икки төгүллээх үрүҥ көмүс уонна боруонса призера, норуоттар икки ардыларынааҕы турнирдар икки төгүллээх кыайыылааҕа, хас да төгүллээх призера, Тбилиситээҕи “аан дойду аччыгый чемпионаттарын” үс төгүллээх призера, ССРС студеннарын сэттэ, Украина сэттэ төгүллээх чөмпүйүөнэ, ССРС Сэбилэниилээх Күүстэрин үс төгүллээх үрүҥ көмүс призера, ССРС Сэбилэниилээх Күүстэрин Кубогын үс төгүллээх кыайыылааҕа, үстүү төгүллээх призера, Үөһээ-Дьааҥы улууһун, Верхоянскай куорат уонна Дулҕалаах нэһилиэгин бочуоттаах олохтоохторо Михаил Васильевич Ноговицын төгүрүк 70 сааһын көрсө “Дьааҥы хоһуун хотойо Михаил Ноговицын” кинигэ сүрэхтэниитин чугас доҕотторун, үөлээннээхтэрин, аймахтарын, бииргэ төрөөбүттэрин, биир дойдулаахтарын ортолоругар, сахалыы толору астаах-үөллээх сандалы тула олорон бэлиэтээтэ.
“Саха сирин чулуу тустууктара” сериянан буолар дьоһун кинигэни Улуу тренер Д.П. Коркин иитиллээччитэ, физико-математическай наука кандидата Дмитрий Афанасьевич Егоров хомуйан таһаартарда. Сахабыт сирин тустууга эйгэтигэр аатырбыт бөҕөстөрө, ССРС спордун үтүөлээх маастардара, “Монреаль-1976” Олимпийскай оонньуулар чөмпүйүөнэ Павел Пинигин, үрүҥ көмүс призера Александр Иванов, “Үтүө дьулуур оонньууларын” чөмпүйүөнэ Василий Гоголев, Саха Өрөспүүбүлүкэтин физическэй культураҕа уонна спорка миниистирэ, Афинытааҕы уонна Пекиннээҕи Олимпийскай оонньуулар кыттыылааҕа, аан дойду боруонса призера, Азия чөмпүйүөнэ Леонид Спиридонов, тустуу фанаттара, спорт суруналыыстара эҕэрдэлээтилэр.
Элбэх хаартыскалардаах, 60-ча ахтыылардаах, 239 страницалаах, “Сахаада” издательствоҕа оҥоһуллан, Новосибирскайга бэчээнэн саҥа күн сирин көрбүт “буруолуу сылдьар” бэртээхэй кинигэни Гаврил Петрович Стручков редактордаабыт. Спорт Министиэристибэтэ, Дьааҥы улууһун дьаһалтата, “Нөмүгү килиэп оҥорор собуота”, “Емеян” ХТ, Чурапчы улууһун үөрэҕин профсойууһун тэрилтэтэ уо.д.а. күүстэринэн үбүлэммит.
Кинигэ спорт миниистирэ Л.Н. Спиридонов, Спорка бэлэмнэнии киинин дириэктэрэ М.Д. Пахомов, Дьааҥы улууһун баһылыга В.М. Иванов киирии тылларынан саҕаланар. “Саханы саха дэппит тустуук уолаттарбыт”, “Аймахтарын ахтыылара”, “Чурапчы интэринээт-оскуолатыгар бииргэ үлэлээбит дьоно”, “Чугас доҕотторо, алтыспыт табаарыстара”, “Дьааҥы дьоно”, “Кинигэлэртэн, хаһыаттартан, сурунааллартан ыстатыйалар”, “Бырааттыы Ноговицыннар турнирдара” түһүмэхтэр уһулуччулаах бөҕөс туһунан сиһилии кэпсииллэр-сэһэргииллэр.
Михаил Ноговицын төрүччүлэрэ сурукка-бичиккэ киирбитинэн, 1630 сылтан саҕаланан, аҕата Василий Павлович Ноговицын, ийэтэ Татьяна Павловна Мандрова уон оҕолоох ытыктанар ыал, ол иһигэр, сэттэ боотур уолаттардаах, учууталлар дьиэ-кэргэн үһүс оҕолоро. Верхоянскайга Саха АССР спордун маастара, Саха АССР үтүөлээх тренерэ Николай Михайлович Давыдов тустууга оскуолатын ааһан, салгыы, Чурапчыга Дмитрий Петрович Коркиҥҥа “буһан-хатан”, Киевкэ Георгий Анатольевич Бураковка сүдү бөҕөс буола уһаарыллыбыта. Бырааттарын тустуунан дьарыктаабыта, тустуу эйгэтигэр “Бырааттыы Ноговицыннар” дэтэн, үөрэхтээх дьон оҥортообута. Бииргэ төрөөбүттэригэр эрэ буолбакка, тулалыыр дьонугар-сэргэтигэр “Убайынан” эрэ ааттанар, билиниллэр.
Киһи тас көрүҥүнэн кырата-улахана быһаарбат. Михаил Ноговицын чугас доҕотторо-атастара мындырдык бэлиэтээбиттэрин курдук, “кыра киһи хамсанара да элбэх, оҥороро да үгүс”. Ол курдук, сытыы өйүнэн-санаатынан, күүс-күдэх өттүнэн, бэйэтин лаппа кыанарын, сөҕүмэр кыахтааҕын көрдөртөөбүтэ. Көрдөртүүр даҕаны. Киһи сөҕөр түгэннэрэ ытыктабылы, биһирэбили үөскэтэллэр. Ону күннээҕи олоҕуттан, тустуу киэҥ түһүлгэлэригэр соргулаахтык кыттыыларыттан да билиэххэ сөп.
Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар анаммыт кинигэ, олоххо-дьаһахха туһалаах, көрүдьүөстээх да түгэннэрдээҕинэн, сэҥээриини ылара саарбахтаммат.
Баһылай Посельскай
