Олору кэккэ чаҕылхай холобурдар итэҕэтиилээхтик көрдөрөллөр. Группа дьоно хас биирдии ый саҕаланыытыгар бэйэлэрин тургутан көрөн бэрэбиэркэлэнэр тардыныылары оҥороллор. Сылтан ордук кэм устата ол үтүө үгэс халбанаабакка тутуһуллар. Ким-хайдах тардыммытын онлайн ситиминэн группа вассаабыгар ыытар, төһөтө тардыммыта ыйдааҕы испииһэккэ киллэриллэн иһэр. Ону түмэр, систиэмэлээн судьуйалыыр, группаны тэрийбит тустуу тренерэ Егор Иванович Яковлев уонна оҕо спордун тренерэ Николай Николаевич Гуляев энчирэппэккэ бэлиэҕэ ылан, тиһэн иһэллэр.
Группаҕа баар балтараа сүүс киһиттэн отучча киһи куруутун тардыналлар. Онтон атыттар аҕыйахтык тардыналларыттан, эбэтэр, олох тардымматтарыттан кыбыстан буолуо, тоҕо эрэ кыттыбаттар. Биирдиитэ-иккилиитэ тардынар уолаттары, хата, киһи хайдах эрэ хайгыыр, биһириир. Санааны көтөҕөллөр. Биирдэ тардыныы диэн, дьиҥинэн, геройдуу быһыы буоллаҕа. Бэйэҥ куттанар, саарбахтыыр санааҕын киэр илгэҥҥин тардынарга холоммутун иһин. Маҥнайгы хардыы хаһан баҕарар ыарахана биллэр. Биирдэ тардыныы киһини көҕүлүүр, санааны бөҕөргөтөр, эккирэтиннэрэр алыптаах. Сорохтор төһөтө-хаста тардыналларын билллэрэ иликтэр, баҕар, сыыйа-баайа, ыйааһыннарын түһэрэн эҥин, аа-дьуо, эрчиллэ сылдьар буолуохтарын сөп. Оннук эрэ буоллун.
Сүрүн сыал-сорук: чэгиэн ис-тас туруктаах, чиргэл буолууга дьулуһуу, кыанар дьонтон наадалааҕы сүһэн ылыы, сүбэ-ама ылыы, үтүө холобурдары билэн-көрөн үөрэнии. Бэйэбит эрэ дьоммутуттан буолбакка, дойдубутугар, омуктарга баар хамсааһыннартан сүһэрбит элбэх. Наадыйар боппуруоскун интернеттэн ыйыттахха тута хоруйу ылаҕын. Аныгы технология күүскэ сайдыбыт үйэтигэр олоробут. Ону үгүс киһи туһанар, күннэтэ үүнэр-сайдар.
Батыһыахха, үтүктүөххэ сөптөөх холобурдар бааллар. Көҥүл тустуу маастардара, Россия икки төгүллээх чөмпүйүөнэ Петр Малардыров уонна Михаил Друзьянов биирдиитэ-иккилиитэ тардынаннар үгүстэргэ ук биэрдилэр. Петр Михайловичка уонна Михаил Егоровичка харса суох санааларыгар махтанабыт! Ылсыбыт буоллахтарына, эбиллэллэригэр киһи саарбахтаабат. Тардыныы көрүҥнэрэ элбэхтэр. Группабытыгар классическайдык, ыраастык тардыныы ирдэниллибэт буолан үчүгэй. Хачайдан да биэтэҥнээ, турнигы иһиттэн да, таһыттан да тутус, сытан эрэ намыһах “австрийскайдыы” турниктан да тардыс, илиилэрин көнө-токур да буоллунар – биһи группабытыгар ааҕыллар. Онон, судургу. Ол сөп. Кылаабынайа – группа көрдөрүүтэ, маассабас. Мин да эмиэ букатын тардыммат этим. Түөртэ-биэстэ тардынар буоллум. Үчүгэй турукпар уончата тардынабын. Хаһан эрэ өрдөөҥҥүтэ төһөтө-хаста тардыммыппыт ааҕыллыбат. “Уруккуну – уу, былыргыны – былыт саптаҕа” диэн саха бэргэн өһүн хоһооно баар. Бүгүҥҥу турукпутунан, инники кэскилбитинэн олоруохтаахпыт.
Группабытыгар Сахабыт сирэ бүттүүнэ киэн туттар уолаттардаахпыт.
Хаҥалас Үөдэйиттэн төрүттээх-уустаах, дэгиттэр сайдыылаах, “Небесная река” киинин ушуга уонна цигуҥҥа тренерэ Евгений Самсонов аҕыйах хонуктааҕыта Москва аннынааҕы Долгопруднай куоракка буолан ааспыт пауэрлифтиҥҥэ аан дойду Кубогар уонна силовой көрүҥнэргэ 60 кг бэркэ кытынна. Сытан эрэ штанганы өрө анньыыга уонна стритлифтиҥҥэ кыһыл көмүс мэтээллэри ылаттаата. Россия маастарынан буолары ситистэ. Евгений бу сайын Россияҕа чемпионатыгар бастаабыта, Россия рекордун олохтообута. Билигин норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах маастар нуорматын толорор сыаллаах-соруктаах.
Мэҥэ-Хаҥалас эмиэ дэгиттэр, маанылаах ыччата Виталий Никифоров 16-24 киилэлээх иккилии гиирэлэри баана-баана дьарыктанар, 40 тардынарын таһынан, сахалыы уус-ураннык ыллаан-туойан, олоҥхолоон доллоһутан, дэгиттэр дьоҕурдааҕа сөхтөрөр. “Олоҥхо оонньууларыгар” олоҥхоһуттар күрэхтэһиилэрин кыайыылааҕа. Соҕуруу норуоттар икки ардыларынааҕы фестивальга Саха сириттэн соҕотоҕун тиийэн кыттыбыта улахан чиэс! Бу күннэргэ “Саха Өрөспүүбүлүкэтин культуратын туйгуна” дьоһун аата иҥэриллибитинэн эҕэрдэлиибит!
Урукку өттүгэр тардыныынан букатын үлүһүйбэтэх, былырыын тардыныынан саҥа дьарыгырыытын саҕалаабыт, 76 кг үктүүр ыйааһыннаах Николай Гуляев эрчиллиитэ сөхтөрөр. Сарсыардааҥҥы чэбдигирдии сэрээккэтигэр 3-5 км сүүрэн кэлэн баран, хастыы да сериялары оҥортоон, 50 тардынар, күн устата тардыныытын 200 тиэрдэр. Дириэктэрдиир спортоскуолатын оҕолорун тардыныыга уһуйар.
Былырыын сүүрбэттэн тахсата тардынар нэһилиэк баһылыга Ньургун Попов эчэйии ылан сыл аҥара тохтобул кэнниттэн эрчиллиитин саҥа саҕалаата. Кыстыкка киирии күргүөмнээх үлэтигэр сылдьар, ыалларга газ ситимин киллэрэннэр үөрүүтүн кытта үллэстэр. Тыа сирин түбүктээх үлэтэ-олоҕо күүһү-эрчими биэрэр суолтата сүдү.
Группабытыгар спорт араас көрүҥнэригэр тапталлаах Сахаларын сирин дорҕоонноохтук ааттаппыт аан дойду хас да чөмпүйүөннэрэ бааллар. Хары баттаһыытыгар аан дойдуга тэҥнээҕин булбатах, билигин спорткомплексы туттаран, тэрийэн үлэлэтэр Петр Наумов; ветераннарга көҥүл тустууга аан дойдуга хаста да миэстэлэһэн, улаханнык сыралаһан аан дойдуттан кыһыл көмүс мэтээли аҕалары ситиспит, ый ахсын 31-тэ тардынар 73 саастаах тустуу тренерэ Иннокентий Кочкин; мас тардыһыытыгар аан дойду чөмпүйүөнэ, 103 кг үктүүр ыйааһыннаах Василий Алексеев уонна мас тардыһыытыгар билиҥҥи чөмпүйүөнэ, 135 кг үктүүр ыйааһыннаах Сергей Фролкин 15-тэ тардыналлара, көх-нэм буолаллара, сүбэ-ама биэрэллэрэ биһиэхэ туохтааҕар да күндү! Сүүсчэкэ киилэни үктүүр өрөспүүбүлүкэ салайааччылара, аҕам саастаах дьон, ыаллар аҕалара-эһэлэрэ уончалыыта-сүүрбэччэлиитэ тардыналларыттан, бэйэлэрин кыаналларыттан, үлэ-олох үөһүгэр сылдьалларыттан “астыналларын”, “эдэрдии сананалларын”, бэйэлэригэр “үрдүк кирбиилэри” туруорунар этиилэри истэр үчүгэй “да буоллаҕа! 54 саастаах Николай Федоров группабыт рекордун 50 тардыныыга тиэртэ!
Эмиэ группабыт биир киэн туттуута, пауэрлифтиҥҥэ саамай ыарахан 120 кг ыйааһыннаахтарга Россия чөмпүйүөнэ, рекордсмена, аан дойду үрүҥ көмүс уонна боруонса призера, Үөһээ-Бүлүү бухатыыр ыччата Богдан Прокопьев 23-гэр диэри саастаах ыччаттарга Швецияҕа буолар Европа чемпионатыгар кытта барарыгар уонна эһиилгиттэн улахан дьоҥҥо көһөрүнэн, онон, эппиэтинэс улаханынан, “Биир киһи – барыбыт туһугар! Бары – биир киһи туһугар!” девиһи тутуһан, группа билиҥҥи кэм баараҕай, күүстээх ыччатыгар ситиһиини баҕаран, үбүнэн-аһынан көмөлөһөр уонна өйүүр санааны ылыммыта сиэрдээх. Түмсүү көстүүтэ!
Баһылай Посельскай
