Биhигини – сахалары тустууга чэпчэки эрэ ыйааhыннарга киирсэр кыахтаахтар, кинилэргэ улахан ыйааhыннарга тустар кыахтаах бухатыырдар суохтар уонна үөскүөхтэрэ да суоҕа диэн сэнээн оннук санааны, стереотибы үөскэппиттэрэ.
Былыргы аатырбыт күүстээх дьоммут туhунан кэпсээннэри үлүннэрии, үhүйээннэр диэн бэйэбит да дьоммут саба саҥараллар этэ. Спорт чиновниктара оннук стереотипка олоҕуран тустууга наар кыра ыйааhыннары өрө тутан, улахан ыйааhыннарга суолта биэрбэккэ, кэлтэйдии сайыннара сатаан кэллилэр. Ол түмүгэр, Захар, Николай, Ньургун Чукровтар уонна Семен Семенов курдук үөhээ ыйааhыннарга тустар талааннаах бөҕөстөрбүт кыахтарын ситэ туhамматылар.
Дьэ, оннук үөскээбит стереотибы биллиилээх тириэньэрбит Иван Николаевич Сивцев ордук кэнники уонча сыл устата ыарахан ыйааhыннаах саха боотур уолаттарын кытта анаан-минээн үлэлээн алдьатта. Кини иитэр-үөрэтэр, эрчийэр-дьарыктыыр эдэр уолаттара араас таhымнаах күрэхтэhиилэргэ ситиhиилэнэн биллэн эрэллэрэ үөрдэр. Онтон Айаал Лазарев сүҥкэннээх ситиhиилэрэ ити стереотибы букатыннаахтык ыста. Кини аан дойду таhымыгар тахсан аан дойду ааттаахтарын кытта тэҥҥэ киирсэн самнартааhына – бу саха норуотугар хаhан да ситиhиллибэтэх суҥкэн ситиhии буолар. Ол стереотипка хам ыллаттарбыт саха дьонун түhээн да баттаппатах ситиhиитэ!
Бу – тириэньэр Иван Сивцев саха бухатыырдара былыр даҕаны бааллара, билигин да бааллар диэн дакаастыырга туруулаhан туран үлэлээбитин түмүгэ буолар!
Айаал Лазарев кыайыытын-хотуутун ырытан көрүөҕуҥ. Кини 2015 сыллаахха ыарахан ыйааhыҥҥа Азия континенын чемпионунан буолбута. Финалга Олимпийскай оонньуулар чемпионнарын, иранец Госемины эрэллээхтик кыайбытын илэ харахпытынан көрбүппүт. Ол улуу кыайыытынан саха боотура аан дойду аатырбыт бухатыырдарын самнарар кыахтааҕын көрдөрбүтэ, биир дойдулаахтарын үөрдүбүтэ, ол түмүгэр, биhиги сахалар харыс үрдээбит курдук санаммыппыт. Ону таhынан Айаал үс төгүл Азия континенын призера. 2016 сыллаахха Олимпийскай лицензияны ылан ыарахан ыйааhыҥҥа сахалартан бастакы олимпиец буолбута, элбэх төгүллээх норуоттар икки ардыларынааҕы турнирдар кыайыылаахтара. Аны бу күннэргэ Аан дойду куубагар Белградка ыытыллыбыт күрэҕэр үhүс миэстэни ылла!
Ити эчэйии кэнниттэн хас да сыл эмтэнэн тустуутун тохтото сылдьыбыт тустуук ситиhиитэ буоларын умнуо суохтаахпыт. Бу ситиhиилэр – 125 киилэ ыйааhыннаах аан дойду саамай күүстээх бухатыырдара бэрт былдьаhар ыйааhыннарыгар – Саха тустуутун историятыгар ситиhиллибэтэх ситиhиилэр!
Айаал Лазарев спортсмен эрэ быhыытынан буолбакка, киhи быhыытынан өйүнэн-санаатынан, кытаанах дьиссипилиинэтинэн, кыайыыга-хотууга тардыhыытынан, туруоруммут соругун ситиhэргэ кытаанах санаатынан, дьулуурунан эдэр көлүөнэ спортсменнарга холобур буолар. Кини курдук дьаныhан туран дьарыктаннахха, үлэлээтэххэ эрэ кыайыы, ситиhии кэлэрин эдэрдэргэ, нууччалыы эттэххэ, мотивацияны үөскэтэр.
Тустуубут сайдыытыгар ыарахаттар үөскээбит кэмнэригэр Иван Сивцев ыарахан ыйааhынна Айаалы маннык сүҥкэннээх ситиhиигэ таhаарбыта, тириэньэрдэргэ үтүө холобур буолан, мотивациялаан, тустуубут кризистэн тахсарыгар эрэли үөскэтэр.
Ытык кырдьаҕаспыт Максим Сибиряков сөпкө этэр – ыарахан ыйааhыҥҥа саха тустууга итинник ситиhиилэммитин үрдүктүк тутуохтаахпыт. Саха тустуутун историятыгар ситиhиллибэтэх сүҥкэннээх ситиhиилэри сыаналаабакка, чиэстээбэккэ баччаанна диэри сылдьабыт. Ону өйдөөн Ил Дархаммыт сөптөөх дьаhалы ылынан, эдэр көлүөнэ спортсменнарбытыгар мотивацияны үөскэтэн сыаналыа, чиэстиэ диэн саха тустууну таптааччылара күүтэбит.
Айаал Лазаревка уонна кини тириэньэригэр И.Н. Сивцевкэ, саха норуотун эрэлин толорон, Олимпийскай оонньууларга лицензия ыларга бэлэмнэниир үлэлэригэр правительство таhымыгар көмө оҥоруохтара диэн эрэниэҕи баҕарыллар.
Н. Слепцов-Сылык
