Биир эрэ ый хаалла. Ыһыах дьонун, күндү-мааны ыалдьыттары сэргэхситэр, уйулҕаны уһугуннарар “Дыгын оонньуулара” болҕомто киинигэр тураллар. Сүүмэрдиир түһүмэхтэр тургутууларын, буһууну-хатыыны ааспыт 12 эр бэртэрэ ириэнэх иҥиирдэрэ лачыгыраан, быыппастар былчыҥнарынан оонньоомохтоон, кылаан чыпчаалларыгар тиийэн эрдэхтэрэ. Бэрт бэрди баһыйаҕа, үчүгэй үчүгэйи бүдүрүтүөҕэ. Муҥутуур кыайыылаахха “Прогресс” тутуу тэрилтэтэ 1 мөл.солк, миэстэҕэ тиксибиттэргэ “Охотный двор” квадроцикл, «Carmen» атыы Дьиэтэ матассыыкыл туруортаабыттарын курдук сүдү бириистэргэ тиксиэхтэрэ, албан ааттара, суон сурахтара киэҥ сиринэн дуораһыйа көтүөҕэ!
Үтүө дьыаланы оҥоруу хаһан баҕарар үчүгэй өйдөбүлү үөскэтэр, дьон-норуот биһирэбилин ылар, махталынан туһанар. Биһиги бүгүн “Дыгын онньууларыгар” сүрүн бирииһи үһүс сылын туруорар “Прогресс” тутуу тэрилтэтин бас-көс салайааччытын Алексей Семенович Пинигини кытта кэпсэттибит. Хатаска баар офистарыгар диэри асфальт суол оҥоруута күөстүү оргуйар.
Алексей Семенович, “Дыгын оонньууларын” үһүс төгүлүн спонсордаан эрэҕин. Спорка эрэ буолбакка үлэ-олох атын салааларыгар, биирдиилээн дьоҥҥо эмиэ көмөлөһөҕүн. Туох сыаллаах-соруктаах көмөлөһөҕүнүй, спонсордыыгыный?
-Биһиги быйыл Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар “Дыгын оонньууларын” үһүс төгүлүн спонсордыырга сөбүлэҥмитин бу саас биллэрбиппит. Сорохтор харчылара элбээбит, киһиргииллэр диэн сыыһа өйдүүллэр. Оннук буолбатах. Бастатан туран, көмөнү оҥорорго биир киһи быһаарбат, биһи тэрилтэбит, коллективпыт быһаарыныы ылар. Мин соҕотоҕун быһаарбаппын, коллективпын кытта сүбэлэһэн баран биир санааҕа кэлэбит. Онуоха хайдах-туох үлэлээн, инники диэки сайдан иһэрбит улахан оруоллаах. Сахалыы өс хоһооно баар: “Сүгэ кыайбатаҕын сүбэ кыайар” диэн. Саха киһитэ буолары быһыытынан онон сиэттэрэбин. Уонна, “Дыгын оонньуулара” сахалыы көрүҥнэр. Сахалар өбүгэлэрбит былыргыттан илдьэ кэлбит оонньуулара аныгы сайдыылаах кэммит спордун көрүҥүнэн буолла. Саха норуотун культуратын, үгэстэрин, историятын арылхайдык көрдөрөр. Ааспыт үтүө үгэстэри умнуо суохтаахпыт. Өссө үөһэ таһымҥа таһаарыахтаахпыт, хаҥатыахтаахпыт уонна кэлэр көлүөнэлэрбитигэр тиэрдиэхтээхпит. Эбии сайыннаран. Ол ытык иэспит буолар. Спорт – чэгиэн буолуу, доруобуйа көстүүтэ.
Бэйэҥ спорка туох сыһыаннааххыный?
-Спортивнай дьиэ-кэргэҥҥэ иитиллибитим. Онон олохпор спорт куруутун баар. Аҕам Семен Семенович Пинигин Чурапчы оройуонун спорка кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин быһыытынан уонча сыл салайбыта, 1970-80-с сылларга. Дуобаччыт. Быраатын Саха сирин хас да төгүллээх чөмпүйүөнүн Уйбаан Сэмэнэбис Пинигины дьон билэр. Күрэхтэһии да күрэхтэһии. Хамаанда хомуйуутун түбүгэ, сбордар, күрэхтэһиилэри быһаарсыылар. Тааттаҕа, Майаҕа, Намҥа тиийэллэр. Манчаары Спартакиадаларын, спортивнай оонньуулары кыайаллара. Бэйэм спортзалга сылдьарым. Тренердэрим улуу тренер Д.П. Коркин иитиллээччилэрэ аан дойду оҕолорун призера Семен Прокопьевич Макаров, профтехучилищеҕа суоппар идэтин ыларбар үтүөлээх тренер Афанасий Афанасьевич Лугинов, учуонай Виктор Викторович Отделкин этилэр. Төрөппүт уолум Нерюнгриттээҕи футбол оскуолатын бүтэрэн билигин Москва биир киин кулуубугар оонньуур.
Ханна үлэлээн-хамсаан, “Прогресс” тутуу тэрилтэтин тэрийбиккиний?
- Армияҕа икки сыл суоппарынан сулууспалаан кэлэн баран үөрэххэ киирэммин тустуунан дьарыктанарбын тохтоппутум. Болҕомтобун үөрэххэ, идэ ыларга туһаайбытым. Сельхоз институкка экономист үөрэҕин, кэлин юрист, горнай инженер үөрэхтэрин бүтэртээбитим. Птицефабрикаҕа атыы-эргиэн экономиһынан үлэлээбитим. Чааһынай аҥардаах тэрилтэ. Хозрасчетнай. Онтон Намҥа алмаас кырыылыыр заводка дириэктэри солбуйааччынан, эмиэ хорасчетнай. Үлэни тэрийэри, харчыны оҥорорго үөрэммитим, уопутуран. Итинник, кыраттан саҕаламмыта. Бастакы тэрилтэбин 2008 с. регистрациялаабытым. Үлэһиттэринэн орто саастаах, армияҕа сылдьыбыт, үрдүк үөрэхтээх, дьиэ-кэргэттэрдээх, өйдөрүн туппут, эрэллээх дьону ылаттаабытым.
Аан-бастаан туппут объеккыт?
- Бастаан өрөмүөн, капремон, реконструкция, подрядчиктаан, застройщиктаан. Улуустары кытта кэпсэтэн, дуогабардаһан үлэлиибит. Сыыйа таас дьиэлэргэ ылсыбыппыт, социальнай объектары - оскуолалары, детсадтары тутаттаабыппыт. Тутуулар хаачыстыбаларыгар ирдэбил кытаанах. Специалистар оруоллара улахан, барыта уопутунан кэлэр, үлэлээтэххэ. Үчүгэйдик үлэлээтэххэ аргыый аҕай тутуулар баран иһэллэр. Үлэһиттэрим бары анал идэлээх специалистар.
Спонсор быһыытынан аан бастаан хаһан көмөлөһөн барбыккытый?
-Арааһата дойдубуттан быһыылааҕа. Чурапчы нэһилиэгэр уон объегы туппуппут. Көмөҕө наадыйар кыамматтар, кырдьаҕастар, оҕолор элбэхтэр. Көмөбүт кээмэйэ 20 мөл. солк. кэриҥэ буолла.
Ол көмөлөһөргүтүгэр тэрилтэ бэйэтин үбүн биэрэр буоллаҕа, онно эһиги тэрилтэҕит мөлтөөн хаалбат дуо?
-Көмөбүт тэрилтэ ылар барыһыттан барар, атын источник суох. Көмөлөһөр буоллаххына аатын-суолун биллэр буолар. Ол аата – имиджин үрдүүр, репутацияҥ тупсар. Биһи курдук бизнеска үлэлээччилэргэ ол олус наадалаах. Дьон биһигини кытта үлэлэһэр буолар. Тылгын толорор, кырдьыксыт, чиэһинэй, дьоҥҥо туһалаах буоларын эрэйиллэр. Общественнай хайысхалаах үлэлиибит. Үлэлиир, олорор сирин общественнай олоҕор кыттыаххын наада, дьоҥҥо көмөлөһүөххүн, дьон олоҕун өйдүөххүн, көмөлөһүөххүн наада. Дьон биһигини кытта үлэлэһэллэрин гына. Ити сыалтан биһиги итинник суолу тутуспуппут. Уонтан тахса сыл үлэлии олоробут. Үчүгэй баҕайы кырдьаҕас учууталлардаах этим, кини мындыр сүбэлэрин умнубаппын. Бэйэбин кытта бииргэ үөрэммит оҕолор билигин элбэхтэр. Салайааччы буола сылдьаллар, көрдөрүүлэрдээхтэр, ситиһиилэрдээхтэр. Бэйэлэрэ тэрилтэлэрдээхтэр. Үтүөнү оҥорор дьон өссө күүһүрэллэр, кыаҕыраллар дии саныыбын.
“Дыгын оонньууларыгар” быйыл 1 мөл.солк. туоруораҕыт, онтон салгыы хайдах буолуоҕай?
-Салгыы эмиэ итинник баран иһиэхпит. Сэриибит тохтуон наада. “Дыгын оонньууларын” илдьэ сылдьыа этибит. Сүрүн спонсор быһыытынан. Дьон да биһигини ылынан, үөрэнэн эрэр. Дьокуускай куорат дьаһалтатын баһылыгар Евгений Григорьевка, куорат физкультураҕа уонна спорка Управлениетын начальнигар Константин Бурцевка, Саха многоборьетын Федерациятыгар Иннокентий Макаровка таба өйдөөннөр бииргэ үлэлэһэллэригэр, хамсатыылаах дьаһаллары ылалларыгар махталбыт улахан. Аан дойду балаһыпанньата тупсан, үлэбит-хамнаспыт табыллан иһэрэ буоллар, “Дыгын оонньууларын” бириэмийэтин улаатыннаран, үрдэтэн иһиэ этибит.
Спортсменнар, норуокка кыайыыны аҕалаллар, киэн туттунуу өйүн-санаатын үөскэтэллэр. Спорт - норуот, нация күүһэ-уоҕа бу баар диэн духуобунай баайы-дуолу бэлэхтиир. “Дыгын оонньууларыгар” кыттар күүстээх-кыахтаах уолаттарбытын өйөөһүн тыһыынчанан дьон үөрүүтэ. Дьоҥҥо анаан үлэлиигит, көмөлөһөҕүт. Саха спорда сайдарын туһугар, көрдөрүүлэр тупсалларын туһугар. Үтүө дьыалаҕа, дьоһун аакка, үтүө дьоҥҥо киһи бэйэтинэн кэлэр. Сыстар. Махтал буоллун, Алексей Семенович, үтүө дьыалаҕар, уҕараабат көмөҥ, өйөбүлүҥ иһин!
Баһылай Посельскай
