Үтүө аат үйэтитиллэр аналлаах. Таатта улууһун сахалыы атах оонньуутугар Саха АССР уонна РСФСР спордун маастара, улууһун рекордсмена, Республика, Баһылай Манчаары Спартакиадаларын призера, финалиһа, Гаврил Гаврильевич Григорьев кэриэһигэр республика атах оонньуутугар турнира бу ааспыт субуотаҕа ХХ-ис төгүлүн ыытылынна. "Юность" стадиоҥҥа.
Ахтан-санаан, үйэтитэн
Кэрэхсэбиллээҕэ диэн, Гаврил Гаврильевич Григорьев бэйэтэ өссө тыыннааҕар, Хара-Алдаҥҥа нэһилиэк баһылыгынан үлэлиир эрдэҕинэ, улуус спорка салайааччылара, табаарыстара, доҕотторо турниры тэрийэн саҕалаабытара. Оҕолор, эр дьон, ветераннар сыллата күрэхтэһэн кэллилэр. Гаврил Гаврильевич баарыгар тоҕуста, оһолго түбэһэн күн сириттэн барыаҕыттан, нэһилиэк баһылыгынан үлэлиир уола Гаврил Гаврильевич Григорьев, бииргэ төрөөбүт быраата, урбаанньыт Никита Гаврильевич Винокуров, сүүрэн-көтөн, бу номнуо, уон биирис сылын сүрүн сүрүннүүллэр.
Турнир үөрүүлээхтик аһыллыытыгар күрэхтэһии кыттыылаахтарын парадтаан хааман киириилэрин республика 70-80 сыллардаахха быһый атахтааҕа, кылгас сиргэ сүүрүүлэргэ рекордсмена, Таатта улууһун чэпчэки атлетикаҕа тренерэ Евгений Иванов салайан киллэртээтэ.
Турнир суолтатын бэлиэтээн, истиҥ-иһирэх махтал тыллара этлиннилэр. Ил Түмэн депутата, Саха Республикатын атах оонньуутугар федерациятын бэрэссэдээтэлэ, атах оонньуутугар спорт маастара, Анатолий Анатольевич Добрянцев Григорьев Г.Г. турнира саамай элбэхтик тэриллэн ыытылла турар турнир быһыытынан бэлиэтээтэ, итиэннэ, атах оонньуутун күрэхтэһиилэрэ быыстала суох ыытыллалларын, ол иһигэр, атырдьах ыйыгар физкультурник күнүгэр, балаҕан ыйыгар Сочига Бүтүн Россиятааҕы пляжнай оонньууларга Егор Филиппов бастаабытын, рекорд олохтообутун, Сун-Гу Алексеева иккис буолбутун, оҕолор эһиил буолар "Азия оҕолоругар" бэлэмнэнэллэрин санатан туран, турнир сүрүн тэрийээччилэригэр, спонсордарыгар Гаврил Гаврильевич Григорьевка, Никита Гаврильевич Винокуровка, Таатта улууһун Тыатын хаһаайыстыбатын Управлениетын начальнигар Владимир Михайлович Алексеевка Бочуотунай Грамоталары туттартаата.
Таатта улууһун дьаһалтатын физическэй культураҕа уонна спорка отделын начальнига, республика биир күүстээх, бастакы разрядтаах гиревигэ Гаврил Гаврильевич Вырдылин турнир республика биир кырдьаҕас турнирын быһыытынан, далааһына кэҥээн иһэрин, саҥа ааттар тахсан иһэллэрин, көрдөрүүлэр үрдээн иһэллэрин; Таатта уһулуччулаах кылыыһытын уола Гаврил Гаврильевич Григорьев республика бастыҥ атах оонньооччулара, эдэр кэскиллээх ойооччулар кытталларынан аймахтар киэн тутталларын, кылыыһыттар киэҥ араҥаларын хабар инниттэн, мантан ыла турниры Дьокуускайга ыытыллалларын, болҕомтону үчүгэй бириистэри туруорууга ууралларын; кылыыһыт Гаврил Григорьевы кытта Дьокуускайдааҕы 1№ педучилищеҕа физкультурнай отделениеҕа бииргэ үөрэммит, күрэхтэспит Николай Николаевич Охлопков Гаврил Григорьев дэгиттэр дьоҕурдааҕын, наар "биэскэ" үөрэммитин, преподавателлэрэ Николай Калинович Шамаев холобур туттарын, кылыыһыт быһыытынан чэпчэкитик дугунан кыраһыабайдык ойорун туһунан ахтан-санаан, махтанан этитэлээтилэр.
Сэттэлии туоска олуктаах ойуулар
Дьахталларга Дьокуускай куорат 1 № спортоскуолатын иитиллээччитэ Карина Ильясова (тр.Василий Романович Алексеев) 22 м 62 см кылыйан, 22 м 10 см ыстаҥалаан, 17 м 80 см куобахтаан үс көрүҥҥэ бастаталаата. Иккис уонна үһүс миэстэлэри үс көрүҥ түмүгүнэн Дмитрий Дмитриевич Наумов тренердээх Лена Винокурова (Үөһээ-Халыма), Иван Иванович Чиркоев тренердээх Вилена Татаринова (Чурапчы) ылаттаатылар.
1999-2000 сыллардаах төрүөх уолаттарга Борис Николаевич Ильин тренердээх Мэҥэ-Хаҥалас спорт оскуолатын иитиллээччитэ, Майа орто оскуолатыгар онус кылааһыгар үөрэнэр Петя Филиппов, спорт маастарын аатын мээнэҕэ илдьэ сылдьыбатын итэҕэтэн, кылыыга 28 м 91 см, ыстаҥаҕа 27 м 46 см түһүтэлээн уонна куобахха 22 м 28 см көрдөрүүлээх эрэллээхтик абсолютнай чемпионунан буолары ситистэ. Петя Филиппов 6 м 50 см уһуну ойор, үстэ төхтүрүйэн ыстаныыга 14 м түһэр, атаҕар, чахчы, "баардаах" уол тахсан эрэрэ үөрдэр.
Үөһээ-Бүлүүттэн түрүттээх-уустаах "Модун" спорткомплекска Максим Оегостуровка дьарыктанар Вадим Поскачин диэн атах оонньуутугар балачча дьоҕурдаах уол тахсан иһэрэ билиннэ. Вадим 27 м 06 см кылыйан, 25 м 09 см ыстаҥалаан иккис үчүгэй көрдөрүүлэннэ уонна куобахха төһө төһө да 21 м 77 см түһэн төрдүс буолбутун иһин, үс көрүҥ түмүгүнэн иккис үчүгэй көрдөрүүлэннэ. Куобахха Борис Строев ("Модун", тр.Максим Оегостуров) 22 м 35 см түһэн бастаата, кылыытыгар 25 м 90 см түһэн үһүс үчүгэй көрдөрүүлээх, үс көрүҥ түмүгүнэн төрдүс буолла. Ыстаҥаҕа үһүс (24 м 66 см), куобахха үһүс (21 м 82 см) үчүгэй көрдөрүүлээх Илья Яковлев ("Модун", тр.Д.Д.Наумов) абсолютнайга үһүс бириистээх миэстэлэннэ.
Урут эр дьон итиччэ көрдөрүүлэнэр эбит буоллахпытына, аныгы үйэ уолаттара бэркэ барыталаатылар. Ити баара-суоҕа 15-16 саастаах уолаттарбыт өссө эбиллиэхтэрэ, сайдыахтара турдаҕа.
Улахан дьоҥҥо республика кылыыга рекордсмена Егор Филиппов маҥнайгы холонуутугар 29 м 64 см кыырайаат, үс күн устата буола турар хотугу многоборьеҕа кыттыыны ыла сылдьарынан, сүгэни быраҕыы күрэхтэһиитигэр барбыта. Онон, атыттар хааланнар Филиппов көрдөрүүтүн "эккирэттилэр". Сэттэ спорт маастардара кытаанах илин-кэлин түсүһүүлэрэ саҕаланна. Аҕыс кылыыһыт финалга 28 м тахса көрдөрүүлэрдээх киирбиттэрин санатар тоҕоостоох.
Хаҥаластар киэн туттуулара Егор Филипповтан ураты, Уус-Алдан Бэйдиҥэтиттэн төрүттээх-уустаах, билигин Майаҕа Борис Николаевич Ильиҥҥэ эрчиллэ-эрчиллэ оҕо спортоскуолатыгар тренердиир Иван Пестряков 28 м 40 см; Василий Викторович Соковка эрчиллэр университет студена, маастар Александр Говоров 28 м 30 см; Чурапчы спорка институтугар Иван Иванович Чиркоевка эрчиллэр спорт маастара Владислав Попов 28 м 27 см; Хаҥалас уопуттаах маастара Еремей Ильин 28 м 15 см көрдөрүүлэрдээх финалга салгыы киирсэр быраабы ыллылар. Үс маастар финалга кыайан хапсыбатылар. Ол оннугар, Сунтаартан Дмитрий Неустроев 28 м 30 см, Чурапчыттан Кай Адамов эмиэ 28 м 30 см, Кэбээйиттэн Яков Дмитриев 27 м 53 см көрдөрүүлэрдээх финалга киирдилэр. Үһүөн 18-19 саастаах саҥа тыыллан-хабыллан эрэр ыччаттар. Атах оонньуутугар хамсааһын тахса турарын көстүүтэ буолла!
Финалга, дьэ, кыыратан түһэн, дьоһун ыстаныылар буолуталаатылар.
Кылыыһыттар, бары да барыллааһын көрдөрүүлэрин эбитэлээтилэр. Холонууттан холонуу аайы көрдөрүүлэр улаатан истилэр. Кай Адамов иккис холонуутугар 29 м 04 см түһэн иккис үчүгэй көрдөрүүлэммитигэр, куоталаһыы, дьэ, сытыырхайда! Уолаттар, бирээмэ, хаһытыы-хаһытыы түһэллэр! Көрө, "ыалдьа" олорооччулар да, онно сөп түбэһэннэрэн, күрэхтэһии тыҥааһынын ытыстарын тыаһынан өрө күүрдэн биэрэллэр. Бүтэһик, үһүс холонуулар быһаарыылаах буоллулар. Республика күүстээх кылыыһыта Иван Пестряков 29 м 83 см көрдөрөр уонна Егор Филипповы кэннигэр хаалларан, инники уһулу ойон тахсар! Дмитрий Неустроев - 29 м 19 см хардарар, үһүс үчүгэй көрдөрүүлэнэр! Александр Говоров - 29 м 13 см түһэн Кай Адамовы бэһис миэстэҕэ үтүрүйэр.
Хайдах курдук күүстээх түһүүлэрий! Бачча элбэх кылыыһыт уллуҥаҕы кыайбат кээмэй иһинэн түһүүлэрэ өтөр-наар буола иликтэрэ! Биир баайыы тэҥ саастаах, биир көлүөнэ атах оонньооччулар, дьэ, бааллар эбит, доҕоттоор! Манчаары да оонньуулара чугаһаатылар, көрөн иһиэхпит! Кытаатыҥ!
Ыстаҥаҕа күрэхтэһиилэргэ, Егор Филиппов үс барыллааһын ойууларын толору оҥортоон, эптэр-эбэн, 29 м 59 см түһэн холкутук бастаата. Иван Пестряков 28 м 16 см көрдөрүүлээх иккис, Кай Адамов 28 м 05 см көрдөрүүлээх үһүс миэстэлэннилэр.
Гаврил Григорьев биир дойдулааҕа рекорд олохтоото!
Куобахха ойуулары республика күүстээх куобахчыта, техфакка үөрэнэр, тренер Захар Ефремов эрчийэр Таатта ыччата Андрей Васильев киэргэтэн-тупсаран биэрдэ. Финалга бүтэһик ойуутугар 26 м 58 см түһэн республика саҥа рекордун олохтууру ситистэ! Кылыы уонна ыстаҥа финалистара Еремей Ильин эмиэ бүтэһик холонуутугар 24 м 67 см түһэн иккис үчүгэй көрдөрүүлэннэ. Егор Филиппов 24 м 56 см көрдөрүүлээх үһүс буолла уонна турнир абсолютнай чемпионун аатын ылан (83 м 79 см) убаһанан наҕараадаланна. Иккис - Иван Пестряков (80 м 55 см), үһүс - Еремей Ильин (79 м 68 см).
Үрдүк уҥуохтаах, иҥиир-ситии көрүҥнээх, сэттэ туоска ойууга буруолуу сылдьар куобах рекордсмена Андрей Васильев күрэхтэһииттэн астыммытын, турнир үрдүк тэрээһиннээҕин, бириистэрэ элбэхтэрин ааһан улаханнарын, "куобах" эт-сиин өттүнэн күүстээх спортсмен дьарыктанар көрүҥүнэн буоларын, уон биир туоска бастыҥ көрдөрүүтэ 40 м 90 см тэҥнэһэрин, аны кэлэр саас-сайын Виталий Васильев олохтообут 41 м 23 см рекордун куоһарар санаалааҕын туһунан этэр.
Атах оонньооччулар сезоннарын саҥа саҕалаатылар диэтэххэ, көрдөрүүлэр үчүгэйдэр. Эдэр саҥа ааттар, дохсун санаалаах атын көлүөнэ кылыыһыттар тахсан иһэллэр. Тренердэр эмиэ бааллар. Бары көрдөрүүлэрин үрдэтэр, тупсарар баҕа санаалаахтар. Онон, аныгы үйэ атах оонньооччулар киһи сөҕөр үрдүк кирбиилэр ылаттыылларын көрөрбүт наһаа ырааҕа суох быһыылаах. Үөһээ-Бүлүүгэ буолар Манчаары оонньуулара да чугаһаатылар.
Таатта уһулуччулаах атах оонньооччута Гаврил Гаврильевич Григорьев аатын үйэтитэр турнир саха атаҕын оонньуутун пропагандалааһыҥҥа уонна сайыннарыыга республикаҕа биир дьоһун миэстэни ылар.
Баһылай Посельскай
