Кулун тутар 11-12 күннэригэр Амма улууһун Эмис нэһилиэгэр 2009 сыллаах төрүөх уонна онтон кыра саастаах уолаттарга тустуу күрэхтэһиитэ үрдүк таһымнаахтык буолан ааста. Өрөспүүбүлүкэ 16 нэһилиэгиттэн эдэр бөҕөстөрү түмпүт түһүлгэ оҕо тустуутун биир бастыҥ үлэлээх тренерэ Илья Анатольевич Солдатов сырдык кэриэһигэр ананна. Турнир туһунан тэрийээччилэр, ыалдьыттар, кыттааччылар санааларын ааҕыаххайыҥ:
Валентин Павлович Николаев, И.А. Солдатов турнирын ыытар туһунан хамсааһыны саҕалаабыт, бары ымпыгар-чымпыгар диэри былааннаан биир санаалаахтарын түмпүт Эмис нэһилиэгин олохтооҕо:
«Илья Анатольевич биһиги нэһилиэкпит киһитэ. Олохтон туораабыта быйыл үс сыла. Кини төһө да кылгас олоҕу олорон ааспытын иһин оҕо тустуутун сайдыытыгар кылаатын киллэрсибит, үлэлээбит тренер. Төрөөбүт Эмиһигэр 14 сыл (1991-2004 сс.) тренердээн, 30 сыллаах тохтобул кэнниттэн нэһилиэк көҥүл тустуутугар иккис тыыны биэрбитэ. Бу үлэлээбит сылларыгар Аан дойдутааҕы, Россия таһымнаах маастардары иитэн таһаарбыта. Онон биһиги, эмистэр, Илья Анатольевич аатын олус үрдүктүк тутабыт. Дагестан өрөспүүбүлүкэтин Хасавюрт куоратыгар «Спартак» оҕо спортивнай оскуолатын базатыгар биһиги Ылдьаабытын кэриэстээн 2020, 2021 сылларга кини аатынан турнирдар ыытыллыбыттара. «Тустуу саамай сайдыбыт сиригэр Дагестаҥҥа уолгутун чиэстээн турнирдары тэрийэллэр, онтон дойдутугар хаһан буоларый? » диэн сэмэлиир да курдук санаалары бу кэм устата элбэхтик истэн кэллибит. Ол иһин оҕо тустуутугар өтөрүнэн буола илик үрдүк таһымнаах күрэхтэһиини дойдутугар Эмискэ хайаан да тэрийэн ыытыахтаахпыт диэн санаабытын дьэ ситистибит.
Турнир барыта спонсорскай көмөнөн ыытылынна. Уопсай призовой пуондата 450 тыһыынчаҕа тэҥнэстэ. 12 киилэ ыйааһыҥҥа харчынан бириистэри Илья Анатольевич бэйэтин кылгас олоҕор иитэн таһаарбыт уолаттара, бииргэ үлэлээбит тренердэрэ, учууталлара, аймахтара туруордулар. Ол курдук Илья Анатольевич иитэн таһаарбыт бастакы, иккис, үһүс көлүөнэ иитиллээччилэрэ 22 кг., 24 кг., 26 кг., 28 кг., аймахтара Николаевтар дьиэ кэргэттэрэ 30 кг., Эмис орто оскуолатын ветеран учууталлара 32 кг., Эмис аҕыс кылаастаах оскуолатыгар бииргэ үөрэммит оҕолоро 35 кг., Н.С. Захаров аатынан Амматааҕы оҕо спортивнай оскуолатын коллектива 38 кг., Амма тустууктара 41 кг., 44 кг., 48 кг. диэри уонна 48 кг. үөһээ ыйааһыннары спонсордаатылар. Илья Анатольевич иитэн таһаарбыт уола, спорт маастарыгар кандидат, МЧС Таатта оройуонунааҕы инспектора, старшай лейтенант Семен Гаврильев 12 ыйааһыҥҥа чемпионаабыт бөҕөстөр тренердэригэр харчынан бириэмийэни олохтоото, бииргэ төрөөбүттэрэ турнир чемпионнарын тренердэригэр мэтээллэри, кэргэнэ Мария Тарасовна Солдатова чемпион уолаттарга анал футболкалары бэлэхтээтилэр. Чемпионнарга кубоктары Дария Владимировна Захарова, 12 ыйааһын кыайыылаахтарыгар мэтээллэри Илья Анатольевич доҕоро, адаптивной спорт уонна физкультура киинин дириэктэрин солбуйааччыта, Аан дойдутааҕы кылаастаах спорт маастара Ньургун Валерьевич Иванов спонсордаатылар.
Илья Анатольевич дьиэ кэргэнэ, бииргэ төрөөбүттэрэ, чугас аймахтара Солдатовтар, Пестеревтэр, Матвеевтар, Левиннэр турнир саамай кылаабынай бирииһин 20 тыһыынчаны уу харчынан туруордулар. 12 ыйааһыҥҥа чемпионаабыт 12 уол бары тахсаннар лотерея ньыматынан ким тарбаҕар бааттаах ол ыллын диэн быһаарбыппыт. Ол түмүгэр Мэҥэ Хаҥалас Тумулуттан 38 кг. чемпионнаабыт эдэр бөҕөс Ильдар Птицын 20 тыһыынча хаһаайынынан буолла.
Бу күннэргэ «ынахпын хайдах гынарбын билбэппин» диэн социальнай ситимнэринэн тарҕаммыт видео геройа Амма эдэр бөҕөһө Мичил Егоров 30 кг. чемпионнаан, Амма улууһун баһылыгын тыа хаһаайыстыбатыгар солбуйааччыта Ион Кононов туруорбут анал бирииһин – ньирэйин хаһаайынынан буолла.
Илья Анатольевич аймаҕа, чугас доҕоро Дмитрий Солдатов бэйэтин бирииһин - «Стелс» билисипиэти 28 кг. чемпионнаабыт Марат Карповка туттарда. Турнир бастыҥ бөҕөһүн аатын ылбыт Чурапчыттан Гоша Неустроев (35 кг.) Илья Анатольевич бииргэ төрөөбүт быраата Константин Солдатов туруорбут бирииһин - квадрокоптер хаһаайынынан буолла. Маны таһынан Константин Анатольевич турнир кылаабынай судьуйатыгар, Илья Анатольевич тренерскэй үлэтигэр сүбэ-ама буолан көмөлөспүт чугас доҕоругар Аркадий Николаевич Тастыгиҥҥа “Байанай” маҕаһыынтан 10 тыһыынча суумалаах сертификаты бэлэхтээтэ. Турнир бастыҥ судьуйатынан ааттаммыт Сулҕаччы нэһилиэгин тренерэ Михаил Неустроев Ю.Ю. Килбясов туруруорбут бирииһинэн - сурунаал остуолунан наҕараадаланна.
Илья Анатольевич бастакы тренерэ Руслан Семенович Попов “Амма улууһун кэскиллээх тустууга” (5 тыһ. солк.) 26 кг. чемпионнаабыт Коля Никифоровка, Москва куораттан Константин Пахомов ыыппыт «Эмис нэһилиэгиттэн төрүттээх кэскиллээх бөҕөс» (5 тыһ. солк.) бирииһин Эрсан Неустроевка, Илья Анатольевич иитиллээччитэ Семен Гаврильев ”32 кг. бастыҥ бөҕөһө” (3 тыһ. солк.) анал бирииһин Жора Устиновка (Хара, Мэҥэ Хаҥалас), Эмис нэһилиэгин кулуубун директора А.А. Иванова «Бастыҥ быраҕыы» (3 тыһ. солк.) бирииһэ Еремей Потаповка (Амма) туттарылынна. 48 кг. үөһээ ыйааһын кыайыылаахтара Амма нэһилиэгин дьаһалтатын (шруповерт, блютуз, наушник), Вячеслав Куличикин (рюкзак) бирииһинэн наҕараадаланнылар. 35 кг. интэриэһинэй комбинациялаах тустууну көрдөрбүт Сергей Ефремов (Горнай) Хаҥалас улууһун дуобакка старшай тренерэ Владимир Иванов бирииһин (5 тыһ.солк.) тутта.
Түөрт чемпионнаах Амма хамаандата турнир бастыҥ хамаандатынан ааттанна (тренердэр Афанасий Адамов, Иван Карпов) уонна Илья Анатольевич бииргэ үөрэммит Амма 1 №-дээх орто оскуолатын 1988 с. выпускниктарын анал бириистэрин (6 тыһ.солк., мэтээл ыйыыр анал стендэ) тутта.
Кэлбит хамаандалар оҕолорун комплекснай аһылык нуорматыгар эппиэттиир гына тото-хана аһатыҥ диэн Эмис нэһилиэгин олохтооҕо Владимир Петрович Константинов (5 тыһ. солк.), Илья Анатольевич иитэн таһаарбыт уолттараа Петр Слепцов (8 тыһ. солк.), Иван Зедгенидзев (6 тыһ. солк.), Алексей Кононов (2 тыһ. солк.), бииргэ төрөөбүт балта Оксана Солдатова (10 кг. эт, биир куул хортуоппуй) спонсордаатылар.
Илья Анатольевич бэйэтин кылгас олоҕор күрэхтэһиини хаһан даҕаны буоллун-хааллын диэн ыыппат этэ. Хас биирдии ымпыгар-чымпыгар диэри былааннаан ыытарын сөбүлүүрэ. Биһиги эмиэ ити таһымы ыһыктыбакка Ылдьаабыт аатынан турнир тэрээһиннээхтик барарын бары бииргэ үлэлээн ситистибит».
Нонна Николаевна Ноговицына, Эмис нэһилиэгин спортивнай инструктора:
«Илья Анатольевич турнирыгар чемпионнары, кыайыылаахтары наҕараадалааһын таһынан, барыта холбоон 35 анал бириис туттарылынна. Судейскай коллегия тэрийээчилэри кытта сүбэлэһэн баран, кыттааччыларбыт географияларын барытын хабан, 18 анал бирииһи анаатыбыт: Николай Иванов, Николай Адушинов (2-лии тыһ. солк.) – Айхан Мачахтыров (48 кг., Хара, Мэҥэ Хаҥалас), Андрей Николаев (48 кг. үөһээ, Бөкө, Мэҥэ Хаҥалас), Тимофей Находкин (44 кг., Өнньүөс, Амма), Кирилл Уткин (30 кг., Чыамайыкы, Мэҥэ Хаҥалас), Ярик Иванов (35 кг., Хара, Мэҥэ Хаҥалас), Руслан Эверестов (32 кг., Тумул, Мэҥэ Хаҥалас), Анатолий Нестерев (1 тыһ.солк.) – Алгыстан Трофимов (26 кг., Чурапчы), Федор Григорьев (5 тыһ. солк.) - Дамир Кузьмин (Болугур), Эмис нэһилиэгин дьаһалтата (5 тыһ.солк.) – Игнатий Максимов (Сулҕаччы, Амма), Макар Тимофеев (термос) – Даниэль Сутаков (Алтан, Амма), Эмис нэһилиэгин дьаһалтата (3 тыһ.солк. сертификат) – Артем Попов (Амма), Егор Скрябин (5 тыһ. солк.) - Игорь Иванов (Чапчылҕан, Амма), Эмис нэһилиэгин дьаһалтата (3 тыһ.солк. сертификат) – Ваня Егоров (Бөтүҥ, Амма), Нонна Ноговицына (спальнай мешок) – Эрсан Неустроев (Амма), Василий Стручков-Абый Бааска (анал трико) – Вадим Константинов (Горнай), Иннокентий Петров (термос) – Вова Охлопков (Павловскай, Мэҥэ Хаҥалас), Вячеслва Куличкин (хаҥкы) - Дима Попов (Павловскай, Мэҥэ Хаҥалас), Горнай улууһун спорка управлениета (3 тыһ. солк., Манчаары оонньууларын талисмана) – Женя Говоров (Сылаҥ, Чурапчы).
Маны таһынан Арылхан Колесовка (22 кг., Хара Мэҥэ Хаҥалас) Герман Устинов ийэтэ Туяра Петровна «Турнир саамай кыра саастаах кыттааччыта» бирииһин Прохор Устинов туттарда. Россия спордун маастара, Илья Анатольевич чугас доҕоро Дмитрий Новиков «Турнир бухатыыра» анал бирииһин Дамир Капитоновка (48 кг. үөһээ, Сулҕаччы, Амма) анаата. Иван Зедгенидзев (3 тыһ. солк.) бирииһин Гриша Мидловец (Чапчылҕан, Амма) тутта. Чыамайкыттан убайдыы-быраттыы Явловскайдарга Россия үтүөлээх тренерэ Борис Федоров «Тустуук бырааттыылар» диэн анал бирииһин - спортивнай экипировканы бэлэхтээтэ.
Эмис нэһилиэгэр икки күн устата икки көбүөрүнэн ыытыллыбыт Илья Анатольевичпыт турнирын спорт маастара, Россия, СӨ физическэй култууратын үтүөлээх үлэһитэ Егор Яковлев комменатордаан улахан сэргэхситиини таһаарда. Тэрээһиммит чаҕылхай, умнуллубат түгэннэри хаалларда. Кыттааччы оҕолорбут Эмис нэһилиэгиттэн үөрэн-көтөн барбыттара тэрийээччилэргэ икки бүк үөрүүлээх».
Ярослав Валерьевич Новиков, Эмис нэһилиэгин ыччатын лидерэ:
«Тренербит Илья Анатольевич Солдатов турнирын тэрийиитин былаанын барытын оҥорон, сүбэлээн, идеялаан биэрбит киһибитинэн убайбыт Валентин Павлович Николаев буолар. Илья Анатольевич тренер быһыытынан үлэтин биир ураты хайысхатынан акробатика этэ. Уолаттарыгар имигэс буолууну дириҥник иҥэрбитэ. Оччолорго тустууга эрчиллибит уолаттара бары акробатиканы баһылаан, нэһилиэк, улуус тэрээһиннэригэр кэрэхсэбиллээх нүөмэрдэри көрдөрөллөрө. Билигин төһө да 30-н ааспыт, 40-наах дьон буолларбыт оччолорго иҥэриммит акробатика үөрүйэхтэрин илдьэ сылдьабыт. Ол туһунан дьоҥҥо-сэргэҕэ санатан, акробатикалаан көрдөрүн диэн дьиэ кэргэнин өттүттэн киирбит этиини өйөөн, Павел Уваров, Григорий Неустроев, Семен Попов, Коля Соловьев уонна билиҥҥи ыччат уол Артем Тарабукин турниры үөрүүлээхтик арыйыы кэмигэр көрдөрбүппүтүн дьоммут-сэргэбит астына ылыннылар. Ордук кыттааччы оҕолорбут харахтара уоттанан, 90-100 киилэлээх уолаттар сальто биэрэллэрин көрөн дьэ улаханнык сөхтүлэр.
Аны турнир иккис күнүгэр, эмиэ Валентин Павлович идеятынан, акробатика күрэхтэһиитин ыыттыбыт. Илья Анатольевич уолаттарын Павел Уваровы, Егор Дьячковскайы, Ньургун Наумовы, Григорий Неустроевы кытта чугас доҕоро Ньургун Валерьевич Иванов дьүүллүүр сүбэҕэ олордулар. Алта эдэр бөҕөс кыттыбытыттан кыайыылааҕынан Максим Андросов (Амма) буолла уонна Илья Анатольевич күтүөтэ Алексей Матвеев туруорбут бирииһинэн – 5 тыһ. солк. уу харчынан бириэмийэлэннэ.
Валентин Павлович идеятынан финальнай хапсыһыылары американскай промоушн истиилинэн ыыттыбыт. Прожектордаан, уоттаан-күөстээн, буруолатан, бөҕөстөр былаахтарын тутан, улуустарын аатын көрдөрөр табличкалаах, тренердэрэ арыаллаан – барыта былааннаабыппыт курдук сатанна. Кэлбит ыалдьыттар, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр үлэлээх тренердэр, кыттааччы оҕолорбут, нэһилиэкпит олохтоохторо күрэхтэһии ити чааһыттан улаханнык астынан тарҕастылар».
Уйгулана Сысолятина, Айтал Соловьев, Василий Татаринов - Хоту Уолан, Е.А. Захарова-Саха Күөрэгэйэ аатынан Эмис нэһилиэгин кулуубун үлэһиттэрэ:
«Улууспутугар, өрөспүүбүлүкэҕэ биир бастыҥ үлэлээх тренер, биир дойдулаахпыт Илья Анатольевич Солдатов турнирын таһымнаахтык ыытыахтаахпыт диэн биһиэхэ олус улахан эппиэтинэс этэ. Прожектордары, уоту-күөһү туһанан ураты тэрээһини ыытыахпытын уруккуттан баҕарар этибит. Илья Анатольевичпыт турнира ити санаабыт олоххо киирэригэр көмөлөстө. Валентин Павлович финальнай хапсыһыылары американскай промоушн истиилинэн ыытыан баҕарарын туһунан кэпсээбитигэр бары түһүнэн уотун-күөһүн тардан, тыаһын-ууһун оҥорон былааннаабыппыт курдук барыта сатанна. Нэһилиэкпитигэр өрөспүүбүлүкэ таһымнаах тэрээһиммит этэҥҥэ ыытыллыбытыттан, дьон-сэргэ үрдүк сыанабылы биэрбиттэриттэн астынныбыт. Үлэбит түмүгүттэн бары да үөрдүбүт».
Прокопий Петрович Бубякин, Эмис нэһилиэгин баһылыга:
«Турниры тэрийиигэ нэһилиэк тэрилтэлэрэ бары – кулууп, ДЮСШ филиала, дьаһалта, оскуола, балыыһа, урбаанньыттар саба түһэн үлэлээтилэр. Сүрүн хамсатар күүспүт Валентин Павлович Николаев буолар. Кини барытын былааннаан, тустуу чараас өрүттэрин барытын учуоттаан, биир ситимҥэ киллэрэн, бэйэтин тула түмэн, маннык түмүгү ситистибит. Күрэхтэһиини көрсө «Триумф» өрөспүүбүлүкэ сүүмэрдэммит хамаандаларын бэлэмниир киин дириэктэрэ Михаил Пахомов 600 тыһ. солк. тахса сыаналаах тустуу саҥа маатын Эмискэ бэлэхтээбитэ улахан көмө буолла. Биһиги Илья Анатольевичпыт өрөспүүбүлүкэҕэ бастыҥ үлэлээх, ытыктанар, убаастанар тренер буолар. Ону кэлбит ыалдьыттарбыт даҕаны туоһулууллар. Бу күн И.А. Солдатов үтүө аатын үрдүктук тутан Эмис сиригэр ааттаах-суоллаах тустууктар, салайааччылар ыалдьыттаан аастылар: «Триумф» дириэктэрэ Михаил Пахомов, солбуйааччыта Эдуард Ефимов, биир дойдулаахпыт, Аан дойдутааҕы кылаастаах спорт маастара, Илья Анатольевич эрчийбит уола Герман Устинов, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Тумул нэһилиэгин баһылыга Николай Сивцев, Россия үтүөлээх тренерэ Борис Федоров, СӨ үтүөлээх тренерэ Николай Прохоров, Аан дойдутааҕы кылаастаах судьуйа Аркадий Тастыгин, ССРС спордун маастара, Россия үтүөлээх тренерэ, өрөспүүбүлүкэ тоҕус төгүллээх чемпиона, саха дьонугар Абый Бааска диэн аатынан биллэр Василий Стручков, ССРС спордун маастара, Догдоно оскуолатын дириэктэрэ Андриан Захаров, Россия спордун маастара Иннокентий Петров, Амма улууһун баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччыта Саргылана Борисова, Амматааҕы оҕо спортивнай оскуолатын дириэктэрэ Михаил Неустроев.
Илья Анатольевич төрөөбүт Эмиһигэр 14 сыл тренердээн, үс көлүөнэ тустуук уолаттары иитэн, нэһилиэккэ уол оҕону иитиигэ улахан суолталаах үлэни ыыппытын туһунан бэлиэтээн эттилэр. Бу күн нэһилиэк салалтатын, олохтоохтор өттүлэриттэн Эмискэ тустуу тренерин штатын туруорсуу боппуруоһа көтөҕүлүннэ».
Аркадий Николаевич Тастыгин, Хара спортивнай оскуолатын тренерэ, Мэҥэ Хаҥалас улууһа:
«Илья Анатольевич турнира бэркэ ааста. Эмискэ билигин оҕо тустуута төһө да тохтоон турдар, нэһилиэнньэ тустууга чувствотын, азартын ыһыктыбат эбит. Тустуу чараас өрүттэрин барытын учуоттаабыттар. Биһиги Ылдьаабыт Дагестан өрсөпүүбүлүкэтин Хасавюртааҕы «Спартак» оҕо спортивай оскуолатын кытта ыкса сибээстээхтик үлэлээбитэ. Бу күн Хасавюртан тренер доҕотторо Абдул Биярсланов, Олхазур Мухтаров, Султанби Джабраилович Хайдаков анаан-минээн, Амма улууһун Эмис нэһилиэгэ диэн ааттаан туран видео эҕэрдэ ыыппыттара күрэхтэһии таһымын лаппа үрдэттэ.
Аҥардас спонсорскай көмөнөн ыытыллыбыт күрэхтэһии диэтэххэ, бирииһин пуондатын сууммата 450 тыһ.солк. Аны күрэхтэһиини көрсө нэһилиэккэ бэриллибит 600 тыһ. солк. сыаналаах олимпийскай көбүөрү эбэн кэбистэххэ, Прокопий Бубякин баһылыктаах Эмис нэһилиэгэ 1 мөлүйүөнтэн тахсалаах турниры тэрийэн ыытта. Илья Анатольевич Солдатовы Эмис, Амма, өрөспүүбүлүкэ дьоно хайдахтаах курдук үрдүктүк туталларын, бастыҥ үлэлээх тренер быһыытынан билинэллэрин, сыаналыылларын көрдөрдүлэр. Нэһилиэк баһылыга Прокопий Петрович, Ылдьааны аан бастаан Эмискэ тустуу көбүөрүгэр киллэрбит ветеран учуутал Иосиф Васильевич Петров «Эмис тустуутун биллиилээх тренерэ» диэн брошюра-кинигэни оҥорон таһаарбыттар.
Биһиги, оҕо тустуутун тренердэрэ, бу тэрээһинтэн астынан, эмистэртэн улаханнык сөҕөн-махтайан тарҕастыбыт».
Николай Николаевич Прохоров, Горнай улууһун тренерэ:
«Доҕорбут, коллегабыт Илья Анатольевич дойдутун дьоно эмистэр оҕо тустуутугар өтөрүнэн буола илик күрэхтэһиини тэрийэн ыыттылар. Өрөспүүбүлүкэ 16 нэһилиэгиттэн кэлбит тренердэр Эмис нэһилиэгэ ыыппыт тэрээһинин уопутун бэйэбит дойдубутугар хайдах туһаныахпытын сөбүй диэн улахан толкуйга түһэн тарҕастыбыт. Турнир саамай сүрүн фишкатынан акробатика буолла. Финальнай хапсыһыылары уратытык ыыттылар. Эмис кулуубун эдэр үлэһиттэрэ, нэһилиэк ыччата, спорт инструктора Нонна Ноговицына, сүрүн тэрийээччилэр Валентин Павлович Николаев, нэһилиэк баһылыга Прокопий Петрович Бубякин тустууну аныгылыы уратытык ылынан дьоҥҥо-сэргэҕэ тиэрдибиттэрин көрөммүн улаханнык астынным. Тэрийээччилэр өттүлэриттэн турниры ыытыыга көмөлөспүт, Илья Анатольевич чугас доҕотторуттан саҕалаан ас-үөл, атыы-тутуу, сууйуу-сотуу үлэтигэр тиийэ кыттыспыт хас биирдии киһи болҕомтото суох хаалбата.
Уопсайынан, билиҥҥи кэмҥэ оҕо тустуутун күрэхтэһиитин маннык ыытыахпытын сөп эбит диэн эмистэр «харахпытын арыйдылар». Эмис нэһилиэгэ оҕо тустуутугар күрэҕи ыытыыны лаппа үрдүк таһымҥа таһаардылар, саҥа сүүрээни киллэрдилэр. Ону ситэргэ атын улуустар, нэһилиэктэр миэстэтигэр үлэлэһиэхпитин наада. Маннык күрэхтэр оҕо тустуутугар сайдыыны биэрэллэрэ саарбаҕа суох».
Ньугун Наумов, 1998 с. уолаттарга Саха өрөспүүбүлүкэтин чемпиона, хапсаҕайга спорт маастара:
«Тренербыт Илья Анатольевич сырдык кэриэһигэр ыытыллыбыт күрэхтэһиигэ уолаттара бочуоттаах ыалдьыт буолан сырыттыбыт. Илья Анатольевич биһиги ортобутугар суоҕун да иһин уолаттарын син биир үрдүк таһымҥа таһаара сытар. Оҕо тустуутун тута сылдьар ааттаах-суоллаах тренердэр, чугас доҕотторо, дойдубут дьоно-сэргэтэ биһигини «Ылдьаа уолаттара» диэн туспа тутан ааттыылларын истэммит астынныбыт, тренербит аатын үйэтитиигэ кыттыгастаахпытыттан үөрдүбүт. Оскуолабыт оччотооҕу дириэктэрэ Алексей Ильич Гаврильев, физкультура учуутала Иосиф Васильевич Петров Илья Анатольевич уолаттара олоххо миэстэлэрин булбут, үлэлээх-хамнастаах, ыал аҕалара буолан олороллоруттан, олохпутугар улахан оруоллаах киһи буоларын туһунан бэлиэтээн эппиттэрин астына иһиттибит. Тренербит үлэтин дьон-сэргэ сыаналыырыттан үөрдүбүт».
Эдуард Захаров 41 кг., Коля Слепцов 32 кг., турнир призердара, Бэрдьигэстээх, Горнай:
«Биһиги Эмискэ буолбут турнирга саамай аһылыгын сөбүлээтибит. Аҕыйах харчыга элбэх баҕайы аһы атыылаһан, миинньигэстик аһаатыбыт. Иккис миэстэ буоламмыт 3-түү тыһ. харчыны туттубут. Горнайтан сарсыарда алта чаастан айаннаабыппыт, Эмискэ күнүс 11 аҥаар чааска кэлбиппит. Улахан баҕайы акробаттыыр дьээдьэлэр ютубка көстөр дьон курдуктар. Наһаа астынныбыт. Финальнай киирсиилэргэ былаахпытын тутан, тренердэрбитин кытта киирбиппит астык баҕайы этэ».
Ильдар Птицын, турнир чемпиона, сүрүн бириис хаһаайына, Тумул, Мэҥэ Хаҥалас:
«Өссө финалга тахса иликпитинэ, тренербит Егор Владимирович чемпионнарга сүрүн бириис 20 тыһ. харчы лотереянан оонньонор диэн эппитэ. Чемпион буолуохпун наада диэн бэйэбин бэлэмнээбитим. 38 киилэҕэ 10 кыттааччыттан бастакы миэстэ буоламмын 4 тыһ. наҕарадааламмытым. Лотерея буоларын наһаа өр кэтэспитим. Онтон дьэ ыҥырбыттарыгар атаҕым, сүһүөҕүм барыта хамсаан барбыта. Кумааҕыны барабаантан тардан ылан баран, 20 тыһ. суруллубутун көрөн олох итэҕэйбэтэҕим. Ааппын ыйыппыттарыгар өр баҕайы эппиэттээбит курдук этим. Дөйөн хаалбыт курдук буолбутум. Эмистэн Тумулга тиийиэхпэр диэри атаҕым хамсыыра олох ааспатаҕа. Дьиэбэр тиийэн бараммын биирдэ кэмбиэрбин арыйбытым. Үс оҕолоох ыалга улаханнарабын. Бирииспиттэн 10 тыһ. дьоммор көмөлөһөн биэрдим. Уоннааҕытын үчүгэй хаачыстыбалаах спортивнай экипировка атыылаһыам диэн уурдум. Ол туһунан мечтайдаабытым ыраатта. 6-с кылааска үөрэнэбин. Тустуунан 3-с кылаастан дьарыктанабын. Мантан инньэ тустуубар өссө күүскэ дьарыктаныам. Тренердэрбэр Иван Елисеевич Белолюбскайга, Егор Владимирович Десяткиҥҥа махтанабын».
Мария Тарасовна Солдатова, И.А. Солдатов кэргэнэ, Амма:
«Икки күннээх турнир тэрээһиннээхтик барбытыттан биһиги дьиэ кэргэн олус үөрдүбүт. Тэрийии үлэтигэр, спонсорскай көмөнү оҥорууга сүрдээх элбэх киһи кыттыста. Маны барытын сүрүннээбит киһибитинэн Валентин Павлович Николаев, Прокопий Петрович Бубякин баһылыктаах Эмис нэһилиэгин салалтата, ыччаттара, тэрилтэлэрэ, олохтоохторо буолаллар. Кэргэним доҕотторугар, бииргэ үлэлээбит коллегаларыгар, тренердэргэ, эрчийбит уолаттарыгар, аймахтарыгар махтанабыт. Ордук улахан махталбын аҕабыт бииргэ төрөөбүттэригэр тиэрдэбин.
Илья Анатольевич бэйэтин кылгас олоҕун сиэрдээхтик олорон, дьон ортотугар үлэлээн-хамсаан ааспытын умнубаттарын, сыаналыылларын көрөммүт үөрдүбүт. И.А. Солдатов аатын үйэтитиигэ сүрэхтэрин сылааһын анаан кыттыспыт хас бирдии киһиэхэ дириҥ махталбын биллэрэбин. Киһини киһи үйэтитэр».
Бэчээккэ бэлэмнээтэ Сардаана МАТВЕЕВА.
И.А. Солдатов турнирын чемпионнара уонна призердара
Кулун тутар 11-12 күнэ 2022 с.,Эмис нэһилиэгэ, Амма улууһа
22 кг.
Егоров Проня (Бөтүҥ)
Сутаков Даниэль (Алтан)
Колесов Арылхан (Хара)
Пахомов Дьулусхан (Амма)
24 кг.
Попов Артем (Амма)
Вензель Вася (Амма)
Михайлов Ярик (Амма)
Смирников Эрсан (Чурапчы)
26 кг.
Никифоров Коля (Амма)
Петров Аян (Хара)
Григорьев Айтынван (Алтан)
Потапов Ерема (Амма)
28 кг.
Карпов Марат (Амма)
Кузьмин Дамир (Болугур)
Иванов Игорь (Чапчылҕан)
Ягодин Сандал (Амма)
30 кг.
Егоров Мичил (Амма)
Марсанов Сахаян (Болугур)
Птицын Эрсан (Тумул)
Яковлев Аман (Горнай)
32 кг.
Устинов Жора (Хара)
Слепцов Коля (Горнай)
Баньков Ярик (Хара)
Потапов Айдын (Төҥүлү)
35 кг.
Неустроев Гоша (Чурапчы)
Смирников Василий (Чурапчы)
Ефремов Сергей (Горнай)
Новгородов Кристиан (Чурапчы)
38 кг.
Птицын Ильдар (Тумул)
Оконешников Игорь (Хара)
Неустроев Эрхан (Амма)
Павлов Иван (Амма)
41 кг.
Петров Фабиан (Чурапчы)
Захаров Эдик (Горнай)
Потапов Дархан (Амма)
Слепцов Вова (Тумул)
44 кг.
Константинов Вадим (Горнай)
Находкин Тимофей (Өнньүөс)
Андросов Максим (Амма)
Колесов Костя (Хара)
48 кг. диэри
Десяткин Рустам (Тумул)
Черноградскай Ньургун (Павловскай)
Матвеев Даниель (Сулҕаччы)
Бессонов Айаан (Амма)
48 кг. үөһээ
Мамаев Стас (Горнай)
Федоров Саян (Хара)
Васильев Петя (Алтан)
Капитонов Дамир (Сулҕаччы)
