Чурапчыга буолан ааста. Календарнай былааҥҥа киллэриллибит күрэхтэһии. Өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин 1-кы солбуйааччы Дьулустаан Борисов, улуус баһылыга Степан Саргыдаев, улуус депутаттарын бэрэссэдээтэлэ Яков Оконешников, спорт институтун президенэ Михаил Гуляев, институт ректора Иннокентий Готовцев кыттыыны ыланнар күрэхтэһии таһымын үрдэттилэр.
Манчаары аатынан спорт национальнай көрүҥнэрин Киинин ген.дириэктэрэ Геннадий Васильев, саха многоборьетын Федерациятын чилиэннэрэ, Федерация президенэ Алексей Пинигин, “Дыгын оонньуларын “ үс төгүллээх абсолютнай чөмпүйүөннэрэ Иннокентий Макаров, Иван Белолюбскай, Михаил Друзьянов, Дмитрий Саввинов, улуус спорка кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Дьулус Егоров үс күн устата спортсменнары, ыалдьыттары көрсөн, түһэрэн, аһатан, чемпионаты уонна сүүмэрдээһини бэккэ тэрийдилэр. Спорду көҕүлээччи, хапсаҕайдьыт, Алаҕар нэһилиэгин баһылыга Иван Иванович Оконешников күрэхтэһиилэр хаамыыларын бэрт сэргэхтик кэпсээтэ-ипсээтэ. Сүрүн судьуйанан Иннокентий Макаров, сэкэрэтээрдэринэн Намыына Константинова, Дмитрий Саввинов спорт суруналыыстарын харыыта суох хааччыйдылар.
Күлүмэх сүүрүүлэр, кытаанах бырахсыылар
Икки күннээх сытыы эрийсиилээх, сындааһыннаах күрэхтэһиилэр түмүктэринэн, үчүгэй бэлэмнээхтэр көрүҥтэн-көрүҥ аайы бириистээх миэстэлэргэ тикситэлээтилэр. Дьахталлар төрдүөлэр. Евгения Адамова (Уус-Алдан) абсолютнай кыайыылаах аатын ылла. Варвара Саввинова (Мииринэй) иккис, Орто-Халыматтан Кэрэчээнэ Кириллина үһүс миэстэлэннилэр.
Боотурдар үчүгэй бэлэмнээхтэрин көрдөрдүлэр. Уон алта 70 кг диэри ыйааһыннаахтар күөн көрсүһүүлэригэр, Петр Прудецкай (Үөһээ-Дьааҥы) оҕунан ытыыга бастакы (“куһу” табан 7 очко), 400 м сүүрүүгэ (57,32 сөк), хапсаҕайга уонна тааһы көтөҕүүгэ (167 м 70 см) иккис миэстэлэри ылаттаан 18 очколаах бастаата. Артем Дьяконов (Кэбээйи) “тутум эргииргэ” (66), хапсаҕайга, тааһы көтөҕүүгэ (180 м) бастакы, “үс төгүл үскэ” (33 м 43 см) иккис үчүгэй көрдөрүүлэрдэнэн, 20 очколаах иккис; Валентин Афанасьев (Ньурба) “үс төгүл үскэ” (34 м 65 см) уонна 400 м (57,09 сөк) бастаталаан, үһүс бириистээх миэстэлэргэ тигистилэр.
70 кг үөһэ ыйааһыннаахтарга 22 боотур утарыта киирсиилэригэр, Борис Сдвижков (Амма) “тутум эргииргэ” (61) бастакы, “үс төгүл үскэ” (32 м 26 см), 400 м (57,11 сөк), хапсаҕайга үһүс үчүгэй көрдөрүүлэрдэнэн 31 очколаах чөмпүйүөннээтэ. Алексей Соколов (Сунтаар) оҕунан ытыыга (“куобаҕы”, “куһу”, тииҥи” табыталаан) бастакы, “тутум эргииргэ” (59) иккис көрдөрүүлэрдэнэн, иккис миэстэлэннэ. Николай Обоев (Ньурба) “үс төгүл үскэ” (33 м 90 см) иккис, мас тардыһыыга үһүс көрдөрүүлэнэн, үһүс буолла.
Биирдиилээн көрүҥнэргэ бастаабыттар Чурапчы улууһун дьаһалтата туруорбут 10-нуу тыһ.солк, миэстэлэспиттэр өйдөбүнньүк мэтээллэринэн, дипломнарынан; үстүү абсолютнайдар, туһааннааҕынан, кубоктарынан, мэтээллэринэн, 50-40-30 тыһ.солк. харчынан, дипломнарынан наҕараадаланнылар. Наҕараадалары саха многоборьетын Федерациятын президенэ, “Прогресс” тутуу ХЭТ ген.дириэктэрэ Алексей Пинигин, улуус баһылыга Степан Саргыдаев туттартаатылар.
Ону таһынан, түөрт бастыҥ көрдөрүүлэммиттэр: Борис Сдвижков (Амма), Алексей Соколов (Сунтаар), Николай Обоев (Ньурба) уонна Павел Друзьянов (Чурапчы) путевкалары ылаттаатылар. Биллэрин курдук, бу иннинэ Бороҕоҥҥо түөрт боотурдар Горнайтан Дьулустаан Ноговицын, Кэбээйиттэн Артем Дьяконов, Үөһээ-Бүлүүттэн Айсен Ботуев, Кэбээйиттэн Яков Дмитриев путевкалары ылаттаабыттара.
Эбии өссө түөрт боотуру сүүмэрдиир үһүс күрэхтэһии муус устар ыйгыгар Дьокуускайга буолуоҕа.
Чемпионакка хамаанданан түмүккэ Чурапчы бастаата, Ньурба иккис, Кэбээйи үһүс миэстэлэри ылаттаатылар.
“Күүстээх дьарык быһаарда”
Борис Сдвижков: “Путевка ылар иһин кэлбитим. Күүстээх дьарыктар барбыттара, бэлэмим үчүгэй этэ. Мас тардыһыыбын хааллараммын, анаан-минээн многоборьенан дьарыктаммытым. Туруоруммут сыалбын ситистим. Чурапчы дьонугар махталбын тиэрдэбин, “ыалдьан” көмө-тирэх буолбуттарыгар. Чурпачы сиирэ миэхэ хайдах эрэ күүс биэрэр. Былырыын “Тоҕус томторго” кыттаммын төрдүс буолбутум. Хотторуу кыһыылаах этэ. Чурапчыларга дакаастыахтаахпын диэн санаа баара. Сайын буолар “Дыгыҥҥа” диэри өссө күүскэ дьарыктаныамҕым. Маһым мөлтөөбүт, тимирдээбэтэх буоламмын, хайдах эрэ тардыым суох курдук. Онтукайбын чочуйуом. 27-бин туоллум. Саас ыраатан эрэр, результат кэлиэхтээх диэммин күүскэ үлэлээн эрэбин. Урут дьарыгым сымнаһыар этэ. “Дыгын оонньууларыгар” үһүс кыттааһыным буолар билигин. Иккитэ кыттыбытым, 7 уонна 11 миэстэ буолбутум. “Дыгын оонньуутун” эппинэн-хааммынан, дьэ билэн эрэбин. Дьокуускайга ДЮСШ-1 мас традыһыытыгар тренеринэн үлэлиибин. Үлэбэр уонна “Триумфка” сылдьабын, куоракка ханна заал баарынан. Аммаҕа тахсааччыбын, Дмитрий Дмитриевич Наумов элбэҕи көмөлөстө, ыстаныыларбын, сүүрүүбүн оҥоробут”.
Эчэйии тахсыбатаҕа – сөпкө эрчиллии көстүүтэ
Бастакы үс “Дыгын оонньууларын” Аан Дархана, сүрүн судьуйа Иннокентий Макаров: “Кытаанах киирсиилэр буоллулар. Николай Матаннанов курдук кыахтаах боотурдар путевкаҕа кыл-мүччү тиксибэтилэр. Кэлэр сүүмэрдээһин өссө сытыырҕайара күүтүллэр. Баҕалаахтар элбэхтэр. Уолаттар бэлэмннэрэ ортону үрдүнэн. Чыпчаалга тиийэ иликтэр. Ыам ыйын ортото муҥутуур кыахтарын ылыахтара. Дьарыктарын ортотугар сылдьаллар. Биһи кэммитигэр тэҥнээтэххэ, бэлэмнэрэ уонна сайдыылара сүрдээх ыраах барбыт. Дьарыктанар ньымалара уларыйбыт. Астарын-үөллэрин сүрдээҕин көрүнэр буолбуттар. Спортивнай аһылыгы, витаминизацияны туһанар буолбуттара көстөр. Дьарыктанар объемнара улахан. Улахан эчэйиини ылбатахтара, дьарыктара сөпкө баран иһэрин көрдөрөр. Мөккүөрдээх түгэннэр буолбатылар. Судьуйалар үчүгэйдик үлэлээтилэр. Суругунан уонна тылынан үҥсүүлэр, претензиялар киирбэтэхтэрэ күрэхтэһии таһымын, сайдан иһэрбитин көрдөрөр”.
Дьон-сэргэ сүрдээҕин астынна, үөрэн-көтөн, сүргэтэ сүрдээҕин көтөҕүлүннэ. Бэйэлэрин боотурдарыгар Павел Друзьяновка тоҕо-хоро “ыалдьан”, ыһыытаан-хаһыытаан, өрөбүл күннэрин туһалаахтык атаардылар. Путевка ыланнар, санааларын ситистилэр. Чугастааҕы улуустартан, нэһилиэктэртэн кэлбиттэр. Көрөөччү элбэх.
Баһылай Посельскай
