Дьарык, уопут уонна тренер үлэтэ быһаардылар

Хамаандалар Амматтан, Мэҥэ-Хаҥаластан, Тааттаттан, Уус-Алдантан, Чурапчыттан, Сунтаартан, Ньурбаттан, Үөһээ-Бүлүүттэн, Намтан, Дьокуускайтан кэлбиттэр.

Чемпионат үөрүүлээхтик аһыллытыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин физическэй культураҕа уонна спорка киин дириэктэрин солбуйааччы Александр Абдульманов, Саха Өрөспүүбүлүкэтин адаптивнай физическэй культураҕа уонна спорка Федерациятын бэрэссэдээтэлэ, Россия Паралимпийскэй кэмитиэтин Саха сиринээҕи региональнай отделениетын бэрэссэдээтэлэ Николай Дегтярев, чемпионат сүрүн судьуйата Константин Гаврильев эҕэрдэлээтилэр. Чэпчэки атлетикаҕа Россия маастарын нуорматын толорбут Уус-Алдан улууһун быһыйыгар Саргылан Семеновка, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун волейболиһыгар Дмитрий Афонскайга Россия маастарыгар кандидат буолбутун туоһулуур значоктары уонна дастабырыанньалары, Уус-Алдан улууһун Бэрт-Ууһун нэһилиэгин имбэлииттэрин бэрэссэдээтэлигэр Зоя Петроваҕа, остуол тенниһигэр, классическай волейболга Саха Өрөспүүбүлүкэтин элбэх төгүллээх чөмпүйүөҥкэтигэр Варвара Ноговицынаҕа Бүтүн Россиятааҕы имбэлииттэр обществоларын Киин бырабылыанньатын Махтал Суруктарын туттарыылар буоллулар.

Чемпионат былырыын баччаларга ыытыллыахтааҕын пандемия мэһэйдээбитэ. Инньэ гынан, волейболистар икки сыл тохтобул кэнниттэн түмүстүлэр. Иккилии бөлөхтөрүнэн хайдыһан, “Кыайыы 50 сыла” спорт Дыбарыаһыгар үс балассаакканан оонньоотулар. “А” уонна “В” бөлөхтөргө ылбыт миэстэлэринэн финалга күөн көрүстүлэр. Балаһыанньа быһыытынан хамаандалар биирдии доруобай уонна иккилии кыра эчэйиилэрдээх оонньооччулар киллэриллэн оонньоотулар.

Икки күннээх сыралаах, улахан эрийсиилээх киирсиилэр түмүктэринэн, эр дьоҥҥо уонна дьахталларга Ньурба, Үөһээ-Бүлүү, Уус-Алдан, Таатта уонна Дьокуускай хамаандалара миэстэлэргэ тиксибэтилэр. Кытаанах киирсиилэр финалларга буолуталаатылар. Үһүс миэстэ иһин оонньууларга Сунтаар дьахталларын хамаандата Аммалары, эр дьоҥҥо Мэҥэ-Хаҥаластар Үөһээ-Бүлүүлэри төрдүс миэстэлэргэ үтүрүйдүлэр. Бастакы миэстэни былдьаһыыларга Нам дьахталлара Чурапчылары, эр дьоҥҥо Аммалар эмиэ Чурапчы хамаандатын кыайталаатылар.

Олорон эрэ волейболга Россия үрүҥ көмүс уонна боруонса призердарын, спорт маастардарын, кандидаттары бэлэмнээбит тренер, чемпионат сүрүн судьуйата Константин Дмитриевич Гаврильев быһаарарынан, төрүккэттэн күүстээх оонньооччулардаах Аммалар бу да сырыыга иннилэрин биэрбэтилэр. Чурапчылар  Афанасий Кузьмин курдук өрөспүүбүлүкэ биир биллэр-көстөр волейболиһа, уопуттаах тренердээх буоланнар, дьахталларга уонна эр дьоҥҥо тахсыылаахтык оонньоотулар, урукку сыллартан көрдөрүүлэрэ биллэ тубуста. Финалларга тиийтэлээтилэр, бэрт кыранан хоттортоотулар. Үчүгэй волейболистар Чурапчыга, Аммаҕа, сунтаарга, Намҥа бааллар. Спортивнай принцип кытаанахтык тутуһуллар. Россия чемпионатыгар тиийэн оонньуохтаах өрөспүүбүлүкэ сүүмэрдэммит хамаандатыгар техникалаах үчүгэй оонньооччулар, баҕалаахтар уонна бэрээдэктээх волейболистар киллэриллиэхтэрэ. Сборга 12-лии эр дьону уонна дьахталлары хаалларыахтаахтар. Кыһалҕалаах боппуруоһунан сыллата аччаан иһэр үбүлээһин буолар. Кыралаан көмөнү, өйөбүлү улуустар оҥороллор, хамаандаҕа киллэриллибит спортсменнар бэйэлэрин үптэринэн кэлэллэр-бараллар. Волейбол элбэх дьарыгы эрэйэр спорт көрүҥэ. Сайдыы суолунан барара биирдиилээн көҕүлээччилэртэн, тэрийээччилэртэн, заалга элбэхтик оонньооһуннартан тутулуктаах.

Чурапчылар быйыл  кичэллээхтик бэлэмнэммиттэрэ харахха быраҕыллар, сүрдээҕин эбиллибиттэр. Хамаанда хапытаана, пенсияҕа олорор Михаил Кривошапкин этэринэн, улуус спорка управлениета (нач. И.И. Оконешников) улаханнык олорон эрэ оонньуур волейболистарга суолта биэрэн өйөбүтүгэр, көмөлөспүтүгэр махталын биллэрэр. Тренердээх буоланнар эрдэ бэлэмнэммиттэр. Аммаларга хоттороннор, сүрдээҕин кыһыйбыттар. Группаларыгар эмиэ хотторбуттар, финалга эмиэ хотторбуттар. Бастыыр санаалаахтара табыллыбатах. Стас Никитин, Павел Саввин, Николай Захаров, Илья Сергеев хамаанда тутаах дьоно. Маннык күрэхтэһэннэр реабилитация бараллар, доруобуйаларын көннөрөллөр. Тренер өҥөтө баарын бэлиэтиир.

Кыайыылаах амма хамаандатын сүрүн оонньооччута, оҕо эрдэҕиттэн атаҕынан имбэлиит Семен Кильбясов санаатын кытта үллэһиннэ:

-“Кыайыыбыт улахан үлэттэн, эрчиллииттэн кэллэ. Бөтүҥҥэ сбордаммыппыт. Кыайыы хамаанда биир сомоҕо оонньуутунан ситиһилиннэ. Биир тэҥҥэ, өйдөһөн оонньоотубут. Урут студенныы сылдьан 1988 с Иркутскайга олорон эрэ волейболга, остуол тенниһигэр күрэхтэһэр этим. Иркутскай уобалас аатыттан СССР чемпионатыгар кыттан остуол тенниһигэр үстэ бастаан турабын. Опера ырыаһыта Александр Алексеев тиийэн эмиэ бастаабыта. 1993 с. имбэлииттэр 1-кы спартакиадалара өрөспүүбүлүкэҕэ аан бастаан ыытыллыбыта. Кэнники сылларга адаптивнай спорт өйөбүл баар буолан сайынна. Амматааҕы имбэлииттэр обществолара, улуус спорка управлениета көмөлөспүттэригэр улаханнык махтанабыт!”.

Чурапчы хамаандатын тренерэ Афанасий Эдуардович Кузьмин:

-“Икки иккис миэстэлэргэ тиксиибит, кырдьык, үлэ түмүгэ. Үрдүттэн тиийэн  тренердээтим. Кыра тиийбэтэ. Күүһү, сыраны эрэйэр, уустук хамсаныылардаах, ыарахан оонньуулар буоллулар. Хайа да күрэхтэхһиигэ дьарык быһаарар. Үчүгэйдик оонньуур хамаанданы көрөргө да үчүгэй буолар. Түргэн туттуу, реакция быһаарар, динамичнай күрэхтэһии. Хамаандалар тактика, техника өттүнэн эбилиннилэр. Физика да өттүнэн эмиэ. Туораттан көстөр, дьарыктаахтара биллэр. Дьарыктамматахтар, эрчиллиини көтүппүттэр биллэллэр. Мин саныахпар, уопуппут тиийбэтэ. Уонна саас эмиэ быһаарар. Дьиҥинэн, кыайарбытыгар эрэллээх этим. Аммалар кыайыыга санааларын күүһэ быһаарда. Кыргыттарга барьеры аастыбыт, Мэҥэлэргэ кыайтарар этибит. Хамсааһын баар, мотивация бөҕө. Улуус дьаһалтатыттан Матвеев Иннокентий Константинович ылсыһан, өйөөн, көмөлөстө. Махтанабыт! Итэҕэһэ суохпут диэн санааттан элбэх тутулуктаах”.

Бастыҥ оонньооччлар анал бириистэринэн Сунтаартан Агафья Данилова, Чурапчыттан Вера Климова, Намтан Людмила Собакина, Мэҥэ-Хаҥаластан Александр Шишигин, Станислав Никитин, Амматтан Никита Лобанов наҕараадаланнылар.

Өрөспүүбүлүкэ хамаандата сүүмэрдэнэн Россия чемпионатыгар барыы буолуоҕа.

Баһылай Посельскай