Бу дьыл олунньу 20-21 күннэригэр Д.П. Коркин аатынан Чурапчытааҕы республиканскай спортивнай олимпийскай эрэллэри бэлэмниир оскуола –интэринээт тустууга саалатыгар бу оскуола 2005 сыллааҕы, Чурапчытааҕы государственнай физкультура уонна спорт институтын 2009 сыллаах, Смоленскайдааҕы физкультурнай академия магистратуратын выпускниктара, Россия спордун маастара, дэгиттэр спортсмен Ньургун Егорович Давыдов сырдык кэриэһигэр 2007-2008 сыллаах төрүөх уолаттарга көҥүл тустууга республиканскай түһүлгэ алтыс төгүлүн ыытылынна. Бу күрэх сылтан сыл үрдүк таһымнаах тэриллиитинэн, үгүс сыаналаах бэлэхтэринэн, тустуу бырааһынньыгын быһыытынан ыытыллыытынан спорду таптааччыларга биир биһирэмнээх түһүлгэнэн буолла, онтон эдэр тустууктар “Давыдовка быйыл хас сыллаахтар тусталлара буолла” диэн кэтэһэр, эрэнэр күрэхтэһиилэринэн буолар. Ол курдук, быйылгы турнирга кыттар чиэс 2008-2009 сыллаах уолаттарга тигистэ.
Бу күрэхтэһиини алтыс төгүлүн, күндү оҕолорун Ньургун Давыдов аатын үйэтитэр, оҕо тустуутун сайыннарар сыаллаах күн-күбэй ийэтэ, Саха Республикатын үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, Д. П. Коркин аатынан спортивнай оскуола директорын үөрэх чааһыгар солбуйааччы Надежда Константиновна уонна амарах аҕата, Саха республикатын үөрэҕириитин туйгуна, “Гражданскай килбиэн” бэлиэ хаһаайына, Чурапчы улууһун үөрэҕирии салаатын профсоюһун салайааччыта Егор Иннокентьевич Давыдовтар, убайдарын Дьулустаан, Айаал дьиэ кэргэттэрэ, кинилэр доҕотторо, бары аймахтара, Ньургун Егоровиһы кытта бииргэ алтыһан – оонньоон улааппыт оҕо сааһын, устудьуон сылларын доҕотторо, оскуоланы бииргэ үөрэнэн бүтэрбит 2005 сыллаах выпуһа сүрүн спонсор быһыытынан тэрийэн ыыталлар. Манна Ньургун үөрэммит, дьарыктаммыт кыһата, учууталлара, иитээччилэрэ, тренердэрэ улахан тирэх буолаллар.
Турнир историята номнуо туспа суоллаах-иистээх. Ол курдук, бастакы 2013 сыллаахха эдэрдэр ортолоругар буолбут күрэххэ “Бастын техникатын иһин” бириис хаьаайына Владимир Егоров Европа - чемпиона, “Кыайыыга дьулуурун иһин” бирииһи туппут Эдуард Григорьев – Европа икки төгүллээх боруонса призера, «Турнир бастыҥ бөҕөһө” ааты ылбыт Ньургун Александров – норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах маастар буола үүннүлэр.
Быйылгы күрэххэ барыта сэттэ хамаанда, 113 эдэр бөҕөс Амматтан, Мэҥэ Хаҥаластан, Хаҥаластан, Дьокуускайтан, Горнайтан, Хатастан уонна Чурапчыттан кебүөргэ таҕыстылар.
Күрэхтэһии үөрүүлээх аһыллыытыгар эҕэрдэ тылы Д.П. Коркин аатынан оскуола-интэринээт директорын эбээһинэһин толорооччу С.А. Захаров, ДЮСШ директора А.Р. Неустроев, Ньургун аҕата Е.И. Давыдов, күрэхтэһии кылаабынай судьуйата, норуоттар икки ардыларынааҕы категориялаах А.В. Кузьмин эттилэр. Бу сылларга турнир ыытылларын тухары секретарынан М.А. Явловскай үтүө муобастаахтык үлэлээн кэллэ.
Турниры тэрийиигэ мэлдьитин күүс-көмө буолаллар Ньургуну кытта 2005 сыллаахха оскуоланы бииргэ үөрэнэн бүтэрбит доҕотторо. Хас күрэх аайы кинилэр бириистэри туруоран эдэр бөҕөстөрү үөрдэллэр. Бу выпустан быйылгы түһүлгэҕэ кыттыыны ыллылар Сахабыт сирин биллэр спортсменнара, Россия, Саха сирин спордун маастардара Игнат Андросов, Пантелеймон Наумов, “Дыгын оонньууларын” кыайыылааҕа Петр Старостин, ох сааҕа норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара, Саха республикатын кылаабынай тренера Михаил Филатов, оҕо сааһын истиҥ доҕотторо Зиннат Джуалов, Александр Захаров, Инга Игнатьева, Ольга Илларионова. Эмиэ бу кылааска үөрэммит, Саха республикатын физическай культураҕа уонна маассабай спортка управлениетын отделын салайааччыта Святослав Скрябин чемпионнарга дьэрэкээн кубоктары туруорда. Ньургун маҥнайгы учуутала, РФ үөрэҕириитин туйгуна А.П. Спиридонова, Саха Республикатын үөрэҕириитин туйгуннара, кылааһын салайааччыта А.Е. Макарова, иитээччилэр Д.В. Барабанская, Н.Е. Захарова турниры сэргээн көрдүлэр, эдэр бөҕөстөргө бэйэлэрин бэлэхтэрин анаатылар. Выпускниктар тустуу отделениетыгар күрэхтэһиилэргэ баралларыгар көмө быһыытынан 30 тыһыынча харчыны анаатылар. Биир долгутуулаах түгэнинэн Давыдовтар уонна выпускниктар ааттарыттан Ньургун Егорович, кылаас бары тустууктара биир саамай махтанар, ытыктыыр наставниктарыгар, бу күрэхтэһиигэ саамай элбэх чемпиону, призеру бэлэмнээбит, Саха республикатын үтүөлээх тренеригэр Игнат Михайлович Сысолятинҥа анал бириистэрин – телевизоры туттарыылара буолла.
Турнир түмүктүүр чааһыгар Саха республикатын судаарыстыбаннай мунньаҕын «Ил Түмэн» дьокутааттара, Сис кэмитиэт салайааччыта Михаил Дмитриевич Гуляев уонна олимпийскай чемпион Павел Павлович Пинигин кыттыыны ылбыттара күрэхтэһиини өссө үрдүк таһымҥа таһаарда.
Хатыһыылаах киирсиилэр икки көбүөрүнэн тохтоло суох ыытылыннылар. Ньургун Давыдов сырдык кэриэһигэр ыытыллыбыт VI республиканскай турнир чемпионунанарынан уонна призердарынан буоллулар:
35 киилэҕэ - Ефимов Гоша (Чурапчы) – 1 м., Павлов Айхал (ДЮСШ-3) – 2 м., Новиков Артем (Хатас), Борисов Вова (Чурапчы) – 3 м.
38 киилэҕэ - Капитонов Дьулустан (Чурапчы - Хаҥалас) – 1 м., Березкин Эльдар (Чурапчы) – 2 м., Оконешников Сергей (Чурапчы), Кондаков Христиан (Чурапчы) – 3 м.
41 киилэҕэ - Слепцов Андрей (Чурапчы) – 1 м., Птицын Ильдар (Мэҥэ Хаҥалас) – 2 м., Аммосов Арсен (ДЮСШ-3), Аталларов Игорь (Чурапчы) – 3 м.
44 киилэҕэ - Жирков Эрчим (ДЮСШ-3) – 1 м., Семенов Никифор (Чурапчы) – 2 м., Осипов Эльдар (ДЮСШ-3), Чемезов Ньургун (ДЮСШ-3) – 3 м.
48 киилэҕэ - Шакиров Мухаммадфотих (ДЮСШ -3) – 1 м., Алексеев Ньургун (ДЮСШ -3)- 2 м., Черкашин Вова (Чурапчы), Борисов Арылхан (Төлөй) – 3 м.
52 киилэҕэ - Кононов Арылхан (Чурапчы - Хаҥалас) – 1 м., Слепцов Альмар (Хатас) – 2 м., Данилов Аял (Горнай), Гольдеров Иосиф (Амма) – 3 м.
57 киилэҕэ – Винокуров Артем (Амма) – 1 м., Стручков Мичил (Чурапчы) – 2 м., Десяткин Рустам (Мэҥэ Хаҥалас), Леонтьев Михаил (Горнай) – 3 м.
62 киилэҕэ – Григорьев Сарыал (Чурапчы) – 1 м., Посельскай Иван (Чурапчы) – 2 м., Родионов Дима (Хаҥалас), Мамаев Стас (Горнай) – 3 м.
68 киилэҕэ – Кузьмин Артур (Чурапчы) – 1 м., Евсеев Никита (Амма) – 2 м., Сафаров Нозим (ДЮСШ -3), Жирков Егор (Амма) – 3 м.
68 киилэттэн үөһээ ыйааһыҥҥа – Слепцов Артур (ДЮСШ-3) – 1 м., Крюков Саша (Амма) – 2 м., Острелин Валера (Хаҥалас), Асанов Жакшылык (ДЮСШ-3) – 3 м.
Бары чемпионнарга биэстии тыһыынча харчы, Саха республикатын физическай культураҕа уонна маассабай спортка салалтатын аатыттан өйдөбүнньүк кубоктар ананнылар. Иккис призердарга үстүү тыһыынча, үһүс бириистээх миэстэлэри ылбыттарга иккилии тыһыынча харчынан бириистэр туттарылыннылар. Хас күрэх аайы буоларын курдук анал бириис элбэҕэ, сыаналааҕа оҕолору үөртэ. Ол курдук, «Турнир бастыҥ бөҕөһө” планшет бириис Надежда Константиновна чугас дьонун аатыттан Бүлүүттэн төрүттээх Чурапчы тустууга оскуолатын иитиллээччитэ Григорьев Сарыалга туттарылынна. Анна Николаевна, Михаил Дмитриевич Гуляевтар дьиэ кэргэттэрэ туруорбут анал бириистэрин «Спортивнай» томтор эрэлигэр” Местников Арылханҥа, «Кыайыыга дьулуурун иһин” Винокуров Артемҥа (Амма) туттардылар. «Көрөөччүлэр биһирэбиллэрэ” – Данилов Айаалга (Горнай), урбаанньыт А.И. Шестаков олохтообут бирииһэ – Черкашин Воваҕа (Чурапчы), Амматтан Михаил Прокопьевич, Марфа Егоровна Жирковтар анал бириистэрэ – Крюков Сашаҕа, «Турнир бастыҥ хапсыһыыта” – Аталларов Игорьга (Чурапчы), Климентов Айсенҥа (Хаҥалас), Чурапчыттан Людмила Михайловна, Михаил Георгиевич Степановтар бириистэрэ Андросов Сашаҕа ананнылар. Онтон Надежда Константиновна бииргэ оскуоланы 1978 сыллаахха үөрэнэн бүтэрбит выпуһун аатыттан спортивнай экипировка эдэр, кэскиллээх бөҕөскө Виталий Гоголевка туттарылынна.
Давыдовтар дьиэ кэргэттэрин бириистэрин Хатастан Сандал Тимофеев, чемпионнарга туруорбут анал бириистэрин - сотовай телефону сэрэбиэй түмүгүнэн Шакиров Мохаммед (Дьокуускай) ылан бааттааҕын көрдөрдө. Осиповтар аймах аатыттан бирииһи Семенов Никифор (Чурапчы) тутта. Маны таһынан Коркин оскуолатын учууталлара, тренердэрэ, иитээччилэрэ ыытыллар турнирдарга бэйэлэрин бириистэрин олохтуур үтүө үгэстээхтэр. Бу да сырыыга оннук буолла, «Учууталлар биһирэбиллэрэ” бириистэр Слепцов Артурга, Чемезов Ньургунҥа тигистилэр, иитээччилэр анал бириистэрин Токусаров Тускулга, Илларионов Дьулуска, Львов Эрчимҥэ ананнылар. Өр сылларга профсоюз салайааччытынан үлэлиир Егор Иннокентьевич Давыдовы өйөөн бириистэрин туруордулар профсоюзнай лидердар, улуустааҕы үөрэх салалтата, физкультура учууталлара – ветераннар, ДЮСШ, Чуораанчык уһуйаан коллективтара. Маны таһынан, эгэлгэ бириистэр күрэхтэһиини тэрийээччилэргэ, өйөөччүлэргэ, биһирээччилэргэ туттарылыннылар. Алта турнир тухары солбуллубат комментатор, республика үтүөлээх тренерэ Егор Иванович Яковлевка махтанан туран анал бирииһи туттардылар.
Бу күрэх ыытыллыбыт үгэһин тутуһан, көҥүл тустууга хапсыһыылар кэннилэриттэн аны хапсаҕайга муҥутуур кыайыылааҕы быһаарар сытыы киирсиилэр буоллулар. Оҕолор үөрүүлэригэр хапсаҕай быйыл икки бөлөххө ыытылынна: күрэхтэспит уолаттарга уонна оскуолабыт үрдүкү кылааһын хапсаҕайы сөбүлээччилэригэр. Кыраларга тохсус кылаас үөрэнээччитэ, турнир 68 киилэҕэ дылы чемпиона Артур Кузьмин кыайыылааҕынан буолла уонна сэттэ тыһыынчаны уу харчынан тутта. Онтон улахан уолаттарга, финалга барыларын кыайталаан, Чурапчыттан Арсен Халгаев уонна Эдьигээнтэн кэлэн үөрэнэ сылдьар Иннокентий Антонов таҕыстылар. Кеша бу ааспыт сылга биир дойдулааҕын Александр Корнилов сырдык кэриэһигэр ыытыллыбыт турнирга муҥутуур кыайыылааҕынан буолбута. Оттон бу сырыыга муҥутуур кыайыылааҕынан Арсен Халгаев буолан Ньургун Егорович оҕо сааһын доҕотторо олохтообут 20 тыһыынча харчынан бириистэрин ылан үөрдэ-көттө. Финалга муҥутуур кыайыылаахха эрэ хотторбут уолаттар Артур Кузьмин, Кеша Антонов спонсордар ааттарыттан биһирэбил бириистэри туттулар.
Турнир кэмигэр Ньургун Давыдовка аналлаах ахтыы киэһэтэ ыытыллара туспа истиҥ, сылаас эйгэни үөскэтэр. Бу киэһэ Ньургуннуун алтыспыт доҕотторо, учууталлара, тренердэрэ, иитээччилэрэ, турнир ыалдьыттара кэлэн Ньургун туһунан истиҥник ахтан – санаан, сонуннарын атастаһан, инники былааннаһан, кэпсэтэн – сэһэргэһэн ааһаллар. Онтон төрөппүттэрэ олус үөрэллэр, долгуйаллар, сылаас чэйинэн, минньигэс аһынан күндүлүүллэр.
Егор Иннокентьевич, Надежда Константиновна Давыдовтар истиҥ махталларын тиэрдэллэр күрэхтэһиини тэрийэр Д.П. Коркин аатынан олимпийскай эрэллэри бэлэмниир оскуола-интернат салалтатыгар (Гуляев Н.Н., Захаров С.А.), тэрээһини көҕүлүүр, сүбэ-ама буолар ытыктыыр киһилэригэр Егор Дмитриевич Аржаковка, бары судьуйаларга, оскуола коллективыгар, бары өйөбүл буолбут, бириис туруорбут дьонноругар, тэрилтэлэргэ, Ньургун бииргэ улааппыт, үөрэммит доҕотторугар, убайдарын табаарыстарыгар, Амма тустууктарыгар, турнир аайы бэйэтин бирииһин олохтуур Матвей Матвеевка, бары-бары күүс-көмө, сүбэ-ама буолар тэрийээччилэргэ. Турнир өссө да чэчирии, эдэр бөҕөстөрү үрдүккэ кынаттыы турдун диэн баҕа санаабытын тиэрдэбит.
Д.П. Коркин аатынан Чурапчытааҕы олимпийскай эрэллэри бэлэмниир спортивнай интернат оскуола пресс киинэ
