Улуустардааҕы 20 федерациялартан, ол иһигэр, Амматтан, Мэҥэ-Хаҥаластан, Уус-Алдантан, Тааттаттан, Чурапчыттан, Намтан, Хаҥаластан, Горнайтан, Үөһээ-Бүлүүттэн, Ньурбаттан, Сунтаартан, Өлүөхүмэттэн, Орто-Халыматтан, Үөһээ-Дьааҥыттан, Мииринэйтэн, университеттан, Дьокуускайтан 34 делегаттар, Саха Өрөспүүбүлүкэтин спорка миниистирин I солбуйааччы Леонид Спиридонов, Ил Түмэн депутата Андрей Находкин уонна ыҥырыылаахтар кыттыыны ыллылар.
Cахабыт сиригэр дуобат – үрдүк көрдөрүүлэрдээх спорт көрүҥэ
Дуобат саамай элбэх ситиһиилэрдээх, үрдүк көрдөрүүлэрдээх спорт көрүҥэ. Ону Федерация президенэ Владимир Птицын үс сыллааҕы үлэтин отчуоттуур дакылаатыгар чиҥэтэн биэрдэ. Кэккэ тэрээһин үлэлэр сырдатылыннылар.
Ол курдук, Өрөспүүбүлүкэ спорка Министиэристибэтин, улуустардааҕы уонна оройуоннардааҕы федерацияларын, Россия уонна Аан дойдутааҕы дуобат Федерацияларын кытта ыкса ситимнээх үлэ барбыт. Өрөспүүбүлүкэ иһинээҕи, Дальнай Востоктааҕы, Бүтүн Россиятааҕы, аан дойду таһымнаах күрэхтэһиилэр тиһигин быспакка ыытыллыбыттар. Пандемияҕа олус үтүрүйтэрбэккэ, онлайн-форматынан күрэхтэһиилэр буолуталаабыттара. Ити дьаһалларга “100” уонна “64” дуобаттар тэҥҥэ тутуллубуттара. Турнирдарга киирэр взностартан, итиэннэ, Федерация I вице-президенэ Яков Сидоров уонна Федерация президенэ Владимир Птицын көмөлөрүнэн күрэхтэһиилэр үчүгэй бириистэрдээх ыытыллаллар. Николай Николаевич Саввинов, Дмитрий Васильевич Сыромятников, Альбина Иннокентьевна Аргунова, Степан Ильич Румянцев бириистэригэр өрөспүүбүлүкэ турнирдара тиһигин быспакка ыытыллаллар. 98 саастаах Наум Трифонович Слепцов Кыайыы Күнүгэр анаан дуобакка уонна саахымакка ветераннар уонна ыччаттар ортолоругар хамаанданан матчевай көрсүһүүнү ыытара улахан сэҥээринэн туһанар.
2019 сыллаахха Дьокуускайга “100-х” дуобакка дьахталлар ортолоругар аан дойду чемпионата үрдүк таһымҥа тэриллибитэ. Саха Өрөспүүбүлүкэтин үүнэр көлүөнэни өйүүр Фондатын кытта үтүө сыһыан олохтонон, талааннаах оҕолору кытта үлэҕэ турнирдар, маастар-кылаастар ыытыллыбыттара, күрэхтэһиилэргэ барыы-кэлии быһаарыллыбыта.
“Саха” НКИХ быһа биэриилэригэр аан дойду чөмпүйүөннэрэ Матрена Ноговицына Польшаттан Наталия Садовсканы, Андрей Федотов Башкортостантан Муродулло Амриллаевы кытта матчтара болҕомтону ылла.
2018 с. Амматтан Андрей Федотов “64-х” нуучча дуобатыгар аан дойду чөмпүйүөнүнэн буолары ситиспитэ, тренерэ Гаврил Колесов үрүҥ көмүс мэтээлгэ тиксибитэ. Матрена Ноговицына мэтээллэр толору комплегынан наҕараадаламмыта. Ити сыл Матрена Ноговицына уонна Наталия Шестакова Европа чемпионатыгар бастакы-иккис миэстэлэри ылаттаабыттара. Ньургуйаана Азарова уонна Николай Гуляев “100”, Степанида Кириллина, Матрена Ноговицына уонна Гаврил Колесов “64” дуобакка Россия чөмпүйүөннэринэн буолуталаабыттара.
2019 с. Европа чемпионатыттан нуучча дуобатыгар Николай Гуляев кыһыл көмүс, үрүҥ көмүс, Матрена Ноговицына үрүҥ көмүс, боруонса мэтээллэри аҕалтаабыттара. Гаврил Колесов “64”, Тунаара Федорова “100” Россияҕа бастаабыттара. Николай Гермогенов, Айсен Андреев “100”, Ангелина Попова, Андрей Федотов “64” миэстэлэспиттэрэ. Аан дойду “64” дуобакка чемпионатыгар Дальнай Восток чиэһин көмүскээннэр Николай Гуляев, Андрей Федотов, Николай Гермогенов, Николай Стручков хамаанданан түмүккэ бастаабыттара. Николай Гермогенов “100-хэ” түргэн дуобакка аан дойду үрүҥ көмүс призерунан буолбута. Россия чемпионатыгар дьахталларга Сандаара Апросимова үс программаҕа үһүөннэригэр мэтээллэри ылары ситиспитэ. Андрей Федотов аан дойдуга иккиһин чөмпүйүөннээбитэ. Матрена Ноговицына “100” дуобат түргэн оонньуутугар аан дойдуга бастаабыта.
Дьэ, кырдьык, баһырхай көрдөрүүлэр!
2020 с. ситиһиилэр салҕанан барбыттара. Андрей Федотов нуучча дуобатыгар аан дойдуга бастаабыта. Матрена Ноговицына аан дойдуга түргэн оонньууга бастаабыта. “64” дуобакка Николай Стручков, Николай Гуляев, Наталия Шестакова, “100-хэ” Николай Гермогенов бириистээх миэстэлэргэ тиксибиттэрэ. Россия чемпионатыгар Гаврил Колесов бастаабыта, Сандаара Апросимова, Ньургуйаана Азарова, Тунаара Федорова, Альбина Большакова миэстэлэспиттэрэ. Саха сирин дуобаччыттарын хамаандата бастаабыта.
Адаптивнай спорт гроссмейстер Петр Петрович Ушницкай тренердээх истибэт спортсменнара Сайыына Юнчанова, Александр Ефимов, Джулиана Андреева Россия, Европа, аан дойду чемпионаттарыттан мэтээллэри аҕалтаатылар.
2020 сыл түмүгүнэн үрдүк көрдөрүүлэрдээх дуобат Федерацията Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастыҥ спортивнай общественнай тэрилтэ аатын ылбыта.
Үлэ итэҕэстэригэр, урукку сыллары кытта тэҥнээтэххэ, аан дойду таһымыгар ситиһиилэр намтаабыттара, күрэхтэһии судьуйаларыгар сөптөөх төлөбүр оҥоһуллубатаҕа, бэлиэтэннилэр.
Салгыы, Владимир Птицын соруктары туруоруу быһыытынан оҕо уһуйааннарыгар, оскуолалар начальнай кылаастарыгар дуобаты үөрэтиигэ; норуоттар икки ардыларынааҕы “Азия оҕолорун” спортивнай оонньууларын программатыгар киллэртэриигэ; Россия үтүөлээх тренерэ Н.Н. Кычкин кэриэһигэр “100” дуобакка Бүтүн Россиятааҕы турниры уонна Дальнай Восток чемпионатын ыытыыга; ыраах сытар улуустарга оҕо дуобатын сайыннарыыга; информация маассабай сириэстибэлэрин кытта үлэни ыытыыга этиилэри киллэрдэ.
Хонтуруоллур-ревиялиир хамыыһыйа үлэтин отчуотун оҥорбут хамыыһыйа бэрэссэдээтэлэ Михаил Сивцев үп-хаһаайыстыбаннай үлэ хайысхаларыгар араас тэрилтэлэртэн 5,5 мөлүйүөн харчы киирбититтэн, 5,3 мөл. күрэхтэһиилэри ыытыыларга, кэлиилэргэ-барыыларга, маастар-кылаастары ыытыыларрга, материальнай сыаннастары ылыыга, дуобат киинигэр көмөҕө, полиграфическай өҥөлөргө туттуллубутун, 150-кэ тыһ.солк. ордубутун, итэҕэс-быһаҕас суоҕун туһунан иһитиннэрдэ.
Биир санаанан салайтаран
Тренер Василий Кононов, өрөспүүбүлүкэ оҕолорун сүрүн тренерэ Иван Павлов, өрөспүүбүлүкэ сүүмэрдэммит хамаандатын сүрүн тренерэ Александр Азаров, М.К. Аммосов аатынан интеллектуальнай оонньуулар киинин дириэктэрэ Юрий Никифоров, тренер Мария Бырдыннырова, Адаптивнай физическэй культураҕа уонна спорка киинин дириэктэрэ Анастасия Михайлова, дуобатчыт Андрей Варламов, тренер Василий Куприянов, Ньурбаттан дуобатчыт Василий Васильев, Федерация I вице-президенэ Яков Сидоров үлэ отчуотун дьүүллэһиигэ тыл эттилэр. Этиилэр сүнньүлэринэн, дуобаты сайыннарыыга резолюция ылылынна. Ыытыллыбыт үлэ “үчүгэйинэн” сыаналанна.
Владимир Птицын бэйэтин баҕатынан, сааһырбытынан, тохтуурга көрдөспүт сайабылыанньатын делегаттар ылыннылар. Федерация Президенинэн Яков Эдуардович Сидоров биир санаанан талылынна.
Яков Эдуардович Сидоров 2018 сылтан Саха Өрөспүүбүлүкэтин дуобаҕҕа Федерациятын I вице-президенинэн үлэлиир. “Сахаавтодор” Акционернай Холбоһук генеральнай дириэктэринэн үлэлиир. Дуобат күрэхтэһиилэрин тэрийэн ыытыыга уонна спортсменнары өрөспүүбүлүкэ таһынааҕы күрэхтэһиилэргэ кэлиилэригэр-барыыларыгар үбүлээһиҥҥэ, ол иһигэр, Дьокуускайга дьахталлар аан дойдутааҕы чемпионатттарын ыытыыга, биллэр-көстөр көмөнү оҥорбута. Күн-бүгүнүгэр диэри өйүүр.
Федерация Президиумун саҥа састаабыгар 16 киһи киллэрилиннэ. Ревизионнай-хонтуруоллуур хамыыһыйа эмиэ саҥардылынна.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин дуобакка Федерациятын бочуоттаах чилиэннэринэн буолбуттарын туоһулуур дастабырыанньалар уонна түөскэ кэтэрдиллэр бэлиэлэр Александр Гаврильевич Азаровка, Александра Григорьевна Бурнашеваҕа, Владимир Романович Кычкиҥҥа, Николай Николаевич Саввиновка туттарылыннылар.
“Дуобатчыттардыын алтыспыт дьоллоохпун”
Отчуоттуур-быыбардыыр конференция үлэтин кэнниттэн тута, Владимир Ильич Птицын “Дуобатчыттардыын алтыспыт дьоллоохпун” кинигэтин сүрэхтэниитэ буолла. Кинигэҕэ Аан дойду, Азия, Россия, Саха сирэ дуобакка федерацияларын салайбыт, отучча сыл устата дуобаты сайыннарыыга сүрүн үлэтин тас өттүнэн үлэлээбит, ордук Саха сиригэр дуобат билиҥҥи кэмҥэ сайдыытыгар үтүөлээх Владимир Идьич Птицын дуобакка үлэтин сырдатар элбэх хаартыскаларынан, ыспыраапкаларынан ситэриллибит ыстатыйалара, интервьюлара, спорт эйгэтигэр бииргэ үлэлээбит үөлээннээхтэрин этиилэрэ бааллар.
Аан дойдутааҕы дуобат Федерациятын (ФМЖД) Президенэ Янек Мягги, дуобат Азиятааҕы конфедерациятын Президенэ Бат-Эрдене Чимеддорж, Россия дуобакка Федерациятын Президенэ Анатолий Никитин улахан экраҥҥа Владимир Ильич Птицыҥҥа анаабыт видеонан-эҕэрдэлэрэ көрдөрүлүннэ.
Министири I солбуйааччы Леонид Спиридонов, Федерация президенэ Яков Сидоров, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үрдүкү спорка бэлэмниир киин дириэктэрин э.т. Михаил Пахомов, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыгын солбуйааччы Мирон Свинобоев, Ил Түмэн депутата Андрей Находкин, Саха Өрөспүүбүлүкэтин нэһилиэнньэтигэр куттал суох буолуутун хааччыйыыга Государственнай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин I солбуйааччы Иннокентий Андросов, Саха Өрөспүүбүлүкэтин физическэй культураҕа уонна маассабай спорка Управление начальнига Арнольд Мохов, өрөспүүбүлүкэ спорка Музейын дириэктэрин э.т. Михаил Друзьянов саха дуобатын аан дойду таһымыгар таһаарары ситиспит Владимир Птицыны эҕэрдэлээтилэр.
“Дуобаты салгыы сайыннарыыга үлэ барыаҕа”
Саҥа талыллыбыт дуобат Федерациятын президенэ, “Сахаавтодор” суол тутуутугар-өрөмүөнүгэр, тутууга чааһынай тэрилтэ Генеральнай дириэктэрэ Яков Эдурадович Сидоров бэрт сэргэхтик ыытыллыбыт тэрээһиннэр кэннилэриттэн, дуобакка бэйэтин сыһыанын туһунан бэйэтин санаатын кытта үллэһиннэ:
-“Горнай оройуонугар тренер, “100” уонна “64” дуобаттарга Саха сирин үрүҥ көмүс призера, ССРС спордун маастара Семен Спиридонович Исаковка дуобатынан дьарыктаммытым. Оҕолорго өрөспүүбүлүкэ уонна ССРС күрэхтэһиилэригэр кытта сылдьыбытым. 2018 сыллаахха В.И. Птицын ыҥырыытынан өрөспүүбүлүкэ дуобакка Федерациятын I вице-президенинэн үлэлээн кэллим, 2019 сылтан Россия дуобакка Федерациятын вице-президенинэн үлэлиибин. Билэргит курдук, дуобат ситиһиитэ күүстээх. Владимир Ильич Птицын уһун кэм иһигэр улахан үлэни оҥордо. Ол үлэни хайаан даҕаны салгыахпытын наада. Билигин оҕо спордуттан саҕалаан, улахан дьоҥҥо тиийэ, сыал да элбэх, сорук да элбэх. Оҕолорго дуобат маассабай буолуутун ситиһиэхпитин наада. Дуобаты сайыннарыыга үлэлэһиэхпит, үлэлэһэн кэлбиппит, былааннар бааллар. Былааннары толорууга үлэ барыаҕа”.
Ханнык да спорт көрүҥэ салайааччытыттан, тэрийээччититтэн, көҕүлээһинтэн тутулуктаах. Саха дуобата итиннэ толору эппиэттэһэр. Инники кыайыыларга эрэл баар.
Баһылай Посельскай
