Мин бу сурук автора Ньурбаҕа олорбут, үөрэмммит, үлэлээбит үтүө-кэрэ саастарбын атаарбыт киһи буоларым быһыытынан дойдум дьоно-сэргэтэ, чэгиэн-чэбдик чөл олохтоох аныгы үйэҕэ эйэ дэмнээхтик олороллоругар, үлэлииллэригэр-хамсыылларыгар баҕарбат буолуом дуо?
Өр сылларга физкультура уонна спорт эйгэтигэр үлэлээбит буолан бу боппуруоска этэрим-тыынарым, толкуйдуурум, көрүүлэрим-истиилэрим, санааларым элбэх буолуохтаах.
50-60 сс. Ньурбаны Ньурба дэппит дьоннорбутун ахтан-санаан ааһарбыт хайаан да наада. Ол курдук Семенов Василий Алексеевич (Күүстээх Бааска), Ефремов Владимир Николаевич (Саха Республикатын хапсаҕайга үс төгүллээх абсолютнай кыайыылааҕа), Павлов Иван Петрович (хапсаҕайга республика чемпиона), кэнники көлүөнэттэн Максим Васильев (республикаҕа көҥүл тустууга, хапсаҕайга элбэх төгүллээх кыайыылааҕа), Алексеев Петр Еремеевич (Россия көҥүл тустууга үс төгүллээх чемпиона, хапсаҕайга республика элбэх төгүллээх кыайыылааҕа, «Тустуу профессора» диэн убаастаан ааттанар), Санников Николай Александрович (атах оонньуутугар бэйэтин бириэмэтигэр тэҥнээҕин булбатаҕа), Саввинов Афанасий Михайлович (атах оонньуутугар сахалартан бастакы кылыыга 42 м ордугу түспүтэ) уо.д.а.
ХХ Манчаары оонньуулара 2017 с. Үөһээ Бүлүүгэ ыытыллаары турарын республика олохтоохторо, спортсменнара бары күүтэллэр.
Бу күрэхтэһиигэ Саха Сирин бары улуустара көхтөөхтүк тэрээһиннээхтик, ситиһиилээхтик кыттарга бэлэмнэрин биллэрбиттэрэ ыраатта.
Онтон ньурбалар бу күрэхтэһиигэ бэлэммит хайдаҕый?
Мин билигин оннук-маннык бэлэмнээхпит, түмсүүлээхпит диэн этэр кыаҕым суох, ол аата бэлэмнэнии үлэ барар да буоллаҕына тыас-уус иһиллибэт, уу чуумпу.
Күһүн Дьокуускай куоракка хайдах тэрийэр туһунан кэпсэтии Ил Түмэн депутаттары кытта, Ньурбаттан төрүттээх тренердэри, спортсменнары кытта кэпсэтии барбыта эрээри, киһи сэргиир быһаарыныы баччааҥҥы диэри суох.
Ааспыт күһүн 2015 с. Ньурба улууһун баһылыга Попов Борис Николаевич, А.Ф.Николаевы Ньурба представительствотыгар спорт боппуруостарыгар представитель солбуйааччытынан аныырга дьаһал таһаарбыта. Онтон бэттэх сыл ааста даҕаны киһи сэргиир спорка тэрээһиннэр, хамсааһыннар хомойуох иһин тахсыбатылар.
Кини кэпсииринэн, күүстээх үлэ бара турар. Мин саныырбынан, Манчаары оонньууларыгар үчүгэйдик кытыннахпытына, Ньурбабыт аатын чиэстээхтик көмүскүүр буоллахпытына, бэлэмнэнии үлэ алларааттан үөһээҥҥи диэри системалаахтык, элбэх дьону-сэргэни мунньан, бэйэбит уолаттарбытын мунньан сүбэ-ама ыларбыт өйдөнөр буолуохтаах.
Ол курдук киэн туттар дьоннорбут Кочнев Валерий Пантелеймонович “Эллэй Боотур” музейын директорынан үлэлии сылдьар, Мостахов А.Е.(хапсаҕай), Афанасьев А.Т. (мас тардыһыыта), Бурцев П.И. (хапсаҕай), Давыдов П.Н. (пауэрлифтинг) курдук ааттаах-суоллаах дьоннордоох олорон ама хайдах бэлэмэ суох буолуохпутуй?
Бу ааттаммыт дьоннорбутун хаалбыт кэмнэргэ туһанарбыт, сүбэ-ама, ыларбыт хайаан да наада. Маны сэргэ Ил Түмэн депутаттара Григорьева Антонина Афанасьевна (сис комитет салайааччыта), Прокопьев Владимир Михайлович (сис комитет салайааччыта), Николаев Ю.М. (сис комитет салайааччыта), Васильев А.Д., Григорьев Ю.Н.
Дьэ бу үлүгэрдээх дьоннордоох олорон, хайдах да куһаҕаннык кыттар бырааппыт суох.
2017 с. Ньурба оруйуонугар баһылык быыбара буолар, билигин үлэлии олорор баһылык Борис Николаевич, элбэх киһи туруорсуутунан иккис болдьоххо олорорун баҕараллар уонна хаһыатынан ыҥырыы таһаараллар.
Биһиги биири өйдүүрбут наада, Борис Николаевич Попов элбэх үлэни ыыппытын, Марха өрүһү туоруур муостаны тутааһын, порду асфальтатар былаанын дьоннор истэ, билэ-көрө олоробут.
Борис Николаевиһы иккис болдьоххо олордуоххутун баҕарар буоллаххытына, киниэхэ «ыалдьар» дьоннор аҥаардас хаһыакка ыҥырыыннан муҥурдаммакка, дьиҥнээх дьыаланнан көмөлөһүөххүтүн наада. Өскө бу оруйуон спартакиада түмүгүнэн бүтэһик миэстэҕэ тэбиллэр буоллаҕына, ол аата таҥнары үлэлээбит кэриэтэ буолан тахсар.
Бүтэһикпэр этиэм этэ, Манчаары спартакиадатыгар ньурбалар ситиһилээхтик кыттар кыахтаахтар, бары хомулуннахпытына, туруннахпытына суоҕу баар гыннахпытына, итэҕэспитин быһаҕаспытын эрдэ көрөн билэн туораттахпытына оччоҕо ситиһиилэр баар буолуохтара.
Саамай кылаабынайа физкультура үлэһиттэрин, тэрилтэ салайааччыларын, нэһилиэк баһылыктарын, спорт ветераннарын түмэн олорон кэскиллээх, ыллыктаах, олохтоох кэпсэтиилэри ыытар кэм-кэрдии кэллэ дии саныыбын. Кыайан үлэлээбэт, аҥардас тылынан эрэ куолулууру эрэ сатыыр, бэйэни хайҕанар-арбанар дьонтон аккаастаныахха, араас дьонтон толлубат кырдьыгы уот харах этэр дьоннору түмүөххэйин. Оччоҕо ситиһиилэр, кэнэҕэс да баар буола туруохтара, онон дойдум дьоно ньурбабыт сайдарын, туругурарын, эдэр ыччаппыт дьон ортотугар үөрэ-көтө үлэлии-хамныы, бэйэлэригэр эрэллээх, күүстээх санаалаах буолан сылдьалларыгар суоллаан-иистээн биэриэҕиҥ.
Михаил НИКОЛАЕВ, спорт ветерана
