Улуу тренер Д.П. Коркин иитиллээччилэриттэн биир чаҕылхайдара - оҕолорго Россия уонна ССРС иккилии төгүллээх чөмпүйүөнэ, Н.Н. Тарскай бирииһигэр улахан дьоҥҥо Саха Өрөспүүбүлүкэтин икки төгүллээх чөмпүйүөнэ, Саха Өөспүүбүлүкэтин физическэй культураҕа уонна спорка үтүөлээх үлэһитэ, Россия физическэй культураҕа уонна спорка туйгуна, Чурапчы улууһун, Чурапчы уонна Арыылаах нэһилиэктэрин бочуоттаах олохтооҕо Семен Семенович Морфунов Саха сиригэр көҥүл тустуу сайдыытыгар киллэрбит кылаата сүҥкэн. 1964 сыллаахха Дмитрий Петрович Коркин Чурапчы орто оскуолатын базатыгар тустууга аналлаах оҕо спорт оскуолатын тэрийбитигэр өрөспүүбүлүкэ араас оройуоннарыттан тустууга уһуйулла уолаттар бөҕө кэлбиттэрэ. Биһиги 6 “б” кылааспытыгар Амматтан, Бүлүүттэн, Тааттаттан, Чурапчы нэһилиэктэриттэн, ол иһигэр Арыылаахтан толлугаһа суох, бэрт сытыы-хотуу уол Сеня Морфунов баара.
КҮҮСТЭЭХ СЫДЬААННАР
Сеня 1950 сыл тохсунньу 1 күнүгэр Чурапчы Арыылааҕар холхуостаах дьиэ-кэргэҥҥэ Семен Иванович уонна дойдутугар Мэҥэ-Хаҥалас Бөдьөлөгөр холхуоска бэрэссэдээтэллээбит Анна Давыдовна Морфуновтарга маҥнайгы оҕонон төрөөбүтэ. Аҕатынан эһэтэ улахан күүстээх киһинэн биллэрэ. Сэрии саҕана мас талкыны сүгэ сылдьан алаастарынан олорор ыаллары кэрийэн тирии имитэрин манньатыгар тарынан күндүлэнэрэ үһү. Биир сайын нэһилиэктэрин баайа Баайаҕа үрэҕэр баар Кугдуу сайылыкка ыһыллыбыт ыһыахха тыа куулатыгар кэтит тиитинэн баараҕай сэргэ бэлэмнэттэрбит. Ол хас да туруу дьон нэһиилэ өндөтөр сэргэлэрин дьиэ умуһаҕар илдьэн түһэрбит киһиэхэ 5 солкуобай бириис туттарарын туһунан иһитиннэрбит. Оччотооҕуга ити ынах атыыта. Баһаам харчы. Оҕонньор торбос тириитэ сонун санныгар быраҕан, ол үрдүгэр баараҕай сэргэни уурунан баран, сүгэн сайылык дьиэ диэки хааман лэппэрдэтэ турбут уонна ханна да тохтоон тыын ылбакка, умуһахха илдьэн түһэрбит.
Онон Морфуновтар күүстээх сыдьааннар.
Арыылаахха начальнай кылааска үөрэнэригэр, кэлин биллиилээх хайыһардьыт, бэртээхэй билисэпиэтдьит уонна үтүөлээх тренер буолбут Иван Николаевич Попов нэһилиэккэ комсомольскай тэрилтэ сэкэрэтээринэн үлэлии сылдьан, хайыһары сэргэ, оҕолору, ыччаттары тустуунан эмиэ дьарыктыыра. Билигин бөһүөлэги килэппэччигэс куупалларынан киэргэтэ күлүмүрдээн турар таҥара дьиэтэ кулууп этэ. Ол 60-с сыллар саҕаланыыларыгар нэһилиэк Гаврил Лукич Попов, Спиридонов Николай, Петр уонна Болуодьа Барашковтар диэн ыһыы ыччаттар спордунан дьарыктаналлара, олору батыһан кыра уолаттар тустууну сөбүлээбиттэрэ.
Начаалынай оскуоланы бүтэрээт, Сеня үөрэҕин икки аҥаар көс эрэ тэйиччи баар Кытаанах оскуолатыгар салҕаабыта. Физкультура учуутала спорт үгүс көрүҥнэригэр дэгиттэр, атах оонньуутгар спорт маастара Алексей Алексеевич Собакин илиитин иһигэр киирбитэ. Собакин бэйэтин доҕорун, өрөспүүбүлүкэ күүстээх боксерун Филипп Анисимовы ыҥыран аҕалбыт этэ. Инньэ гынан чугуруйары билбэт, морускуой хараахтардаах, тэҥ саастаахтарыгар хотторорун сөбүлээбэт Сеня уол тустарын быыһыгар боксер буола сыспыта. Кытаанах өрдөөҥүттэн спортивнай нэһилиэгинэн биллэр. Спортивнай хаамыыга өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөнэ, армияттан кэлбит Николай Иванович Дьяконов, физкультура учуутала Гаврил Гаврильевич Яковлев спортсмен буола тахсыахтарын сөптөөх уолаттарга “күүс киллэрэн” дьиэтигэр илдьэн суорат сиэтэ-сиэтэ, спорт көҕүлээччитэ Николай Спирдонович Коркин салалтатынан ыаллыы сытар Таатта Дэбдиргэтин, Туора-Күөлүн, Уус-Алдан Тандатын кытта санаатахтарын аайы күрэхтэһэллэрэ. Оскуола чөмпүйүөнэ Сеня Морфунов маҥнайгы кыайыы үөрүүтүн билбитэ, хотторуу да хомолтотун амтаһыйбыта.
КУОРКУН ЫҤЫРЫЫТЫНАН
Лүөччүк бэргэһэлээх лиэктэр, пропагандист бэрдэ, дириэктэрдэрэ, оҕолор бэркэ толлор, куттанар Лука Афанасьевич Дьяконов спорду улаханнык сэҥээрэрэ, барыыны-кэлиини өйүүрэ. Биир үтүө күн Сеня Морфунов үгэһинэн үнтү тилигирээн тиритэ-хорута сырыттаҕына дириэктэрискэйгэ ыҥыттаран ылбыттара. Дьыбааҥҥа күөх сибиитэрэлээх, модьу көрүҥнээх киһи олороро. Чурапчыга саҥа тэриллэн эрэр спорт оскуола тустууга тренерэ Дмитрий Петрович Коркин төрөөбүт-үөскээбит дойдутугар кэлэн оҕолору көрө сылдьар эбит. Тустуон төһө баҕалааҕын ыйыталаспыт, ийэтин-аҕатын, аймахтарын, Шестаков Пронялыын аймахтыы буолалларын билэрин санаппыт. Таһырдьа ыҥыран таһааран, үөһэ өттүн таҥаһын уһултаран, сыгынньахтатан, илиитин, сиһин былчыҥнарын туппахтаан баран “тустуохха!” диэн тустубуттар. Төһө да кыбыһыннар, туста үөрүйэх уол Коркин атаҕар сылыпыс гынан мадьыктаһыах курдук гынан эрдэҕинэ, Дмитрий Петрович күлэ-күлэ тохтоппут. Балаҕан ыйын 1 күнүгэр спорт оскуолаҕа тиийэн тустууктар кэккэлэригэр баар буолуохтааҕын туһунан эппит. Ити курдук, тустууга тыыппалаах уолу Сеня Морфунову тренер Дмитрий Петрович Коркин тустуу оскуолатыгар бэйэтинэн ыҥырбыта.
Болдьоммут кэмҥэ Чурапчы орто оскуолатыгар тиийэн, аймахтарыгар Шестаков Пронялаахха түспүтэ. Спортивнай кылааска волейболист, баскетболист, теннисит бэрдэ Федоров Дималааҕы, Местников Васялааҕы, биһигини кытта 6 “б” кылааска үөрэммитэ. Кылаас муостатыгар тустан силлигирэтиһиигэ Сэмэн кимиэхэ да хотторбот этэ. Эмиэ Кытаанахтан туста кэлбит, кэлин кандидаты толорбут Местников Гошалыын иэмэх талахтыы хадьыктаһарбыт. Биир-икки ыйынан дьоммут сүрдээҕин күүһүрбүттэрэ, эбиллибиттэрэ. Тустуук уолаттарбытын кытта тэҥҥэ тииһэрбит-тааһарбыт уурайбыта. Тустаары гыннахха күлэн эрэ кэбиһэллэрэ.
Үрдүкү кылаас уолаттара Слава Карпов, Слава Романов, Николай Сивцев, Сергей Лыткин, Петр Макаров, Николай Кардашевскай, Турнин Харлампий, Петр Шестаков, Петр Калачев, Прокопий Шестаков уо.д. а. Оскуола тустууга күрэхтэһиилэригэр кыайыы көтөллөнөллөрө. Арааһынай оройуоннартан сүүһүнэн уолаттар кэлэннэр, интэринээт тустууга дьоҕурдаах уолаттарынан туолбута.
ДЬОППУОННАР ТУСТАР НЬЫМАЛАРЫНАН
Ити сыл, 1964 с. алтынньы ыйыгар Дмитрий Петрович Коркин Япония киин куоратыгар Токиоҕа ыытыллыбыт Олимпийскай оонньууларга баран кэлбитэ. “Ватанабэ”, “Иотакэ” ааттара уостан түспэТ буолбута. Өрөспүүбүлүкэ күрэхтэһиилэригэр Чурапчы тустуук уолаттара аҥардастыы бастыыллара. Красноярскайга Россия зонатын кыайаллар. Соҕуруу куораттарга барыылар элбээбиттэрэ. Семен Морфунов маҥнайгы “выеһын” Роман Дмириевтиин оҥорбута. Роман Дмитриев, Прокопий Шестаков, Семен Морфунов буоланнар Нальчикка Россия уолаттарыгар бастыыллар. Россия сборнайыгар хаалан эрчиллэллэр. Үөрэнэр үөрэммэт икки ардынан Романныын икки сыл бииргэ сылдьаллар. 1967 с. Ленинградка ССРС норуоттарын Спартакиадатыгар тусталлар. Роман чөмпүйүөннүүр. Прокопий Шестаков грузины элбэх баалынан баһыйан иһэн, аһары үлүһүйэн, ыраас хотторор, үрүҥ көмүскэ тиксэр. Сэмэн Морфунов ый устата 8,5 кг, онтон өссө 8,5 кг түһэрэр. Биэс утарсааччытын ыраас кыайталаан финалга тахсар. Тустууну көһөрөн кэбиспиттэригэр сэниэ киллэринээр аһаан, сүһүрэр, сэниэ суох. Дьоно туһуннарымаары гыммыттарын күүһүнэн тахсан казах уолун кытта тустан хотторор. Иккис миэстэ. Луганскайга Сойуус сборугар хаалан дьарыктаналлар.
ААН ДОЙДУТТАН МАТЫЫ КЫҺЫЫТА-АБАТА!
Аан дойду уолаттарын 1-кы чемпионаттарыгар кыттаары бэлэмнэнэллэр. “ССРС” суруктаах, эмблемалаах спортивнай форма кэтэллэр. Били, хотторбут киһитин үнтүрүтэ быраҕаттыыр, букатын тулуппат, илиилээх-атахтаах оҥорбот. Оннук табыллан сырыттахтарына Ближнэй Восток “Сектор Газа” территориятыгар сэрии буолан аан дойду чемпионатын оҥорботтор, инньэ гынан, дьиэлэригэр тарҕаһаллар. Хомолто улахана. Тиийэн тустубуттара буоллар аан дойду уолаттарыгар тыаһы таһаараллара хаалан турар. Кыһыы диэтэҕин!!
1968 с. Роман армиялыыр. Сэмэн Морфунов Илларион Федосеевтыын Россия, Сойуус уолаттарын үлтү кэһэллэр. Эр-биир бастаталыыллар. Ол эрээри, аан дойду биэс төгүллээх чөмпүйүөнэ Али Алиев хас да олимпиадаларга тустан мэтээл ылбатаҕын курдук, эбэтэр биһи Василий Гоголевпыт курдук уон биэс сыллар усталаах туораларыгар чыпчаал форматыгар сылдьан, Европа икки, ССРС үс, Россия биэс төгүллээх чөмпүйүөннэрэ, аан дойду уонна аан дойду Кубогын призердара, “Үтүө Дьулуур” оонньууларын кыайыылааҕа Василий Гоголев биир да олимпиадаҕа кыттыбатаҕын кэриэтэ, дьылҕата баат биэрбэт. 1970 с. Морфунов ыччаттарга “Турнир Надежды” кыттар. Утарсааччыларын хотуталаан финалга тиийэр. Быраабыла уларыйан, бу иннинэ атахтарыгар быа баанан киирэр эбит буоллахтарына, бу сырыыга триколарын өҥүн уларытан киирэҕит диэн ыйыы кэлэр. Казах тустуугун 5-6 баалынан баһыйар. Ол эрээри арбитр Морфунов илиитин буолбакка, казах илиитин көтөҕө?! Секундаанныы олоро тренерэ Дмитрий Петрович дьиктиргээн судьуйалар остуолларыгар тиийэн ыйыппыта, трико өҥүнэн кыайыылааҕы быһаарбыттар. Очколары сыыһа ааҕаннар, ылбыт баалларын казахха суруйа олорбуттар. Онон, сборга казаҕы илдьэ барбыттар. Ити курдук Сойуустаан бүппүттэр.
Сэмэн Морфунов эрдэ, оҕо сылдьан төбөтүгэр ылбыт эчэйиититтэн, туста сылдьан дөйөн хаалар буолбута. Сыыйа мөлтөөн барбыта. Улахан тустууну тохтоторго күһэллибитэ. Коркин ыҥырыытынан оскуола-интэринээккэ тренердээбитэ. 1971 уонна 1972 сыллардаахха Саха Өрөспүүбүлүкэтин Н.Н. Тарскай бирииһигэр чемпионатыгар, Иван Соловьев, Алексей Атласов, Константин Луковцев курдук күүстээх бөҕөстөрү кыайталаан, бастаталаабыта.
«БӨТҮРҮӨБҮС ҮӨРЭҔЭ»
Эчэйиитэ көбөн Семен Морфунов 22 саһыгар тустуутун тохтоппута. Дмитрий Петрович бэйэтигэр тренеринэн үлэҕэ ылбыта.
- Сээмэн Сэмэнэбис, тренерин туһунан, хайдах эрчийбитин кэпсии түспэккин ээ?
“Бөтүрүөбүс Токиотааҕы Олимпиадаттан кэлэн баран биһигини дьоппуон тустуутугар үөрэтэн барбыта. Дьоппуоннар курдук түргэнник тустууну туруорбута. Тустар манерабыт диэн үрдүк стойкаҕа сылдьан аҥар атахха, икки атахха киирии, “ныроктар”. Мин буоллаҕына сүрдээх сылбырҕа этим, инньэ гынан утарсааччыларбын хамсатан, илиилэриттэн перевод уонна хоннох анныттан өрө охсон атахха кииртэлээн, көтөҕөн охтортуур этим. Онтон партерга буоллаҕына “Турецкай ножница” диэн стойкаттан көтөҕө сылдьан, аҥаар атахтарын “кыптыыйдаан” ыраастык быраҕарга, вкладышнай приему наар туттар этим. Ол курдук приемнары автоматически хас да приемнары холбооттоон, автоматически тустарга үөрэтэр этэ. Дьоппуоннар систиэмэлэринэн. Үгүс уолаттар приемтан приемҥа көһөр уонна сылбырҕа буолан атын дьону кытта наһаа тутуһан, күүһүргэһэн тустубат этибит. Ол суотугар үгүс өттүгэр кыайыылаах тахсар этибит.
Выносливай бөҕөбүт, тоҕустуу мүнүүтэ тигинэччи үлэлээн. Ураты методикалардаах этэ. Элбэх киһини биир киһиэхэ утуу-субуу киллэртээн туһуннарара. Выносливоһы сүрдээҕин хачайдыыр этэ. Инньэ гынан сылайар диэни билбэт этибит. Арыый да күүстээх дьону кытта бастакы-иккис периодтарга тэҥ соҕустук тустан баран, үһүс периодка хайаан да хотон тахсар этибит. Онтон мөлтөхтөрү бастакыттан түҥнэритэ көтөн тустарбыт. 18-19 сааспытыгар маастардары кыайталаан Саха сиригэр тэҥҥэ тустар этибит.
Аны санаатахха оҕонньор нагрузка биэрэн кылааһы үрдэтэн биэрэрэ. Уонна киһи мышечнай чувствотын сайыннарар. Харахпытын саба баайан баран хас да киһини кытта туһуннарара, хардары-таары киирэллэр. Маакка атын киһи киирдэ да, атыннык тустан барарар буолар эбиккин. Инньэ гынан, харахпытын да быһа симэ сылдьан тустуохпутун сөп. Туттубут да прием оҥоруохпутун сөп балаһыанньалар эмиэ баар буолаллара. Автоматизм диэн. Отработка. Автоматизмҥа киһи приему оҥорбутун бэйэтэ да билбэккэ хаалар буолар эбит. Сооҕор киһи тугу оҥорбуккун өйдөөбөккө да хаалаҕын. Хайдах эрэ киирэн-тахсан иһэн һоҕордук тустуу буолар этэ. Ити кэмҥэ тустубут уолаттар бары итинник оскуоланы баран сүрдээх күүскэ, түргэнник тусталлар этэ”.
- Утарсааччыларын туһунан тугу этиэн этэй?
“Элбэхтэр буоллаҕа. 1967 с. Чурапчыга оскуола-интэринээккэ казахтар кэлбиттэрэ. Мин 17 саастаахпын. Тустууга табаарыстыы көрсүһүү тэрийдилэр. Онно биир киэһэ үс маастары кыайан турабын, Сойууска 4-5 миэстэлэрдээх уолаттар эбит. Хараҥхпыт кэҥээтэ. Чурапчы уолаттара күннээтибит. Саха сирин эмиэ кыайталыыр буоллубут. 1972 с. Алквиад Ивановтуун тустубуппут, мин эдэрбин, саҥа тустан эрэбин, Алквиад күүскэ тустубат кэмэ, Куоракка ДЮСШ-1 туһуннубут. Киһи лыык курдук, молодежнай хамаанда хапытаанабын. Маастардары кыайталыы сылдьабын. Ыччаттар уонна кырдьаҕастар диэн туһуннубут. СГУ профессордара кэлэн көрө олороллор. 1-кы периодка Алквиад очко ылла. Сынньана бардыбыт, “Алик кыайда, үчүгэй эбит!” дэһэллэр. Кыһыйдым. Киирээт биир баалга түһэрдим. Куотардым. Онтон, өссө 2 баалы ыллым. Сынньана турдахпытына эмиэ профессордарым кэпсэтэллэр: “Абытай уол эбит!”. 5:2 кыайдым. 65 сааспар Арыылаахха баһылыктыы олороммун күрэхтэһии ыыппытым, арай, судьуйа остуолугар олорон көрдөхпүнэ Алквиад Исидорович Иванов бу киирэн иһэр эбит. Арыылаахтар туран эрэ ытыс таһыныы бөҕө! Куустустубут. Тыл эттэ: “Сахааччаҕа уонна Морфуновка хоттортоон турабын, тустуохтаах этэ да эрдэ тохтоон хаалбыта”,- диэн эҕэрдэлээтэ уонна подарок туттарбыта. Наһа культуралаах, интеллигентнэй дьоннор этэ, Петр Алексеев эҥин”.
1974 – 1978 сс. Хабаровскайга физкультура уонна спорт институтугар үөрэнэнэн бүтэрэр, оскуола-интэринээт оҕо спортоскуолатыгар салгыы тренердиир.
- Иитиллээччилэргиттэн киһи билэр уолаттара кимнээҕий?
“Учууталлар учууталлара” ааты иҥэрэн тураллар. Үөрэбин. Билигин элбэх киһи тренердииллэр. СӨ үтүөлээх тренерэ Михаил Степанович Скрябин, ССРС сүүмэрдэммит хамаандатыгар сүрүн массажиһынан үлэлээбит Гаврил афанасьевич Троев олохторун тустууга анаабыт улахан фанаттар этэ. Орто-Халыма улууһун баһылыга, ыарахан ыйааһыҥҥа Японияҕа буолбут сумоҕа аан дойду үрүҥ көмүс призера Евгений Михайлович Слепцов, өрөспүүбүлүкэ ыччаттарыгар билигин сүрүн тренер Прокопий Семенович Иванов, Россия чөмпүйүөнэ Василий Алексеев, быраата, эмиэ Россия чөмпүйүөн Егор Алексеев, үтүөлээх тренердэр Михаил Михайлович Каженкин, Игнат Михайлович Сысолятин, Кирилл Николаевич Захаров киэн туттар иитиллээччилэрим. Маастардар элбэхтэр”.
ТЭРИЙЭР-САЛАЙАР ҮЛЭЛЭРГЭ
Эстибэт эрчимнээх С.С. Морфунов киһи, үлэһит быһыытынан эппиэтинэстээҕин сыаналааннар үлэ киэҥ эйгэтигэр итэҕэйэллэр. 1992-2000 сыллардаахха Чурапчытааҕы спортивнай оҕо спортоскуолатын дириэктэрэ М.Д. Гуляев Сэмэн Сэмэнэбиһи тренердии сырыттаҕына хаһаайыстыбанньык быһыытынан өрүттэрин бэлиэтии көрөн, спорт оскуола дириэктэрин хаһаайыстыбаннай чааска солбуйааччынан анаабыта. Тутуу бөҕөнү ыытан, үлэһиттэр олорор дьиэлэрин туттартаан, ол иһигэр, Амма өрүс кытылыгар спорка аналлаах “Дабаан” спортивнай лааҕыры тренердэр күүстэринэн, эт илиитинэн үлэлэһэн, олоххо киллэрэннэр, уон массыына-трактор ылылынаннар, 28 улахан объектары көрөн-истэн, үүннээн-тэһииннээн, педучилище, онтон институт үөскээһинигэр тиийэ сайдыы, билинии суолугар киирбиттэрэ.
Салалтаны кытта сатаан кэпсэтэр, дьону кытта өйдөһөр, чопчу дьыаланан ыпсарыылаахтык дьарыктанар дьоҕурдааҕын билэннэр, биир дойдулаахтара Арыылаах нэһилиэгэр баһылыгынан тахсан үлэлииригэр көрдөспүттэрин быһа гыммакка, тахсан таһаарыылаахтык үлэлиир. Хаһаайыстыбаннай, социальнай боппуруостары кыайа-хото быһаарталыыр, нэһилиэк культурнай олоҕо лаппа сэргэхсийэр. Уус-уран самодяетельноска улууска инники күөҥҥэ тахсаллар. Уонча сыл хамсаабакка турбут спортивнай саала тутуутун бүтэттэрэн олоххо киллэртэрэр, олохтоох ыччат чөл олоххо уһуйуллан, физкультурнай-спортивнай үлэ көҕүлүттэн тутуллар, С.С. Морфунов туттарбыт саалатыттан үс Россия спордун маастардара, Николай Аянитов курдук норуоттар икки ардыларынааҕя кылаастаах спорт маастара, олимпиец, итиэннэ, түөрт Саха Өрөспүүбүлүкэтин спордун маастардара иитиллэннэр, спортивнай нэһилиэк аата хаттаан сөргүтүллэр. Улуус клмплекснай спартакиадаларыгар үс бастыҥ нэһилиэктэр ахсааннарыгар киирэллэр.
2003-2005 сылларга пенсияҕа тахсыар диэри Чурапчы нэһилиэгин баһылыгынан солбуйааччынан көхтөөхтүк үлэлиир. Ити кылгас кэм иһигэр, спорткэмитиэт бэрэссэдээтэлэ И.И. Оконешниковтыын (Уоттаах Уйбаанныын) аныгы көрдөбүлгэ эппиэттиир спортивнай комплекс саалатын үлэҕэ киллэрэллэр. Онтон Чурапчытааҕы оҕо спортивнай оскуолатыгар дириэктэринэн уон икки сыл эҥкилэ суох үлэлиир, тэрийэр-салайар дьоҕурдааҕын өссө төгүл итэҕэтэр. Спордунан дьарыктанар оҕолор хайыһарга, буулдьанан ытыыга, остуол тенниһигэр, боксаҕа, мас тардыһыытыгар өрөспүүбүлүкэҕэ тиийэ ситиһиилэнэллэр, өрөспүүбүлүкэ үөрэнээччилэрин комплекснай спартакиадаларыгар үс иһиттэн түспэттэр.
2018 сыл тан күн бүгүнүгэр диэри улуус баһылыгын сүбэһитинэн үлэлиир.
КУЛЬТУРА КИЭҤ ЭЙГЭТИГЭР
Улуу тренер Д.П. Коркин соратнига Константин Сергеевич Постниковтыын ыкса доҕордоһоннор үйэтитии, спорт музейын тэрийиигэ, төрүттээһиҥҥэ ылсан өрөспүүбүлүкэ үгүс оройуоннарын кэрийбиттэрэ. Бэйэ-бэйэлэрин олус өйдөһөллөрө, ытыктаһаллара. Д.П. Коркин музейыгар сэдэх матырыйааллары, баай экспонаттары хомуйбуттара, тустуу туһунан кэпсииллэрэ, күрэхтэһиилэргэ да сылдьаллара. Бөтүрүөбүс олоро сылдьыбыт дьиэтин музей гына оҥорбуттара. Александра Семеновнаҕа дьиэ тутан биэрбиттэрэ, онно Коркиннар билигин да сайылыыллар. Спорка аналлаах Д.П. Коркин музейын бастакы дириэктэринэн үтүөлээх учуутал Роман Романович Абрамов, онтон Коркин иитиллээччитэ, СӨ физическэй культураҕа уонна спорка үтүөлээх үлэһитэ Егор Васильевич Пудов музейы салгыы байытан, киэргэтэн-тупсаран бэрт сэргэх, сырдатар-көрдөрөр үлэни ыытар.
Ити сылдьан, сааһыран да баран буоллар, Сэмэн Сэмэнэбис саха омук төрүт үгэһин баһылааһыҥҥа, сахалары сомоҕолуур ураты дьоҕура арыллар. Патриотическай өйө-санаата аһыллар. Уус-уран тыл маастарын быһыытынан, оһуохайдьыт, тойуксут быһыытынан тыыллан-хабыллан турар. Оһуохай түһүлгэлэрин тэрийэн, кыттан “Олоҥхо оонньууларын”көтүппэккэ көҕүлүүр. “Үтүөлээх этээччи” аатынан биһирэнэр. Саҥа тутуулар олоххо киллэриллиилэригэр алгысчыт быһыытынан ыҥырыыларга сылдьар, дьон-сэргэ тапталларынан туһанар. Импровизатор, бэйэтэ айан туойар этээччи, ырыаһыт буола сайдан кэллэ. Төрөөбүт-үөскээбит улууһун спортивнай хамаандатын соргулаахтын алгыстаан ситиһиилэр, кыайыылар-хотуулар кэлитэлииллэр.
Иллээх дьиэ-кэргэн аҕа баһылыга
Морфуновтар бас-көс ыал быһыытынан, үөрэҕи-билиини өрө туппут үс оҕолоохтор, сэттэ сиэннээхтэр, икки хос сиэннээхтэр. Мурун бүөтэ сиэннэрэ кыһыл диплому аҕалан дьонун үөрдүбүтэ. Ыал истиҥ-иһирэх ийэтэ-эбээтэ Ульяна Пантелеймоновна эдэр-эмэн саастарыгар оҕунан ытыыга ССРС спордун маастара, Манчаары 1968, 1969 сс. I - II Спартакиадаларын чөмпүйүөнэ, Дальнай Восток уонна Сибиир үс төгүллээх чөмпүйүөнэ, РСФСР “Урожайын” Киин Сэбиэтин чөмпүйүөнэ, хамаанданан ССРС боруонса медалиһа, Саха сирин фармациятын уонна Саха сирин доруобуйатын харыстабылын туйгуна, Саха Өрөспүүбүлүкэтин “Гражданскай килбиэн” бэлиэлээх, Чурапчы нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо. Спортивнай дьиэ-кэргэн быһыытынан билиниллэллэр. Бииргэ олорбуттара үйэ аҥаардаах үбүлүөйдэрин аймахтарын, доҕотторун ортолоругар үөрүүлээхтик бэлиэтээтилэр.
Баһылай Посельскай, Sportyakutia.ru
