар кылааппытын киллэрэбит”.
Эдэр саастарыгар атах оонньуутугар Манчаары спартакиадатын чөмпүйүөнэ, быйыл 80 сааһын томточчу туолаары сылдьар Василий Васильевич Румянцев Уус-Алдан хамаандатын чиэһин чиэстээхтик көмүскээтэ: “Тыа сирин дьоно буоларбытынан кыра-оҕо эрдэхпититтэн спордунан дьарыктанан кэлбит дьоммут. Сүүрүүгэ, хайыһарга, атах оонньуутугар тумус туттар киһибит Коммунар Местников кылыыга тэҥнээҕэ суоҕа, оройуонун ыччаттарын спорка уһуйбута. Бүгүн сэргэхсийии буолла. Спорт, волейбол киһи чэгиэн-чэбдик сылдьарыгар туһата элбэх. Атах оонньуутунан кырдалга кылыйан, сүүрэн-көтөн оонньооммут баччаҕа кэллибит. Спорда суох табыллыбаппыт. Оройуонум чиэһин 1966 сыллаахха Өрөспүүбүлүкэ 5-ис сайыҥҥы спартакиадатыгар хамаандаҕа киирэн кыттыбытым. Онно атах оонньуутугар Ньурбаттан Николай Санников, Дьааҥыттан Иван Горохов хардарыта рекорд охсуталааннар, дьону сөхтөрбүттэрэ умнуллубат түгэн. 1969 сыллаахха Майаҕа буолбут Манчаары спартакиадатыгар Егор Корниловтыын тиийэммит кылыыга уонна куобахха бастаабыппыт. Бастыҥ көрдөрүүлэрим кылыыга 40 м 80 см, ыстаҥаҕа 40 м 20 см, куобахха 34 м 37 см, троеборьеҕа РСФСР маастарын нуормата 110 м эрдэҕинэ ааһа түһэн турабын. Одноклааснигым Иннокентий Сивцев уонна Егор Корнилов Саха АССР маастарын нуорматын толорбуттара. Үрдүгү көтүүгэ 175 см “перекиднойунан” ойоммун оройуоммар рекорд олохттообутум. Волейболга оройуонум хамаандатыгар киллэриллэн элбэхтик оонньообуппут. “Урожайга” бастаталыырбыт, миэстэлэһэрбит. Баатаҕайтан төрүттээх, дьон ытыктабылынан туһанар Тихон Егорович Готовцев волейболу сайыннарбыта. Уус-Алдан бөдөҥ уолаттарын Прокопий Прокопьевич Готовцевы, Гаврил Гаврильевич Сивцеви өрөспүүбүлүкэ сүүмэрдэммит хамаандатыгар киллэрэн Дальнай Восток чемпионатыгар тиийэн күрэхтэспиттэрэ. Үрдүк үөрэххэ туттарсарбытыгар тыҥабынан моһуогурар этим, ону Николай Кронников мин оннубар рентгеҥҥэ түһэн абыраабыта умнуллубат”.
Сонун кэпсээннэр тиһиллэн тахса тураллар. Волейбол маассабаһа сайдыыта сүрдээх. Ветераннар техника, тактика өттүнэн маастарыстыбалара оонньуур таһымнара өлбөөдүйбэт.
Баһылай Посельскай
