Дьокуускайга аан-бастаан ыытыллан түмүктэннэ. Хапсыһыылар “Кыайыы 50 сыла” спорт Дыбарыаһыгар буоллулар. Тустуу сайдыбыт реионнара түмүстүлэр.
Дальнай Востоктан (Бурятия тыа хаһаайыстыбатын Академията, Бурятия, Хабаровскай, Биробиджан университеттара), Волгатааҕы федеральнай уокуруктан (Мордовия, Оренбург, Казань, Самара, Ульяновскай, Чебоксары), Хотугу Кавказтан (Хотугу Осетияттан икки, Дагестан), Хотугулуу-Арҕаа уокуруктан (Великие Луки), Сибииртэн (Иркутскай, Кемерово, Новокузнецкай, Красноярскайтан икки, Тува), Киин уокуруктан (Воронеж, Москваттан биэс, Смоленскай), Соҕуруу уокуруктан (Краснодар), Хотугулуу-Илин федеральнай уокуруктан (Арктическай агротехнологическай, культура-искусство, М.К. Аммосов аатынан университет, Чурапчы института), барыта, 32 үрдүк үөрэх кыһаларын хамаандалара кытыннылар.
Чемпионат үөрүүлээхтик аһыллыытын норуот артыыстара Клавдия уонна Герман Хатылаевтар салайааччылардаах “Тэтим” барабаанньыттарын, “Ситим”, “Уран”, “Кыталык”, “Умсан” үҥкүү ансаамбыллара, “Тэтим” этно-бөлөх киэргэттилэр, Саха Өрөспүүбүлүкэтин физическэй культураҕа уонна спорка миниистирэ Леонид Спиридонов, Россия студеннарын спортивнай тустууа лигатын президиэнэ Мурат Остаев, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ проректора Александр Ильин, Бүтүн Россиятааҕы категориялаах сүрүн судьуйа Вячеслав Кривошапкин эҕэрдэлээтилэр.
“Азия оҕолорун”, аан дойду студеннарын, Азия, аан дойду боруонса призера, икки олимпийскай оонньууларга төрдүс уонна бэһис миэстэлэдээх кыттыылааҕа, Леонид Спиридонов бэйэтин эҕэрдэтигэр, М.Е. Николаев Саха сиригэр көҥүл тустуу сайдыытыгар киллэрбит сүдү кылаатын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Ол курдук, социальнай-экономическай, культурнай хайысхаларга ыыппыт үлэлэрин сэргэ, Өрөспүүбүлүкэ спортивнай тустууга Федерациятын салайбытын, Норуоттар икки ардыларынааҕы “Азия оҕолорун” оонньууларын төрүттээн саҕалаабытын, ыччаттар Фестивалларын, 1000 кыттааччылаах көҥүл тустууга “Боотурдар Оонньууларын” ыыппытын, оҕолорго, ыччаттарга, улахан дьоҥҥо аан дойду чөмпүйүөннэрэ баар буолбуттарын, физкультура уонна спорт сайда туралларын, кэскиллээхтэрин, бу түһүлгэҕэ кыраһыабай бырахсыылары, сынтарыйбат хараахтары көрдөрүүлэр буолалларыгар баҕатын эттэ уонна дойду студеннарын чемпионатын аһыллыбытынан биллэрдэ.
Аан дойду студеннарын чемпионатыгар сүүмэрдиир суолталаах, икки-үс күн устата ыытыллыбыт сытыы, тыастаах бырахсыылардаах киирсиилэргэ күүстээхтэр, үчүгэй бэлэмнээхтэр кыайыылары ситистилэр. Кыайыы үөрүүтэ, хотторуу хомолтото, хаһан да буоларын курдук, бүтэһик сөкүүндэлэргэ тэтимнээх тустуулар, кытаанах ыгааһыннар быһаарыылара, күүс-кыах өрөгөйдөөһүнэ, бэртэр самнарсыылара - барыта баар буоллулар.
Саха сирин үрдүк үөрэхтэрин кыһаларыттан кыһыл көмүс мэтээллэри 70 кг Чурапчы институтуттан Олег Фомин, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ университетыттан 74 кг Станислав Свинобоев аҕалтаатылар. Хотуу Осетия Владикавказ университетыгар үөрэнэр Үөһээ-Бүлүү ыччата 125 кг бастаабыт Харысхан Баппаҕай эмиэ “бэйэбит киһибит”. 57 кг Чурапчы институттан Любомир Ашеин үрүҥ көмүс, Алексей Копылов (ХИФУ) үһүс; 61 кг Ньурун Терентьев (ЧИФКиС), Александр Авелов (ХИФУ); 65 кг Эдуард Попов (ЧГИФиС); 70 кг Александр Иванов (ХИФУ); 74 кг Константин Капрынов (ЧИФКиС); 79 кг Анатолий Никитин (ЧИФКиС); 86 кг Андриан Ленскэй (ХИФУ); 92 кг Никита Софронов (ХИФУ); 125 кг Никита Хабаров (ХИФУ) боруонса мэтээллэри ылаттаатылар.
Кэлин сылларга тахсыылаах тустуулары көрдөртүүр 22 саастаах Чурапчы институтун студена, куруутун бэйэтин кыаҕар эрэллээх Олег Фомин санаатын кытта үллэһиннэ: “Сеткам ыарахан буолан, тыҥааһыннаах, кытаанах хапсыһыылар аастылар. Маҥнайгы эргииргэ Бурятияҕа хотторбут Калининградка үөрэнэрДанил Кривовпын 9:0 хотоммун реванш ыллым. Иккис эргиирэ Кара-Сал диэн тувины, полуфиналга Иркутскайтан Константин Топшиноевы уонна финала Кемеровоттан Кирилл Копытовы кыайталаатым. Бэйэ кыаҕар эрэллээх күүстээх санаа улахан дьарыктан кэлэр. Кыһыны быһа үлэ бөҕөтүн оҥоробут, элбэх улахан турнирдарга тустабыт. Кыайарга баҕа кэлэр. Бу сылга икки улахан стаартары оҥортоотум. Ярыгиҥҥа финал ¼ осетин Алан Кудзоевка кыһыылаахтык хоттороммун, полуфиналга тахсар шанспын куоттарбытым. Уопутум арыычча тиийбэтэҕэ. Бу соторутааҕыта Россия чемпионатыгар Курбан Шираевка эмиэ тэҥ киирсиигэ хоттобутум. Лидердэри кытта хапсыһыылар инникитин эрэли үөскэтэллэр. Россия студеннарыгар бастакыбын кытынным. Тустуунан дьарыктанарбар институтум үөрэхпэр өйүүр, сбордарга ыыталлар, көмөлөһөллөр. Бу чемпионат миэхэ элбэх суолу аста. Тренердэрим Анатолий Сивцев уонна Иннокентий Посельскай. Сайыным бүтүннүү сбордарынан, күрэхтэһиилэринэн ааһыаҕа”.
Элбэҕи күүтэр-кэтэһэр өссө биир 21 саастаах эдэр бөҕөспүт, 74 кг чөмпүйүөнэ, ХИФУ 1-кы куурсугар үөрэнэр Станислав Свинобоев: “Бастакы хапсыһыым арыый ыараханнык ааста. Хайдах эрэ илиим-атаҕым хам тутан кэбиспит курдуга. Аанньа разминкаламматаҕым таайда быһыылаах. Кэлин, түһүмэхтэн түһүмэххэ арыллан истим эрээри, хапсыһыыларым идеальнай буолбатахтар. Холобур, финалга Бурятияттан Тумэн Бодиевка биэриэ суохтаах бааллары биэрдим. Сылбын наһаа үчүгэйэ суох саҕалаабытым, ыйааһыным да түһэн хаалбыта. Россия чемпионатыгар хоттордум диэххэ сөп. Тренербинээн Василий Петрович Уваровы кытта иннибитигэр элбэх улахан күрэхтэһиилэр күүтэллэр.Бу сайын 23-гэр диэри саастаахтара Россия чемпионатыар кыттыахпыт. Кыраныысса таһынааҕы турнирдарга барыахтаахпыт”.
Саха студент-бөҕөстөрө 14 мэтээллэннилэр. Хамаанданан түмүккэ, 32 хамаандаттан М.К. Аммосов аатынан Хотугу-Илиҥҥи федеральнай университет бастаата (145 очко), Чурапчы физкультураҕа уонна спорка института иккис (123 очко) уонна Хотуу Осетия Владикавказ университета (122 очко) үһүс бириистээх миэстэлэргэ тигистилэр.
Хамаанда салайааччыта, 31 хамаандалары кэннигэр хаалларан бастаабыт М.К. Аммосов аатынан ХИФУ физкультураҕа уонна спорка институтун дириэктэрэ Николай Ефимович Гоголев: “Кыайыы соҕотох киһи үлэтэ буолбатах, бары түмсэммит, көмөлөөммүт ситиһии кэллэ. Спортсменнары бэлэмнээһиҥҥэ университиэппит бары структуралара, финансовай-экономическай управление, студеннар сайдыыларын управлениета, спортсменнары бэлэмнээһин киинэ, медиаполитика, кафедраларбыт, спорду өйдүүр, өйүүр ректорбыт Анатолий Николаевич Николаев ректордаах салалтабыт, проректордарбыт биир өйгө-санааҕа түмсүүлэрин түмүгэ. Тэрээһин-бэлэмнэнии үлэлэри ыытыспыт университиэппит коллективтарыгар, институппутуар, “Сэрэлээх уоттара” Культура Киинигэр, студеннар мас-тардыһыыга Ассоциациацияларыгар, Саха сирин студеннарын бары холбоһуктара, ол иһигэр, АГАТУ, ЧИФКиС, спорт Министиэристибэтэ бары биир сыалы-соругу тутуһаммыт, биир-тэҥҥэ үлэлээммит, барыбыт ситиһиибит, кыайыыбыт буолла".
М.К. Аммосов аатынан ХИФУ көҥүл тустууга сүрүн тренерэ, бэйэтин кэмигэр өрөспүүбүлүкэ күүстээх бөҕөһө Вячеслав Вячеславович Ефремов: “Хамаандабытыгар үрдүк көрдөрүүлэрдээх тустууктарбыт, барыта 36 бөҕөс кытынна. Ыйааһын аайы лидердэрбит бары туһуннулар. Эрэнэр уолаттарбыт миэстэлэстилэр. Максималист буоларым быһыытынан, хас да ыйааһыҥҥа бастыырга суоттаммыппыт. Тренердэрбит үчүгэйдик үлэлээтилэр. Егор Николаевич Старостин, хамаанда начальнига Семен Кимович Николаев, Москваттан Николай Дмитриевич Николаев ыкса ылсыһан үлэлээтилэр. Билиин от ыйыгар Уфаҕа буолар Бүтүн Россиятааҕы Универсиадаҕа бэлэмнэниэхпит. Үс иһигэр киирбиттэр уонна балаһыанньатын быһыытынан, Россия студеннарын Лигатыгар көрдөрүүлээхтэр тустуохтара”.
Чемпионакка иккис миэстэлэммит Чурапчытааҕы физическэй культура уонна спорт институтун ректора Иннокентий Иннокентьевич Готовцев: “Биһи институппут хамаандатыгар 14 студеммыт туһунна. Сүрүн тренербит К.Н. Захаров түмэн, дьарыктааһыны тэрийдэ. Хамаанда бэлэмнэннэ, түмүк үчүгэй. Хамаанданан иккис миэстэ диэн Россияҕа үчүгэй көрдөрүү. Россия улахан дьоҥҥо уонна ыччаттарга чемпионаттарын кэнниттэн хомулланнар, восстановись буоланнар, уолаттар бэйэлэрин таһымнарынан бэркэ туһуннулар. Олег Фомин кыһыл көмүс, Любомир Ашеин үрүҥ көмүс мэтээллэри аҕалтаатылар, түөрт уолбут үһүс миэстэ буолары ситистилэр. Ситиһиибитинэн институт коллективын, преподавателлэри, тренердэри, спортсменнарбытыгар инники ситиһиилэри баҕарабын!”.
Эдэр тустууктарбыт түһэн биэрбэтилэр, дьиэлэригэр-уоттарыгар уйулҕа хамсыыр, сэргэх хапсыһыыларын көрдөрдүлэр. Дойду студеннарын чемпионатыгар түмсүүлээх, эҥкилэ суох тэрээһин ситиһиигэ аҕалла. Бөҕөстөрбүтүн, аны, Бүтүн Россиятааҕы Универсиада уонна аан дойду студеннарын чемпионаттара күүтэллэр. Ситиһии тосхойдун!
Баһылай Посельскай
