Хас биирдии спорт ветерана физкультурнай хамсааһын 100, А.К. Софронов 95 сылларын кэрэһэлиир үбүлүөйдээх мэтээлинэн бэлиэтэммитэ кэрэхсэбиллээх буолла.
Памятникка сибэкки дьөрбөтүн ууруу
Таһырдьа 54 кыраадыстаах хойуу туманнаах тымныыттан чаҕыйбакка, спорт ветераннара Амматтан, Дьокуускайтан тиийэ кэллилэр. “Боотур Уус” стадиоҥҥа киириигэ туруоруллубут памятникка сибэкки дьөрбөтүн ууруу сиэрэ-туома ыытылынна. Улуус баһылыга Степан Саргыдаев үбүлүөйдэр суолталарын, Афанасий Кирикович Софронов улуу тренер Д.П. Коркинныын иккиэн санааларын холбоон, бэйэлэрин тула киэҥ актыыбы, общественноһы түмэн, киэҥ далааһыннаах хамсааһыны таһаарбыттарын тоһоҕолоон бэлиэтээбитин мустубут дьон болҕойон иһиттилэр.
Нэһилиэктэринэн хапсаҕай түһүлгэтэ
А.И. Федотов аатынан спортивнай комплекс саалатыгар нэһилиэктэр икки ардыларыгар сыл устата ыытыллыахтаах улуус комплекснай Спартакиадата хапсаҕай күрэхтэһиитинэн саҕаланна. Улуус баһылыга Степан Саргыдаев, Ил Түмэн физическэй культураҕа уонна спорка Сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Михаил Гуляев, Саха Өрөспүүбүлүкэтин “Барҕарыы” фондатын салайааччыта Альбина Поисеева эҕэрдэлэрин тиэртилэр. Нэһилиэктэр баһылыктара хамаандаларын салайан аҕаланнар, бэйэлэринэн кыттан, икки көбүөрүнэн тыастаахтык бырахсан, сытыы хапсыһыылар буоллулар. Уон биэс кыра уонна улахан нэһилиэктэр тоҕустуу хапсаҕайдьыттара утарыта тахсан киирсибиттэригэр, кыра нэһилиэктэргэ Хайахсыт, Хадаар, Арыылаах, улахан нэһилиэктэргэ Чурапчы, Хоптоҕо, Хатылы бастааннар уонна, туһааннааҕынан, иккис-үһүс миэстэлэргэ тиксэннэр Кубоктарынан наҕараадаланнылар.
Үөрүүлээх мунньах
“Айылгы” сынньалаҥ киинигэр спорт ветераннарынан, физкультура-спорт актыыбынан туолбут саалаҕа, үбүлүөйдээх мунньаҕы улуус баһылыгын солбуйааччы Мария Кронникова салайан ыытта. Улуус баһылыга Степан Саргыдаев үбүлүөйдээх дьаһалларга кыттыыны ыла кэлбит ветераннарга эҕэрдэтин уонна махталын тиэртэ. Физкультура уонна спорт киэҥ историятын хабар, дириҥ ис хоһоонноох дакылаат Саха сиригэр физкультурнай хамсааһыны 2023 сыллаахха өрөспүүбүлүкэ бөдөҥ салайааччылара М.К. Аммосов, П.А. Ойуунускай, И.Н. Барахов түстээбиттэрин, Н.Д. Кривошапкин – Уот-Субуруускай киэҥ хоннохтоохтук үлэлээбитин, сир-ахсын спортивнай секциялар тэриллэн, ГТО туттарыыларыгар күргүөмнээх үлэ барбыта бэлиэтэннэ.
Афанасий Кирикович Софронов эрчимнээх эдэр саастарыттан спордунан үлүһүйэн дьарыктаммытын, өрөспүүбүлүкэҕэ орто уһуннаах сиргэ сүүрүүлэргэ бастыырын, пелучилищены бүтэрбитин, Н.Н. Тарскай дьаһалынан Москваҕа үөрэммитин, өрөспүүбүлүкэҕэ “Колхозник”, “Урожай” обществолары салайбытын, онтон бэйэтин көрдөһүүтүнэн Чурапчыга спорду салайан, спортивнай секцияларга дьоҕурдаах ыччаттары анаталаан үлэлэппитин, оройуону 19-с миэстэттэн биир-икки сыл иһинэн, өрөспүүбүлүкэҕэ инники күөҥҥэ таһаарары ситиспитин, спорт имбэртээрдэрин, снарядтары булуталыырын, дойду киин куораттарынан сылдьыталыырын, дьоҕурдаах тренердэри аҕалтаан олохтоох ыччаттары үөрэтиини, дьарыктааһыннары ыыттарарын, кыайыылары аҕалтыыр бастыҥ спортсменнар тахсыталаабыттарын, Саха АССР, ССРС бастакы маастардар кимнээх буолалларын дакылааччыт ааттаталаата.
Сүрүн соруктары туруорарыгар, улуус баһылыга бары уон сэттэ нэһилиэктэргэ спорт иснтруктордара анаммыттарын, тустуу филиаллара аһыллыбыттарын, Кытаанах нэһилиэгэр хайыһар спордун сөргүтэр дьаһал бэриллибитин, физкультуранан уонна спордунан дьарыктанааччылар кэккэлэрин элбэтиини, оҕо спордун сайыннарыыга анал программа ылыллыбытын, өрөспүүбүлүкэ Спартакиадаларыгар, Тааттаҕа 2025 с. Манчаарыга, Ньурбаҕа 2027 с. Саха сирин норуоттарын Оонньууларыгар бастыыры, улуус комплекснай Спартакиадата А.К. Софроновка ананан ыытылларын, үлэ бастыҥ уопутун кэлэр көлүөнэҕэ тиэрдэри бэлиэтээтэ.
Норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Альбина Поисеева, норуот үөрэҕириитин туйгуна Виталий Неустроев, көҥүл тустууга СССР успуордун маастара Семен Макаров, спорт инструктора Анатолий Ефремов “Чурапчы улууһун бочуоттаах бэтэрээнэ” бэлиэнэн наҕараадаланнылар.
Спорт сайдыытыгар бөдөҥ кылааттарын киллэрбит, теннисис, волейболист Виталий Неустроев А.К. Софроновы кытта 1960-1971 сылларга спортсмен быһыытынан, итиэннэ, оройуон комсомолун салайарыгар ыкса алтыспытын, оройуон спорка кэмитиэтин салайарыгар бииргэ үлэлээбиттэрин, саха улуу бэйиэтэ Иван Гоголев-Кындыл Афанасий Кирикович Софронов “спорт бэйиэтинэн” буоларын этэн үрдүк сыанабыл биэрбитин, ол курдук спорка ананан төрөөбүтүн; Чурапчы 1956 с. өрөспүүбүлүкэ Спартакиадатыгар 19 миэстэттэн 1958 с. иккис миэстэҕэ таһаарбытын, ол улахан тэрээһин үлэттэн тахсыбытын; райком бастакы сэкэрэтээрдэрэ С.Н. Ноговицын, Е.М. Филиппов, И.П. Листиков, райсовет бэрэссэдээтэллэрэ П.А. Иванов, С.Г. Охлопков, Р.Р. Бурнашев, М.Е. Пермяков спорду улаханнык өйөөннөр сайдыыга тиэрпиттэрин; икки улуулар Д.П. Коркин спорка, М.А. Алексеев үөрэххэ саханы таһаарбыттарын курдук биирдиилээн спорт энтузиастара П.Е. Барахсанов нуучча лаптатын, Б.Г. Тытыгынаев остуол тенниһин, П.М. Стасов оҕунан ытыыны, К.С. Постников, физкультура учууталлара А.К. Софронов тула түмсүбүттэрин, дьыала туһугар мөккүһэллэрин, доҕордоһоллорун, Афанасий Кирикович күрэхтэһиигэ очкону сатабыллаахтык суоттаан ааҕар уратыта кыайыыга тиэрдэрин; А.К. Софронов ыыппыт үлэтэ күн-бүгүнүгэр диэри салҕанарын эттэ.
1960-1970 сс. оройуон, өрөспүүбүлүкэ бастыҥ теннисиһэ, волейболиһа Альбина Поисеева үлэтин книжката А.К. Софронов “Урожайга” инструкторынан ылбыт илии баттааһынынан саҕаланарын, ол илии баттааһын үлэ киэҥ аартыгар үктэннэрбитин, үлэтин книжкатын чиэстээхтик тутан илдьэ сылдьарын, киэн туттарын; ааспыт көлүөнэ кыайыыларын бүгүҥҥү ыччакка тиэрдэн, Чурапчы “Спорт туоната” буоларын өйдөтөн, ветераннары көхтөөхтүк туһанарга, баар кыахтарын, уопуттарын, сүбэнэн-аманан күүс-көмө буолуоххайыҥ диэн ыҥырда.
Улуус спорка ветарннарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Герасим Платонов күн-дьыл баран истэҕин аайы ветераннар суолтара үрдээн иһэрин, спорка үгүс көлөһүннэрин тохпут ветераннар ааттара дуораһыйара, чиэстэнэллэрэ сөптөөҕүн, аҕам саастаах ветераннар Николай Захаров, Николай Оконешников спорду бырахпакка Россия чемпионатыгар кыттыыны ыла барарга бэлэмнэнэ сылдьалларын, ыччаттарга холобур буола куораттан маҥнайгы көлүөнэ тустууктар Е.С. Макаров, Н.Д. Соловьев, спорду тэрийээччилэр М.Е. Друзьянов, М.Д. Гуляев, Н.Д. Кронников, В.Н. Гоголев, З.И. Федоров, К.В. Макарова, А.С. Кардашевская, Г.Г. Сивцев уо.д.а. курдук ытыктабыллаах ветераннар кэлбиттэригэр махталын биллэрдэ.
А.К. Софронов аатынан бириэмийэ лауреаттарыгар Виталий Неустроевка, Егор Пудовка, Герасим Платоновка, Семен Морфуновка, Виктор Дьяконовка, Егор Трофимовка, Гаврил Нохтунскайга, Николай Адамовка, Василий Посельскайга, Владислав Кривошапкиҥҥа өйдөбүнньүк бэлэхтэр туттрылыннылар.
Чурапчыттан төрүттээх-уустаах, А.К. Софронов сиэн балта, Амма улууһун баһылыгын солбуйааччы Ньургуйаана Илларионова аймахтар ааттарыттан тэрийээччилэргэ махтанна. Таайа Афанасий Кирикович трибун, уус тыллаах араатар быһыытынан биллэрин, өйдөбүнньүк үлэ матырыйааллары хомуйуу үлэтэ салҕанан бара турарын, документальнай киинэни таһаарарга бииргэ үлэлииргэ ыҥырда. Ийэтэ Евдокия Кириковна үөрэппит, ииппит пионердара баалларыттан үөрэрин биллэрдэ. Амматтан өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр спорду түмэр, бичийэр, кыраайы үөрэтээччи М.В. Алексеев, спорт инструктора Ирина Алексеева састааптаах уопут атастаһыы бэрээдэгинэн үбүлүйдээх тэрээһини көрө улуус делегацията кэлбитин билиһиннэрдэ. А.К. Софронов аатынан комплекснай Спартакиада кыайыылаах нэһилиэгэр анаан аймахтар ааттарыттан харчынан сертификаты спорт салайааччытыгар Дьулустаан Егоровка туттарда.
Киин нэһилиэк баһылыга Владимир Сивцев, А.К. Софронов төрөөбүт-үөскээбит Одьулуунун нэһилиэгин баһылыга Людмила Ефремова үтүө ааты үйэтитии үгэскэ кубулутуллан барарынан махталларын биллэрдилэр.
Физкультура уонна спорт историятынан утумнаахтык дьарыктанар Виктор Дьяконов бу ыытыллар үбүлүөйдээх дьаһаллар уҕараабат суолталарыгар, үлэ салҕанарыгар тохтоото.
Итинтэн салгыы, өрөспүүбүлүкэ спорка ветераннарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Гаврил Сивцев үбүлүөйдээх сылга ветераннарга ыытыллыахтаах үлэ былаанын, ол иһигэр сайын теплоходунан устуу баарын;
физкультура уонна спорт институтун ректора Иннокентий Готовцев институт үлэтин, институт студеннара бэйэлэрин төрөөбүт улуустарын чиэһин көмүскүөхтээхтэрин туһунан, тирээн турар соруктары билиһиннэрдилэр.
Ил Түмэн физическэй культураҕа уонна спорка сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Михаил Гуляев маассабаһы үрдэтиигэ улууска кыахтар үөскэтиллибиттэрин, икки нэһилиэктэн ураты бары нэһилиэктэр таас оскуолалаахтарын, нэһилиэктэр иккилии спорт саалалардаахтарын, республиканскай уонна муниципальнай спорт оскуолалар, олимпийскай эрэл училище, институт баалларын, онон маассабаһы үрдэтиигэ күүстээх үлэ тэриллиэхтээҕин; улуус үрдүнэн чопчу былаан оҥоһуллуохтааҕын, урукку баар уопуту олоххо киллэрэн, физкультура учууталларын күүскэ туһанар кэм кэлбитин тустарынан эттэ.
Сахабыт сиригэр физкультурнай хамсааһын 100 уонна физкультура-спорт чаҕылхай салайааччыта, тэрийээччитэ Афанасий Кирикович Софронов 95 сылларыгар анаммыт дьаһаллар инникитин кэскиллээх үлэҕэ кынаттыахтара.
Баһылай Посельскай
