Бэ5эhээ күн Аллараа-Бэстээххэ баар Олоҥхо Дьиэтигэр «Спорт на родине Манчаары» («Спорт Манчаары дойдутугар») диэн дьоһун кинигэ бастакы томун сүрэхтэниитэ буолла. Элбэх киһи кыттыыны ылла. Сүнньүнэн, аҕам саастаах спорт ветераннара, өтөрдөөҕүтэ өрөспүүбүлүкэ биллэр-көстөр салайааччылара Семен Иванович Алексеев, Афанасий Егорович Алексеев, Сахабыт сирин физкультуратын уонна спордун төлөннөөх пропагандиһа, наука доктора, Валерий Пантелеймонович Кочнев, өрөспүүбүлүкэ спорка историятынан дьарыктанар Михаил Егорович Друзьянов бааллара саҥа тахсыбыт, «буруолуу» сылдьар кинигэ суолтата улаханын кэрэһэлээтилэр.
Кинигэ ааптара эдэр, кэскиллээх, эрчимнээх суруналыыс Родион Юрьевич Криворницын, бу хаһыс да кинигэтин таһаартарда. Кинигэ өҥнөөх халыҥ кытаанах тастаах, 230-ча страницалаах, 1929-1960 сыллары хабар. 1000 экземплярдаах бастакы том. Тверь уобалаһыгар бэчээттэммит. Физкультура уонна спорт былыргы историяларын да көрдөрөдөр үтүмэн үгүс хаартыскалардаах. Архыып докумуоннарынан баай. Маныаха, биллиилээх марафонец, хайыһардьыт, Харатааҕы доруобуйа уонна спорт лицейин дириэктэрэ, билигин спорт историятынан хорутуулаахтык дьарыктанар Афанасий Петрович Илларионов уонна Амматтан историк-архивист Михаил Васильевич Алексеев күүскэ көмөлөспүттэр. Физкультурнай хамсааһыны, спорду сайыннарыыга туһуламмыт мунньахтар боротокуоллара, уураахтара, биирдиилээн спортсменнар спорка көрдөрүүлэрэ, ситиһиилэрэ, рекортар болҕомтону тардаллар. Тыһыынчанан дьон ааттара, хаартыскалара бааллар. Норуот хаһаайыстыбатын араас салааларын үлэһиттэрэ. Холкуостаахтар, учууталлар, быраастар, тутааччылар, механизатордар уонна да атыттар бары эдэр-эмэн кэмнэрэ, олор истэригэр өрөспүүбүлүкэҕэ дуораһыйбыт мөссүөннэр...
Ханнык да саҕалааһын, кирбиилэри ылыы, хайа да дьыаланы ырыҥалаан өйдүүр уонна өйүүр бас-көс киһиттэн, салайааччыттан тутулуктаах. Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар биэс сыл устата баһылыктаан кэлбит, олох-дьаһах, үлэ-хамнас араас эйгэлэрин үйэтитиигэ үлэлэһэр Николай Прокопьевич Старостин кинигэ тахсыытыгар үбүнэн көмөлөспүтэ махталлаах. Мунициальнай целевой программаҕа киллэриллэн үбүлэммит. Кинигэ оҥоруутугар, таҥыытыгар, матырыйааллары көтөҕүүгэ, архыыпка үлэлээһиҥҥэ сүҥкэн үлэ барбыт. Улуус анал хамыыһыйата, редакционнай коллегията көхтөөхтүк үлэлээннэр, биир сыл иһинэн кинигэ күн сирин көрбүт.
Николай Прокопьевич этэринэн, кинигэ дириҥ суолталаах. Бу иннинэ маннык киэҥник, архыыбынай даннайдардаах кинигэлэрэ суох эбит. Киһи билбэтэ, умнуллууга хаалбыта баар суол. Онон, үйэтитии, ааспыты тилиннэрии хайаан да баар буолуохтаах. 1960-1990 сыллары хабар иккис том болҕомтону өссө ылыаҕа диэн этэр. Онтон, 1991 сылтан аныгы үйэни кэпсиир-сырдатар бүгүҥҥү кэм өрөспүүбүлүкэҕэ, Россия сүүмэрдэммит хамаандаларыгар, аан дойду таһымыгар, спорт эйгэтигэр саха норуотун аатын аатырда сылдьар ыччаттар элбэхтэр.
Суруналыыс, бэртээхэй кинигэ ааптара Родион Кривогорницын былаанынан, «Спорт Манчаары дойдутугар» кинигэ иккис тома 2020 сылга тахсыаҕа уонна фотограф, спорт пропагандиһа Иннокентий Тихонович Васильев 90 сааһыгар туһуланыаҕа. Үһүс том 2022 сылга Саха Өрөспүүбүлүкэтин 100 сааһын көрсө бэчээттэниэҕэ.
Саҥа сүрэхтэммит кинигэ Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар буолбакка, өрөспүүбүлүкэ үгүс көлүөнэ спортсменнарыгар, спорка сүгүрүйээччилэригэр олус үчүгэй бэлэх!
Баһылай Посельскай
