Бу, 72-с хаарбын санныбар түһэрэн олорон, элбэх сыл усталаах-туоратыгар араас стадионнар, пааркалар сүүрэр суолларыгар илин-кэлин түһүспүт, күрэхтэспит, алтыспыт атастарбын, эстибэт эрчимнээх, илистибэт иҥиирдээх, сындалыйбат сындааһынннаах уолаттарбын сотору-сотору санаан кэлэбин, кинилэр кыра да ситиһиилэриттэн үөрэбин, астынабын.
«Уолаттарым» бары да сааһыран эрэллэр, үгүстэрэ биэнсийэлээхтэр, сорохторо бүгүн-сарсын бочуоттаах сынньалаҥҥа бараары сылдьаллар. Олус элбэхтик бодоруспут, үчүгэйдик билсэр, этэргэ дылы, «мииммитин билсибит» доҕотторум тустарынан «Дьулур-ҕан» сыһыарыы хаһыакка, «Якутия», «Спорт Якутии» хаһыаттарга суруйталаабытым тах-сыталаабыттара, онон сүүрүүнү, чуолаан уһун сиргэ сүүрүүнү кыаҕым тиийэринэн сырда-та сатаатым. Онтон бүгүн мин дэгиттэр талааннаах гынан баран көрсүө-сэмэй спортсмены Намтан төрүттээх Александр Новгородовы сырдата түһүөхпүн баҕардым. Онно биир сүрүн төрүөтүнэн кини быйыл сайын от ыйыгар дойдубут тэбэр сүрэҕэр Москва куоракка Арассыыйа бэтэрээн сүүрүктэрин күрэхтэһиитигэр кыттыыта буолла. Александр сүүрүүгэ ситиһиилэрэ кини хайыһарга ситиһиилэригэр тиийбэт курдук этилэр, ону баара бу кэлин атаспыт сүүрүүгэ кыттара үксээтэ, миэстэлэһэрэ эмиэ элбээн иһэр. Ол курдук ааспыт сыл ахсыннньытыгар Чурапчыга Егор Абрамов үбүлүөйдээх сүүрүүтүгэр 5000 м. бэрт чэпчэ-китик, элэгэлдьитэ сүүрэн бэтэрээннэр ортолоругар иккис миэстэҕэ тахсан соһуппуттаах.
Онтон тэптэн эбитэ дуу, Александр быйыл сахалартан соҕотоҕун Арассыыйаҕа тахсан сүүрдэ. Куһаҕана суохтук. Күрэхтэһии түмүк боротокуолларын көрдөххө, биһиги 57 саастаах бэтэрээммит бэйэтин саастыылаахтарын кытта бастакы күн 5000м сиргэ сырсыбыт уонна 19 мүнүүтэ 49 сөкүүндэнэн көрдөрөн 6-с миэстэҕэ тахсыбыт. Маннык улахан, үрдүк таһымнаах күрэхтэһиигэ бастаан кыттар буолан долгуйбута да ханна барыай- хайаан да мэһэйдээбит буолуохтаах. Ол да буоллар түмүк биэтэккэ алтыһынан тахсан санаата күүһүрбут, долгуйуута да намыраабыт буолуон сөп. Өйүүнүгэр 10000м дистанцияҕа бэйэ бодотун тардынан сүүрэр уонна 41мүн.43,3сөк. кэлэн бириистээх 3-с миэстэҕэ тахсар. Аны туран бириискэ киирбитин билбэккэ биһиги киһибит суһаллык хомунан дьиэлии турар. Дойдутугар кэлэн баран олох хойут боруонса мэтээл хаһаайына буолбутун хаһыакка суруллубуттан билэр уонна тэрийээччилэргэ суруйан баарын, ханна олорорун биллэрэр. Чочумча буолан баран наҕараадата тиийэн кэлэр. Таарыйа аҕыннахха, мин Арассыыйа чемпионатыгар бастакы боруонсаларбын 58 сааспын туолаары сылдьан ылбыт эбиппин, онон Александр кэмигэр саҕалаабыт дии санаатым. Иккилии сыл буола-буола айанын ороскуотун толуйдахтарына тиийэн кытта турууһук, оччоҕуна мэтээлин дуйун тупсаран иһэр кыахтаах эбит. Аныгыс чемпионакка олох атын, элбэх уопуттаах сүүрүк тиийиэҕэр эрэнэбин. Тохтоон хаалбата буоллар…
Эдэригэр Александр хайыһарынан утумнаахтык дьарыктаммыт. Оскуола кэннит-тэн салгыы сымнаҕас кыһыннаах, халыҥ хаардаах Новосибирскайга физкультурнай техни-кумҥа үөрэнэ киирэр, бастакы разряд нуорматын толорор, элбэх күрэхтэһиилэргэ кыттан буһар-хатар. 1985 сыллаахха үөрэҕин бүтэриэҕиттэн төрөөбүт оройуонугар биир да харыс сири халбарыйбакка үлэлээн кэллэ. Намнааҕы 2-с нүөмэрдээх ОПТУ-га физкултуура учууталынан 5 сыл устата үлэлиир кэмигэр үөрэнээччилэрэ хайыһарынан утумнаахтык дьарыктаналларын ситиспитэ, онто түмүктээх буолбута - училище хайыһарга хамаандата оройуоҥҥа бастыыра, инники күөҥҥэ сылдьыбыта, «Трудовые резервы» уопсастыба уобаластааҕы күрэхтэһиитигэр бастаабыта. Александр бэйэтэ оройуон күрэхтэһиитигэр актыыбынайдык кыттара, бириистээх миэстэлэргэ тиксэрэ.
Уһун сиргэ сүүрүүнэн Александр 2002 сыллаахтан, бэтэрээннэр ахсааннарыгар киириэҕиттэн, дьарыктанар. Намҥа дьулуурдаах, кыахтаах быһыйдар урут да бааллара, билигин да көстөллөр. Барыларын ааттаабакка эрэ аҕыйах киһини ааттаатахпына табыл-лара буолуо. 10 көскө Аан дойду 3 төгүллээх кыайыылааҕа, Арассыыйа спордун үтүөлээх маастара Татьяна Юрьевна Жиркованы, аатырбыт экстремал сүүрүк Петр Семенович Наумовы, дэгиттэр талааннаах уһунньут сүүрүк Ион Ионович Васильевы, сууккалаах сүүрүүгэ Арассыыйа 2013 сыллаах кыайыылааҕа Андрей Бурнашевы, убай-быраат Семен, Иван Охлопковтары, Петр Кутуковы уо.д.а. Александр ити саастаах, сорохторо арыый балыс да дьоннортон үтүө холобуру хабан ылбыта буолуо. Кыһыҥҥы кросстарга кини ордук табыллан сүүрэр, бирииһэ суох Хатырыгар төннүбэт. Хайыһар күрэхтэһиитэ кинитэ суох буолбат. Этэргэ дылы, хайыһар – Александр «кытта кырдьыбыт кыдьыга» буоллаҕа.
Кэлиҥҥи кэмҥэ Александр Хатырык оскуолатын газовай хочуолунайыгар опера-тордыыр. Үлэтин сөбүлүүр. Биир үксүн эрчиллэригэр элбэх иллэҥ бириэмэ тахсарын, уоппуската уһунун иһин. Тэрилтэтин («Намкоммунтеплоэнерго»)салайааччыларыгар: директор Н.В.Игнатьевка, профком бэрэссэдээтэлигэр С.Г.Кокаревка физкултууранан, спордунан дьарыктанар үлэһиттэрин өйдүүллэрин, өйүүллэрин иһин махтала баһаам. Үчүгэй салайааччылар хаһан да чөл олохтоох, спорду өрө тутар дьоннорун инники күөҥҥэ туталлара олус кэрэхсэбиллээх, махталлаах, атыттарга биһирэниэн эрэ сөп.
Кэпсэтэн биллэххэ, Новгородовтар дьиэ кэргэннэрэ бары да физкултуураны, спорду сөбүлүүр, күөн туттар эбиттэр. Аҕаларын, ийэлэрин Евдокия Яковлевна үтүө холобурун батыһаннар оҕолоро бары спортка чугастар. Улахан уол Сеня- хайыһар тренера, аҕатын аатын сүкпүт иккис уол Саша-физкултуура учуутала Горнай улууһугар оҕолору эрчийэр, онтон кыыстара Наташа Намнааҕы педколледжка ситиһиилээхтик үөрэнэ сылдьар, хайыһар спордунан дьаныһан туран дьарыктанар. Чахчы да спортивнай дьиэ кэргэн диэн бу Новгородовтар эбит.
Түмүкпэр, дэгиттэр спортсмеҥҥа Александрга, чугас дьонугар чэгиэн, кытаанах туругу, дьолу-соргуну, ситиһиилэри баҕарабын. Сүүрэр суолга мантан кыһын, саас өссө үрдүк ситиһиилэри баҕарабын! Арассыыйанан муҥурданан хаалыма, тахсан, сайдан ис! Саргылаах Сахабыт сирин Аан дойдуга, Дьобуруопаҕа биллэр диэн алгыыбын!
Степан Лыткин.
